Dünya Sağlık Örgütü insanları hasta eden ve öldüren üç en önemli nedeni; kötü beslenme (açlık veya aşırı beslenme), sigara ve hareketsiz yaşam olarak açıklamaktadır. Bu yazıda gerek Dünya’da gerekse ülkemizde hastalıkların, sakat olarak yaşamanın, ölümlerin ve sağlık harcamalarının çok önemli bir nedeni olarak SİGARA’ dan bahsedeceğim.
Sigara Konusundaki Bazı Korkutucu Gerçekler
Sigara yani tütün alışkanlığı günümüzde en önemli “önlenebilir ölüm nedeni” dir!
Dünya’ da her yıl 5 milyondan fazla insan sigaraya bağlı hastalıklar nedeni ile ölmektedir !
Şu anda Dünya’da yaşayan 500 milyondan fazla insan sigara nedeni ile ölecektir !
Tüm kanserlerin yaklaşık % 30’u, tüm kansere bağlı ölümlerin ise yaklaşık % 50’si sigaraya bağlıdır !
Sigara Dumanı İle İçimize Çektiklerimiz
Sigara dumanında 4000 çeşitten fazla kimyasal madde bulunmaktadır. Bunların bir çoğu kanser yapıcı etkiye sahiptir. Bu maddelerin bazıları şunlardır:
Benzen Amonyak
Nikotin Hidrojen siyanit (siyanür)
Fenol Analin
Çinko Polonyum 210 (radyoaktif madde)
Naftalin Benzopiren
Formaldehit Toluen
Karbon monoksit (egzos gazı)
Nikotin Bağımlılığı
Sigara dumanı içinde bulunan NİKOTİN, tıpkı bazı uyuşturucular gibi fiziksel bağımlılığa yol açan bir maddedir. Nikotin sigara içen kişilerde zaman içinde beyinde bulunan bazı doğal kimyasal maddelerin yerini alır. Bağımlı olan kişi sigara içmediği zaman sıkıntı, huzursuzluk, kızgınlık-saldırganlık, bir işe konsantre olamamak gibi belirtiler gösterir. Sigara içenlerde nikotin bağımlılığı dışında psikolojik bağımlılık ta gelişebilir. Sabah kalkınca ilk yarım saat içinde sigara içmek, günde bir paket veya daha fazla sigara içmek bağımlılığın bazı göstergeleridir.
Dünya’da Sigara Tüketimi
Amerika ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelerde sigara tüketimi azalırken gelişmekte olan ülkelerde hızla artmaktadır. 1984 yılından sonra Türkiye’de sigara tüketimi % 80 oranında artmış, Amerika’da ise aynı dönemde % 30 oranında azalmıştır. 1990 yılında sigaraya bağlı ölümlerin sadece % 30’u azgelişmiş ülkelerde meydana gelmişken bu oran 2030 yılında % 70’e varacaktır. Uluslar arası sigara fırmaları az ve orta gelişmiş ülkelerde siagara tüketimini artırmak, gençleri ve çocukları sigaraya alıştırmak için her yıl milyarlarca dolar reklam harcaması yapmaktadırlar.
Türkiye’de Sigara Tüketimi
Türkiye da 15 yaşından büyük erkeklerin yaklaşık % 63’ü, kadınların % 24’ü sigara kullanmaktadır. Ülkemizde halen toplam olarak 17 milyon kişinin sigara içicisi olduğu tahmin edilmektedir.
Dünya sağlık örgütünün hesaplamalarına göre Türkiye’de yılda 120 bin kişi sigara nedeniyle erken yaşta ölmektedir.
Tüketilen her 1000 ton tütünün 27.2 milyon dolarlık bir ekonomik kayba neden olduğu bilinmektedir. Bu hesaba göre Türkiye’de 2000 yılında 122.6 bin ton tütün tüketildiğinden yaklaşık olarak sigara nedeniyle her yıl 3.3 milyar dolar kayıp olmaktadır.
Sigaraya Bağlı Hastalıkların Bazıları
Koroner kalp hastalığı (Kalp krizi-infarktüs gibi )
İnme-felç
Akciğer kanseri
Ağız ve gırtlak kanseri
Pankreas kanseri
Böbrek ve mesane kanseri
Kronik Akciğer Hastalığı (KOAH)
Kadınlarda ek olarak;
Rahim ağzı (Serviks) kanseri
Adet düzensizlikleri
Kısırlık sorunları
Erkeklerde ek olarak;
İktidarsızlık sorunu (impotans)
Kısırlık sorunları
Pasif Sigara İçimi Nedir ?
Sigara içilen kapalı bir mekanda bulunan herkes sigara dumanına maruz kalacakları için, tıpkı sigara içenler gibi benzeri hastalıklara yakalanırlar. Sigara içmedikleri halde pasif sigara dumanına maruz kalan binlerce kişi kalp damar hastalıkları veya kanserlerden ölmektedir. Pasif içicilikten özelikle çocuklar zarar görmektedir.
Sigarayı Nasıl Bırakabiliriz ?
Bazı zorluklarına rağmen milyonlarca kişi sigarayı bırakabilmektedir. Öncelikle bırakma kararını tam olarak vermeliyiz. Bırakacağımız bir tarih saptayıp o güne kadar giderek azaltarak veya o gün geldiğinde birden sigarayı bırakabiliriz. Sigarayı bırakma sürecinde spor yapmak, bol su içmek yararlı olmaktadır. Bir kaç defa denemekten korkmamalıyız. Denememize rağmen sigarayı bırakamıyorsak hekimlerden yardım istemeliyiz. Göğüs Hastalıkları bölümlerinde Sigara Bırakma Poliklinikleri’ne başvurabiliriz. Buralarda sigara bırakmak isteyenlere hekim önerisi ile Nikotin veya Bupropion tedavisi uygulanmaktadır.
Sayı : 2007 01
