Rusya’da özellikle Kafkas kökenlilere karşı artan şiddet, hukuksuzluk ve ayrımcılığa karşı durmak amacıyla kurulduğunu deklare eden ancak hakkında fazla bir şey bilinmeyen, Kuzey Kafkasya’nın yanı sıra Azerbaycan ve Gürcistan’dan temsilcilerin katılımıyla 5 Mart’ta kurulan Kafkasya Halkları Rus Kongresi (KHRK) Eş Başkanı, aynı zamanda ‘Etnik Politika ve İslam Problemleri Merkezi’ Başkanı da olan Denga Halidov Kavkazki Uzel’in sorularını yanıtladı:
-Kafkasya Halkları Rus Kongresi ne gibi görevler belirledi?
-Her şeyden önce biz ülkenin siyasi yaşamına aktif olarak katılacağız. Tüm partilerin milliyetçilik ve şovenizm virüsü ile zehirlendiği şu şartlarda oyun ve provokasyon merkezi olmak istemiyoruz. Rusyalı Kafkas diasporasının ve topluluğunun menfaatlerini temsil etmemiz için kendi kendimize organize olmamız gerekiyor.
-Öncelikli faaliyet istikametiniz şimdiden belirlendi mi?
-Faaliyet alanlarımızın müzakere edileceği bir toplantı yapılacak. Kongreye basın sekreterliği, analitik merkez ve enformasyon destek hizmeti dahil olacak. Bilimsel-analitik ve uzman topluluğunun kuruluşu sayesinde birleşeceğiz ve Kuzey Kafkasya’daki problemleri gündeme getireceğiz. Faydalı olabileceğimiz kadarıyla bölgesel yönetimlere bu problemlerin çözümü konusunda yardım edeceğiz.
-Örneğin ne gibi problemler?
-Biz halen bölgede aşırılıkçılığın (ekstremizm) yok edilme meselesinin tamamen gündemden kalkmadığını düşünüyoruz. Sivil geleneksel yapılara dayanan metotlar var. Güvenlik uygulaması ise kendini tüketti, anayasayı çiğneyecek kadar ‘cinleri başına üşüştü’.
-Sizce sivil metotlarla ekstremizme karşı koymak mümkün mü?
-Kafkasya’da kendini bu hayatta güven içinde hissetmeyen, maskeli insanlar tarafından zulme maruz kalma veya Hankala yığıntılarında kaybolma endişesi taşıyan insan çok. Bunlar kendilerine garanti edilen yaşama hakkına güvenmedikleri için yer altına gidiyorlar. Doğru olmayan İslami yorumlar virüsü ile zehirlenenler de var. İnsanlar arasında küçük bir yekun tutan bu insanları sosyal planda tecrit etmek lazım.
-Nasıl izole edilebilir?
-Çok basit. Onların hedef ve düşüncelerinin gerçekleşemeyeceğini göstermek, her türlü destekten mahrum bırakmak. Kendi adımıza bir teklifte bulunabiliriz. Metodumuz, ayrılık sorunlarının güçle çözüm metoduna dayanan devletin politikasına alternatiftir. Marksizm-Leninizm yorumlarına da karşıyız. İşsizlik, ekstremizm, ayrılıkçılık ve fundamentalizm
problemlerinin çözümü için Moskova’dan daha çok maddi yardım almamız lazım. Biz olayın parayla değil beyinle ilgili olduğunu düşünüyoruz. Bu problem, ekonomik değil manevi-ahlaki bir mesele.
-Dini ekstremistlerin yaptıklarının temelinde tam da manevi-ahlaki motivasyon bulunuyor. Bu onların terör hareketlerini öldürmüyor, aksine besliyor…
-Müslüman toplumunda resmi İslam hakim, ama kendini geleneksel İslam ile özdeş kılmayan küçük bir grup var. Onları fundamentalist olarak adlandırıyoruz. Tüm fark inanç ve ibadet şekillerinde. Ancak bu, gelenekçi olmayan İslamcıların takip edilmesine gerekçe olamaz.
-’Ekstremizm’ kelimesi ile ne ifade ediyorsunuz?
-Eğer bir insan, elinde silah yeryüzünde Tanrının yönetimini kökleştirmeyi söylüyorsa, bu ekstremizmdir. Eğer bir kişi kanunlarının yerine getirilmemesinden hoşnut değil de eline silah alıyor ve sadece yeniden kurmaya çağırıyor ise bu ekstremizm değildir. Hukuksal bakış açısıyla ekstremizm, zor kullanarak anayasal yapıyı alaşağı etmeye çağırmak.
Örneğin, Kabardey-Balkar’da terörizm durumu. Orada benim düşünceme göre, 2005 Nalçik olaylarında güvenlik şefleri baş provokatörler oldu. Onlar diyaloga girmedi, problemin bu yanını anlamak istemediler, halbuki gençler defalarca Çeçen teröristleri ile veya Şamil Basayev ile hiçbir ilişkilerinin olmadığını açıkladılar.
-Hareketin kuruluşuna geri dönecek olursak, Kafkasya Halkları Rus Kongresi hangi bölgelerle ilgilenecek?
-Beni daha çok yığılan problemleri ile Kuzey-Doğu Kafkasya endişelendiriyor; Dağıstan, Çeçenya, İnguşetya, Kabardey-Balkar. Gerçi sonuncusunun yığılan problemleri daha az. Kuzey Doğu Kafkasya önemli bir jeopolitik alan. Rusya’da özellikle milliyetçi düşüncelerin çok güçlü olduğu ve Kafkasyalılar’ın zarar gördüğü Moskova ve St. Petersburg ile ilgileneceğiz. Rusya’da yaşayan Kafkasyalılar’a hukuksal destekte bulunacağız. Bu ticaret, vatandaşlık haklarının ihlali ve çalışma hakları konusunda olacak. Kuzey Kafkasya’da bu tür bir yardıma ihtiyaç yok, oranın sivil organizasyonları, kendi avukatlar var.
-Bu yardım ücretsiz mi olacak?
-Bu yardımı ücretsiz olarak sağlamayı organize edeceğiz.
-O zaman Kafkasya Halkları Rus Kongresi ne ile ayakta duracak?
-Para ile.
-Kimin parası ile?
-Her gün kullandığımız para ile. Bir zamanlar ‘Adil Rusya’, Sağ Güçler Birliği, Yabloka gibi partilere de parası nereden diye sormuştunuz. Anlamanız gerekir ki, burada küçük paralar harcanmayacak. Orta dereceli işletmelerin yardım etmesi gerekiyor. Herkes, paranın Londra ve Moskova bankalarında toplandığını düşünüyor. Ama şükür ki, orta dereceli işletmelerin halen parası var.
Sayı : 2007 05
