Yalova bölgesi Çerkes köylerinin bir bölümünü tanıttığımız yazımızın ikinci bölümünü sunuyoruz.
FEVZİYE
Kuruluşu uzun ve zorlu bir tarihsel süreç sonunda oluyor. 21 Mayıs 1864 büyük sürgün ile yollara düşen insanlarımız , önce Balkanlara daha sonra da Türk-Rus Savaşı itibariyle önce Şam’a oradan da Tırımko Muhammed Efendi’nin önderliğinde güç şartlarla Gebze’nin Çerkesli köyüne götürülüyor. Tırımko Muhammed Efendi burada Gunejko İshak Efendi ile irtibat kurarak yollarda perişan olan bu insanların uygun bir yere yerleştirilmesi için ricada bulunuyor.
Köyün kurulmasından sonra İstanbul’da başlangıçta Sultan Mahmud 2. döneminde Rüştüye adıyla kurulan ve öğrencileri mezun olduklarında Rüşte ermiş olacakları gerekçesiyle ün yapan okul Fevziye’de gerçekleştirilmiştir.
17800 dekar tarım arazisi dışında 2680 dekar ormanlık alanı bulunmaktadır.
Ayrıca güreş alanında Kırkpınardan sonra gelen bir spor meydanına sahiptir.
Dünyaca ünlü Gazanfer Bilge’nin dedesi Fevziye köyündendir. Depremden sonra göç alır konuma gelen köyün Altınova İlçesine uzaklığı 14 km’dir.
Fevziye köyünde yaşayanların sülale isimleri; Abadze, Abıda, Besniy, Çetav, Çunte, Guaseko, Gış, Hatko, Hutej, Huvaj, Hamelok, Hağunok, Mehoş, L’ışe, Şenıbe, Tsey, Abide, Saguş
Günümüzde yaşamayan aileler; Hatıjuk, Gunejıko, Gute, Kube, Hamavuk, Daneğaptse, Melgoşışıho, L’ıhusaruk, Bıj, Kozelmıd, Yetsal, Şevcen, Şıvubıt.
KARADERE
Türk-Rus savaşından sonra Psıjhable, Pşıçev, Kabıhable, Hacımkohable ve Kalekut gibi yerleşim yerlerinden gelen Çerkes aileleri önce Osmanlı’nın birçok yerinde dağınık olarak yaşamış daha sonra birleşmek ümidiyle İstanbul’a gelmişlerdir.Oradan da satışa çıkarıldığını duydukları Karanlıkdere çiftliğini satın alarak Ğunoko Hacı Nuh Efendinin önderliğinde şimdi bulundukları yere yerleşmişlerdir. Köyün adını Çerkes aileler Pşıhable olarak değiştirdilerse de anlam ve ülke bakımından yeni ismi Karadere geçerli olmuştur.
İlk yerleşen ailelerden on ikisi çocuklarının eğitimi sebebiyle köyden ayrılmış ve bir daha da kendilerinden haber alınamamıştır.
Eski Bizans yerleşkesi içinde yer alan Karadere Köyü mera alanı içinde dünya literatüründe yer alan Xerigordos (Çoban Kale) yer almaktadır. Depremden sonra göç alır duruma gelen köyün 10700 dekarlık arazisi vardır.Altınova ilçesine 9 km uzaklıktadır. Günümüzde Karadere birlik ve emek sonucu temizlik ve görsellik anlamında diğer köylere örnek teşkil edebilecek güzelliği yakalamıştır.
Köyde yaşayanların oluşturduğu sülale isimler; Apış, Avle, Çase, Çokejıu, Çuvabğe, Batıko, Huvaj, Gunok, Gute, Hatko, Hunağu, Havecıko, Hakarıj, Hapae, Kuane, Kuace, Melgoş, Zekoşıuko, Zenşat, Yenemıko, Tat’ıj, Braat
Köyde önceden olup şimdi bulunmayan sülaleler ise; Psı, Psıj, Hapepki, Hutej, Haetsıku, Hakurin, Davır, Bılej, Hakundıko, Khesey, L’ışe, Bjao.
SOĞUCAK
138 yıl önce Kafkasya’dan Anadolu’ya gelen Çerkesler tarafından kurulan köy mermercilik,tarım ve hayvancılık ile geçinmektedir. Yalova iline bağlı mahalle olarak geçer.Bursa yolu üzerinde Yalova’dan 8 km uzaklıktadır.Depremden sonra köyün tepesine konutlar yapılmıştır.15-20 dakikada bir Yalova garajdan köyün kendi minibüsü geçer.
Köyde yaşlılar ve orta yaşlılar Çerkesceyi konuşurlar.Gençler ve çocuklar anlarlar ama konuşmakta zorluk çekerler. Ayrıca Depremden önce az hane olmasına karşın depremden sonra köy hanesi 200’e çıkmıştır.
Eski köy evlerinin çoğu sahipleri tarafından bakımı zor oldukları için ve depremden sonra aileler kalabalık oldukları için yıkılmış yerine villa tipi evler yapılmıştır.Temiz ve sakin bir köydür. Düğünler ve cenazeler Çerkes adetlerine göre işlenmektedir.
Köyde bulunan sülaleler; Hatko, Awuil,L’ışe, Hapepkhi, Shaguj, Siyeğ, Mavğev, Maşıbin, Laşığ, Laseriko, Taseğ, Dovurko, Hotitiko, Ğış, Wuiıbj köyde halen yaşayan ailelerdir.
* Derleyen Filiz Şahinkaya
Sayı : 2006 03
