Köyün kuzeyinde, gür ormanlarla kaplı Panayü dağının Vagırda ve Atajoh tepeleri vardır. Bu tepelerin eteğinde eski Abhaz Seddi’nin surları bulunur. Doğu tarafta Arasazıh köyü vardır. Aralarından Ulıs deresi geçer. Batı tarafta Ziykua deresi bulunur. Ziykua’nın ötesi Clov köyünün Aymara mahallesidir. Otap’ın kuzeydoğusunda Thina köyü bulunur. Büyük Otap deresi Otap köyünü ortadan ikiye böler. Bu derenin kaynak noktası yine mahallenin içinde olan küçük Otap mağarasıdır. Bu kaynakla Büyük Abhaz Seddi arası kırk adımdır.
Eskiden köyün adı Otap değildi. 1960 yılında ölen Tash Adleyba’nın anlattığına göre (kendisi tarihi bilip gençlere anlatanlar için kullanılan ‘Ajabijhöyü’ olarak anılırdı); tahminen 400 yıl önce Megreller’in kralı Adiyan Dadiyani İngur nehrini geçip Abhaz Krallığı’na saldırdı. Ve yarısına yakınını ele geçirdi. Yeni sınırları korumak için Abhaz Seddi’nin surlarından da faydalandı. Abhaz Kralı Bzıp tarafına geçti. Adiyani bir süre bölgedeki hakimiyetini korudu. O süre içinde yer isimlerini değiştirdi. O dönemden sonra köy Otap olarak anılmaya başladı. Bir süre sonra Abhaz Krallığı topraklarını geri aldı. Dadiyani ve askerleri kaçtılar. Bazı Megrel aileler ise burada kaldı, dil öğrendi ve zaman içinde tamamen asimile oldu.
Köy; 1932 yılında muhtarlıktan daha büyük olan merkez köy olarak resmi statü kazandı. Köylülerin çok istediği bu statüyü Tandel Copua kazandırdı.
Köyün mahalleleri doğu taraftan batıya doğru: Aşantsara (Adleya, Marşana, Kutaliye sülaleleri), Copua-rhu (Copua sülalesi-1992-93 Gürcü-Abhaz Savaşı’ndan sonra sadece iki hane kaldı-), Mranba (Bagateliya, Vov-a, Kutaliya sülaleleri), Vova-rhu (Vov-ba, Kutaliya sülaleleri), Canım İhabla olarak da bilinen Tsılahmur (Adleya, Ferıza, Korciya sülaleleri), Kur-ikara (Kibilyan, Adleya sülaleleri), Adleya-rhu (Adleya sülalesi) mahalleleridir. 1960 yılına kadar Kutaliya-rıpsta ve Adzüya-apsta isimli iki mahalle daha vardı. Bu mahallenin insanları küçükbaş hayvancılıkla geçinirdi. Daha sonra bu insanlar köyün ortak alanlarında (Kalhoz’da) çalışabilmeleri için aşağıya indirildi.
Köyün en önemli özelliği, burada herkesçe tanınan Abriskil’in mağarasının olmasıdır. Mağaranın içinden at gübresi çıkartan anlamına gelen Açvatstızgo isimli bir dere geçer. Mağaranın önünde yine Büyük Abhaz Seddi’nin surlarından bir parça bulunur. Abriskil Abhaz Promethesi’dir. Efsane MÖ 11. yy. da Abhazya’daki sosyo-politik durumu anlatır.
Köyde Abriskil mağarası dışında Otap Ahı mağarası bulunur. İsmini Otap deresinin kaynağı olduğu için almıştır. Girişi çok geniş ve yüksektir. İçinde yarasalar bulunur. Otap deresi, mağaranın içinde bir kaynaktan çıkar daha sonra yeraltına karışır ve mağaranın dışında tekrar yerüstüne çıkar. Derede bol miktarda alabalık yetişir. Otap deresinin kolları Kur-ikora, Adarç-adzı, Tsılahmır, Akap-adzı, Dzıhua, Branba’dır. Köyün bitişinde Muk nehriyle birleşir.
Adleyarhu tepesinde Hristiyanlığın ilk dönemlerine ait kilise kalıntıları bulunur. Kilisenin taş avlusunun kalıntıları görülür. 1970 yılında Tarih Araştırmaları Enstitüsü’nden bir grup arkeolog köye gelerek çalışmalar yapmış, kalıntılarda tarihi eserler bulmuşlardır. Bu tepede altı parmaklı ve çok uzun boylu olduğu bilinen AdleyKun’un mezarı bulunur.
14 veya 15. yy. geçen bir hikayeye göre Muk Aşta’da yapılan toplantılardan birinde bir av yarışması yapıldı. O dönemde kahramanlıklarıyla bilinen üç erkek Adleykun, Çıcnaguagua ve Copuarpıs av için ormana gitti. Belirli bir süreleri vardı. Adleykun bir gergedanı canlı yakalayıp getirdi. Çıcnaguagua büyük bir ayıyı yine canlı getirdi. Copuapıs da bir geyiği, koşmaktan yorulmuş olarak önüne katarak canlı getirdi. Heyet hepsini başarılı bularak birinci seçmedi ve Abjualar’ın adını yücelten kahraman olarak üçünü de kutladı.
1866’da Lıhnı Aşta’da Ruslar’a karşı yapılan ayaklanmada aktif olarak katılan Seydık Adleyba da yine Otap köyündendir. Yakalanarak Rusya’ya sürgüne gönderildi. Onun torunu olan 1905 doğumlu Mışa Adleya çok kültürlü, aydın bir insandı. Abjualar’ın evladı olarak anılırdı. 1937’de Stalin’in emriyle öldürüldü. Mışa’nın Anatoli, Dimyan ve Semyon isimli üç oğlu oldu. Anatoli başhekim, Dimyan coğrafya öğretmeni ve Semyon ise gazetecidir. Dimyon’un oğlu Odisey Gürcü-Abhaz savaşında şehit olmuş ve kahramanlık nişanı almıştır.
1.Dünya Savaşında Otaplılar: Abhazya’da 1.Dünya Savaşı’na kendi isteğiyle katılanlar 300 kişiden fazlaydı. Otaplı olanlar şunlardır: Maçagua Adleyba, Tamşug Adleyba, Nestır Copua, Samson Adleyba (1880-1971). Samson Adleyba, güneybatıda savaştı, 100 kişilik Abhaz isimli bir grup vardı. Georgi’nin Haçı isimli (4. basamak) ödül aldı. Sonra devrime de katıldı. 1935-41 arası Otap köyünün muhtarıydı.
1937-38’de Stalin Tarafından Sibirya’ya Sürgün Olanlar: Tanya Adleyba. Tanya Adleyba’nın ablası Curumhan hanım Bagrat Şinkuba’nın annesiydi. Mışha Adleyba (1905-1937). Koash Adleyba, iki oğlu vardı. Vançka Adleyba.
Devrim (Abhazya’ya Sovyet Sistemi Getirmek) İçin Çalışan Otaplılar: Vilademir Adleyba (1894-1959), Tiflis’te öğretmenlik okulunda okudu. 1918’de Abhazya’daki Gürcü Menşevikler’e karşı yapılan ayaklanmaya katıldı. Devrim komitesinin sekreteriydi. 1921’de Bolşevik Komünist Partisi’nin danışmanı oldu. Abhazya’da devrim olduktan sonra tekrar öğretmenliğe döndü. 1924-30 arası Halk Savcısı oldu, Sohum’da çalıştı. Cucla Adleyba’nın dediğine göre Vilademir çok aydın bir insandı. Halkın, Sosyalist sistemin prensiplerine zorla alıştırılmasına karşıydı. Bazen ‘Günah işliyoruz’ diye konuşuyordu. Bu yıllardan sonra aktif görev kabul etmedi.
Hurşıt Adleyba (Büyük Hurşıt), okumamıştı ama zeki bir insandı. Devrimden önce Clov köyünün muhtarıydı. Ödüller almıştı. 1918’de öldü.
Devrimden Sonra Başka Çare Olmadığını Anlayıp Sistemin Yerleşmesi İçin Çalışan Kişiler: Samson Adleyba, Tarash Copua, Harun Adleyba, Cucla Adleyba, Koakona Adleyba, Piyantsa Adleyba. Piyantsa Adleyba, köyün ortak alanlarında (Kalhoz’da) çalışmak istemeyenlere ‘Kendi gölgenizin üzerinden atlamanız mümkün değil ise Kalhoz’dan çıkmak da mümkün değil’, derdi.
Köylerde Kalhozlar oluşturulduktan sonra çay ve tütün, ipekböceği yetiştirilmeye başlandı. Arıcılığa, hayvancılığa devam edildi. Köyün hangi maldan ne kadar üreteceği konusunda bir plan vardı. Hayvanları ve ürünleri çok olana ayrıca ağır vergiler vardı. Bu yüzden bazı köylüler devlete borçluydu. Özellikle 2. Dünya savaşı döneminde, ortak alanlarda çalışma zamanı çok fazlaydı ve kazanılan para devlete veriliyordu. Köylüler kendilerine mısır ve sebze ekemiyorlardı. Açlık dönemi yaşandı. Köy; 1975 yılında Clov köyüne bağlandı. Otaplılar köyün ortak borçlarının artacağını düşünerek Clov’a bağlanmak istemiyordu. (Ortak plan dahilinde ürün ve paranın devlete verilmesi zorunluydu). Oysa beklenenin tam tersi oldu. 1960 lı yıllarda köye bir kredi verilmişti. Otap köyünün bu borcu, ancak Clov köyüne katıldıktan sonra ödenebildi. Sovyet sisteminde belki de böyle bir olay, bir daha görülmemiştir.
1939 yılında Otap’ da 198 hane vardı. 1992’ de Gürcü-Abhaz savaşı başladığında 111 hane vardı.
2.Dünya Savaşı: 2. Dünya savaşına Otap’tan 120 kişi katıldı, 70 kişi hayatını kaybetti veya kayboldu. Bu 70 kişinin 32’si Adleyba, 6’sı Copua, 5’i Vovba, 5’i Ferızba, 6’sı Talia, 1’i Korcia, 2’si Kibilen, 2’si Shümaniya, 3’ü Şagca, 1’i Torçua, 1’i Bagatelia sülalelerindendir. Böylece Şagça ve Shümaniya sülaleri tamamen bitmiş oldu.
- Dünya savaşında ölenler içinde aydın kişiler: Karbey Adleyba, Yazbey ve Tatuşi Adleyba kardeşler, Aliksa Adleyba, Valodya Copua.
Kahraman olarak dönüp Kızıl Yıldız ödülü alanlar: Coca Adleyba(öğretmen), Taras Copua (pilot), Magbulya Adley-pha (hemşire), Lili Vovb-pha (hemşire), Çac Adley-pha (hemşire), Kamug Adleyba, Eligua Adleyba (Pıshan oğlu), Camal Copua, Sanarda Adleyba, Eligua Adleyba, üç kardeş olan Koash-Mışa-Anduruşka Adleyba, Aleksandır Shümaniya, Gırışa Copua, Kanta Adleyba, Kuçır Adleyba. (Geri kalanları hatırlayamadığı için yazar özür diler)
Sayı : 2008 03
