Spekülatörlerin Eli Fındıkçının Cebinden Çıkmalı
Türkiye fındığı yeterince tanıyor mu? Son yıllarda yaşananlar ne anlama geliyor? İhraç ürünün kalitesiz kurutulmasıyla iç piyasaya döndüğünde “aganigi”olarak sunulan bu harika ürün son günlerde ülke gündemine iyice oturdu. 30 Temmuz mitinginde 200 bin insan biraraya geldi. Binlerce Çerkes ailenin de temel geçim kaynağı olan fındığa biz de bir göz atalım.
Fındığın anayurdu kimine göre Çin, oradan İran’a, oradan da Karadeniz’e gelir. Kimine göre de Anadolu Bizans ve Osmanlı döneminde fındık ticari bir üründü. Fındık ihracatını gösteren ilk istatistik 1878 deki 5468 ton satıştır.
1938’de kurulan Fiskobirlik (FKB) 12 ilde 50 kooperatifin ve 250 bin fındık üreticisinin ortak olduğu bir kurum. 58 bin hektar ekim alanında ekilen ürün direk-dolaylı 8 milyon kişiyi ilgilendiriyor. Dünya üretiminin %75’ini (600-650 bin ton) ülkemiz karşılıyor. Ürünün nerdeyse tamamı (%80’den fazla) başta AB ülkeleri olmak üzere yurtdışına satılmakta. Fındıkta problemler bitmiyor. Temel bir strateji yok. Tanıtım, pazarlama, genişleyen dikim alanları ve fiyat sorunları aşılamamış durumda. 1982’de çıkan yasa ekim alanlarını sınırlasa da alan genişliyor.
Son yıllarda ihracat artıyor, gelirse azalıyor. İhracatçı çok satış için fiyatı düşürüyor. FKB’nin açıkladığı taban fiyatlara da başta Cüneyt Zapsu, tüccar ve sermayedarlar kızıyor. İhracattaki bu dengesizlik ve yanlış politikalar üretici, ülke ve hazineyi milyon dolar zararlara uğratıyor. Yıllık ihracat 2 milyar dolar. FKB 10 aydır üreticiye para veremeyince fındığın 7 YTL olan fiyatını tüccar 2.38’e düşürdü. Kıyamet bundan sonra koptu. Yasalara göre özerkleşip mali yapısının hükümetçe güçlendirilmesi gereken FKB’yi yıpratıp kredi olanaklarını ortadan kaldırıyor. AKP burada toplumsal-kurumsal her alanda olduğu gibi, FKB de kendi yönetimini oluşturmak, yoksa yapıyı dağıtmak istiyor. Aldığı kararlarla üretici birliğini ortadan kaldırıp, taban fiyat politikalarını yok ederek, üreticiyi tüccar ve sermayeye peşkeş çekiyor.
Artık üretici de, Türkiye de biliyor. Fındıkta fiyatın düşmesi, yurtdışındaki fındık alıcısı ve C.Zapsu gibi komisyoncu tüccarlara yarıyor. Kime zarar veriyor? Tabi ki başta milyonlarca fındık üreticisi ve ülke gelirlerine.
Yöre TV’lerinin çoğu sermaye sahiplerinin sesi olup katılmayın dese de, 30 Temmuz’da 200 bin fındık üreticisi hükümeti ve uygulamaları protesto etti. Ardından FKB yönetim kurulu 12 Eylül’de olağanüstü seçim kararı aldı.
Umuyor ve diliyoruz ki, bütün bu yaşananlar fındık üreticisinin bilinçli kesimleri başta üreticilerin kooperatiflerine sahip çıkmasını sağlar. Hükümet de bir an önce sosyal olanı, 8 milyon fındık üreticisi ve ülke çıkarlarını, AKP ve yandaşı tüccarların çıkarlarından önde tutar.
Sayı : 2006 09
