Kafkas Cumhuriyetleri: Kuzey Osetya – (Alanya)

0
557

Kuzey Osetya – (Alanya) Rusya Federasyonu (RF) Cumhuriyetlerinden biridir. Orta Kafkas dağların kuzey eteklerinde, Avrupa’nın en yüksek iki zirvesi olan Elbrus (5613m) ve Kazbek (5047m) dağları arasında yer alır. RF’nin en küçük, en yoğun yerleşimli ve çok kültürlü cumhuriyetlerin biridir. 1989 nü-fus sayımına göre; 8.000 km2 lik alan, 646 binlik nüfus (km. kareye 81 kişi) barındırır. 

Bilinen tarihin başından beri Alanya; Transkafkasya ve Avrupa arasında bir köprü vazifesi gördü. Stratejik coğrafi konumu ile, bütün büyük imparatorlukların çekişmelerine sahne oldu. Çin’den Atlantik kıyılarına kadar uzanan İpek Yolu, günümüz Alanya’sının etnik ve kültürel mirasçısı olduğu Alan Krallığı’ndan geçiyordu. Dünyanın en eski kültüründen olan ve bronz çağından demir çağının başlarına kadar süren M.Ö. 2. ve 1. bin yılların “kuban kültürü” günümüz Alanya’sında hüküm sürüyordu. Dünyaca binen “Nartlar” kültürel literatürü, Osetler’in binlerce yıllık inançlarının, geleneklerinin, soysal ve ekonomik yapılarının bir kanıtıdır. 

Osetler SSCB döneminde iki devlet tarafından bölünmüştü. Gürcistan’a bağlı iken şimdi ‘de facto’ bağımsız olan Güney Osetya ve RF üye cumhuriyetlerinden kuzey Oset-Alanya. 

Alanya gelişmiş bir sanayi ülkesidir. Metalürji, elektronik, kimya endüstrisi, makine imalatı, kola-nişasta ve pekmez yapımı ve gıda işleme gibi önemi endüstri kolları, ülkenin bölge ülkeleri ve RF içindeki önemini arttırmaktadır. Ülkenin 130’dan fazla sanayi kuruluşu; kurşun-grafit, çinko, dolomit, sülfürik asit, ampul, zücaciye, ağır metal ve polimer mamul üretir. 

Ülke topraklarının yarıdan fazlasını oluşturan dağlar, birçok farklı türde ağaç ve zengin bitki örtüsüne sahiptir. Zengin kaynak suları ve önemli bir elektrik kaynağı da olan birçok akarsu vardır. Alanya hükümeti üzerinde çalıştığı “Alanya petrolü” adlı proje ile yılda 9 bin ton ham petrol ve 27 milyon metreküp doğalgaz çıkartılabilecektir. Beklenen ham petrol rezervi 35 milyon ton civarındadır. 

Bosninski_dolomit rezervi dünyanın en büyük ve yüksek kaliteli rezervlerinden biri olup, BDT’nun cam imalatı, metalürji ve inşa sanayi ihtiyacın %93’ü bu rezervle karşılanır. Ayrıca kurşun ve çinko çıkarılır. 

Alanya’nın sekiz bölgesi telde tarım, hayvancılık ve hammadde üretimiyle uğraşır, önemli sayıda koyun ve dağ keçisi de yetiştirir. Ülkenin yüz bin hektarlık dağlık otlakları vardır. Çiftçiler dünyanın en iyi melez mısır tohumunu yetiştirir. Alanya dağlarının güzelliği; birçok ülke-den turisti avcılık, dağcılık, treking ve kayak imkanlarıyla cezbeder. 

Dört yüksek öğrenim kurumu vardır; ulusal üniversite, madencilik ve metalürji enstitüsü, tıp akademisi ve ziraat akademisi. 22 bin öğrencinin devam ettiği 13 orta düzeyde eğitim kurumu vardır. 

Osetçe ve Rusça drama tiyatroları, müzikal tiyatroları, çocuk ve genç tiyatroları, türünün tek örneği olan “Atlı Nartlar” tiyatrosu Alanya’daki profesyonel tiyatrolardır. Ülkenin ulusal halk dansları topluluğu “Alan”, koreografi topluluğu “Art”, senfonik orkestrası ve korosu çok başarılıdır. Ülkede pek çok müze, kültür kulüpleri, sinemalar ve halk kütüphaneleri bulunur. 

Alanya; büyük şair ve filozof Kosta Hateggat, akademisyen Vaso Abayev, balet ve halk sanatçısı Svetlana Adirhayeva, Dünya’nın ilk kadın orkestra şefi ve halk sanatçısı Veronika Dudarova, en büyük Shakespeare draması oyuncularından biri olan Vladimir Tkhapsayev, ünlü sirk at ustaları Tuganlar ve Kantemirler, ressam Selva Bedoyev ve Cermen Dzanagov gibi yetenekli ve meşhur pek çok kişinin anavatanıdır. 

Sporseverler, serbest güreşte ikişer kez Olimpiyat şampiyonu olmuş Solsan Andiyev. Arsen Fadzayev ve Makharbek Khadartsev’in adını bilir. Oset sporcular, 9’u altın 21 Olimpiyat madalyası kazanmıştır. 

Başkent Vladikafkas’ın futbol takımı Spartak Alania 1993’te tarihinde ilk kez UEFA kupası şampiyonasına katıldığın-dan beri Avrupalı futbolseverlerce de tanınıyor. Takım 1995’te de RF şampiyonu oldu. 

Kuzey Osetya, bünyesindeki farkı et-nik unsurlarla, misafirperver ve çalışkan halkıyla, ileri sanayisi ve ziraatiyle, çok geniş bilimsel ve kültürel potansiyeliyle RF’nun en gelişmiş 10 cumhuriyetinden birisi olarak tanınmaktadır. 

Kaynak:http://www.friends-partners.org/oldfriends/ossetia/index.html 

Çeviri: Txoctatı Engin Polat 

Arşiv: Fatih Oğuz 

 

Sayı : 2006 08