Adige Tarihi ile İlgili Gösteriler

0
425

5-7 Ekim günlerinde Moskova’da Adıge Kültür Günleri düzenlenmiştir. Moskova’daki Doğu Halkları Sanatları Devlet Müzesi ile Rusya Ressamları Birliği Merkezi salonlarında yürütülen Adıgey Cumhuriyeti (AC) kültür günleri üzerine incelemelerde bulunmak üzere, Rusya Kültür Bakanlığı görevlisi ve müzecilik uzmanı İgor DUBRİN, Kabartay-Balkarya (KBC) ve Karaçay-Çerkesya (KÇC) ziyaretleri ardından, 12 Ağustos 2007 günü Maykop’a gelmişti.

AC’nin biri Rusça ,diğeri Adıgece olan iki resmi gazetesinden Adıgece olan “Adıge maq (Адыгэ макъ)” gazetesinin internet yayını 26.10.2007 günü sonrasında sustuğu için, biz de Moskova’daki kültür günlerinde neler yapılmış olduğunu tam olarak verebilecek durumda değiliz, çünkü iletişim yolu kesilmiş durumda (bu konu ayrıca araştırılıyor). Bu nedenle 14.08.2007 günlü Adıge maq gazetesinden (internet), (yani bilgi akışının kesilmesinden önce) hazırlık niteliğinde olmak üzere yapılan çalışmaları ve bilgilendirmeleri, o tarihteki “Adıge maq” gazetesinden aktararak JİNEPS okuyucularına sunuyoruz.

Cevdet YILDIZ


Adıgey müzeleri farklı

İgor Dubrin, 10-11 Ağustos günlerinde Nalçik ve Çerkessk’e, yani KBC ve KÇC’ye de uğrayıp oralarda da çalışmalarda bulunduktan sonra Maykop’a geldi. Dubrin’e göre KBC, eski Adıge silahlarının en iyi bir biçimde sergilendiği müzelere sahip. Kardeş cumhuriyetlerin (AC, KBC, KÇC) hepsi yoğun tarihi araştırmalar ve eğitim çalışmaları içindeler. Bu üç bölgedeki müzeleri karşılaştıracak olursak, en ilgi çekici olanları AC müzelerindeki yapıtlar; Adıgey’deki müze yapıtları sanki canlı ve karşısındaki ile konuşmak istiyorlarmış gibi.

KÇC, ilgi çekici ve önemli bir arkeolojik zenginliğe sahip. İgor Dubrin’e göre, özellikle Adıgey müzeleri Dünya düzeyinde değer taşıyan yapıtların sergilendiği en önde müzelerden.

Moskova’daki tanıtıcı gösteri ve bilgilendirmeler, kuşkusuz iş olsun diye düzenlenmiş şeyler değil. Kardeş cumhuriyetleri bir araya getiren, birliktelikleri vurgulayıp pekiştiren ve sıradan olmayan gösteriler olacak bunlar; gösterilerde, özellikle üç yöre halkının aynı kökten geldiği ve ortak tarihi geçmişlerinin bulunduğu da vurgulanacak.

Coğrafya Adıgeler’i böldü, ama kalpleri ortak

AC, KÇC ve KBC, bugün coğrafi anlamda birbirlerinden ayrı olan yerler, ama bu yerlerin halkları  dayanışma içinde. Basın konferansı boyunca bu halkların ortak bir tarihi geçmişe dayalı kardeşçe bir yaşam sürdürdükleri ve halen de sürdürmekte oldukları vurgulandı. Bu insanların yaşadığı dağlar çok güzel, insanları da cana yakın, sıcak kalpli ve onurlu kişiler olarak tanıtılıyorlar.

KBC Ulusal Müzesi çalışanı Feliks NAKO, üç cumhuriyetin müzelerini incelemiş uzman bir kişi. Nako, bu üç bölgede bulunan müzelerin, bu üç yöre halkının ne denli bir bütünlük içinde olduklarını gösterdiğini, Moskova’daki kültür günleri sırasında anlatacak.

“Her bir müzemizde, yaratıcı genç kadrolarımız iş başında, önemli başarılara imza atıyor ve çalışma ürünlerini en güzel biçimde sergileyebiliyorlar”, diyor F.Nako. Örneğin “Almir ABREG sıradan bir müze müdürü değil. İnsanı geçmiş yaşam dönemlerinin ta içlerine götürüyor, geçmişin dünyasında seni dolaştırıyor, olayları yeniden yaşatıyor ve olaylara da yeniden bir ruh (can) veriyor”, diyor Nako.

Önder kişi geleceği görmene kılavuzluk eden kişidir

AC Kültür Bakanı Adam TLETSER (Лъэцэр Адам), İgor Dubrin’in Adıgey’e geliş nedenini açıkladı. AC Kültür Bakanı yardımcısı Aminet ŞEVPATS’EKO (Шъэуапц1экъо Аминэт), Bakanlık şube başkanları Svetlana ŞHALAHO ile Bele ŞEVGEN, bir süre önce Moskova’da bulunmuşlardı. Müzelerin düzenleniş ve çalışma biçimleri, sergileme işleri vb. konularda incelemeler yapmışlardı.

 

Sanatsal gelişme için, durmaksızın ileri adımlar atılması gerekiyor. Bu amaçla, bu arkadaşlar, sinemacılık ve müzecilik alanında yapılan bilgilendirme toplantılarına da katıldılar ve müzelerin sinemaya oranla daha etkili bir bilgilendirme kaynağı olduğu sonucuna ulaştılar. Müzelerde sergilenmekte olan yapıtlar, tarihin içinden gelmiş gerçek varlıklar, yapıtlar, her biri birer canlı gibi. Sinema ise, tarihi gerçekçiliği sergileme açısından müzeler düzeyinde etkili değil. Çünkü sinemada birçok yanlı ve hatalı duruşlar ekranlara yansıyabiliyor.

Svetlana Şhalaho ile Bele Şevgen, ayrıca kardeş cumhuriyetlerin tarihsel yapıtları ile ressam ve sanatçılarının ürünlerinin sergilenmeleri konuları üzerine açıklama ve bilgilendirmelerde de bulundular. Müzelerimiz arşivlerinde kayıtlı yapıtların (pqığo), derinlemesine olarak ve “kuşkuya yer bırakmayacak” bir biçimde Dünya kültürü içinde seçkin bir yer tutmakta olduğunu da vurguladılar.

Dünyaya bu gerçek nasıl duyurulabilir?

Kardeş cumhuriyetlerin sanatsal yapıtlarının Moskova’da sergilenmesi olayının büyük bir ilgiyle karşılanacağı şimdiden belli. Gurur duymamızı haklı çıkaracak tarihsel ve sanatsal yapıtlarımızın bulunduğunu bizler biliyoruz; ama bu gerçeği Moskova halkına ya da Dünya halklarına nasıl duyuracak ve onları hangi yollardan ve nasıl bilgilendireceğiz?

Kültür, iletişim ve tanıtım işleri konularıyla görevli, ilgili Rusya Bakanlığının bu gibi işler için yükleneceği görevler az değildir, ama bir Bakanlık bir başına bunca işi başaramaz. İ.Dubrin’in belirttiği gibi, geçmişte ve günümüzde Rusya’da uygulanmış olan politikalar, Kafkas halklarının durumları (tarihi) ve tanıtılış biçimleri vb. şeyleri de dikkate almak gerekiyor.

Kardeş cumhuriyetlerin gazeteci ve yazarları, Moskova’da yürütülecek olan etkinlikleri, kuşkusuz kitlelere duyuracaklar. Bu etkinliklerin, temelde barışa hizmet içerikli oldukları kuşkusuz. Kardeş halklarımızın ortak tarihini sergileme işini üstlenmekle, aslında, bu insanlarımızı güncel konulara da yakınlaştırmış oluyoruz.

Adıgey Cumhuriyeti Basın Bürosu

Kaynak: Adıge maq (Адыгэ макъ;Adygvoice;internet), 14.08.2007. Çev: C.Yıldız (Hapi)

 

Sayı : 2008 01