Dünya Adıge Akademisi (DAA) yürütme komitesinin (prezidyum) toplantısı geçtiğimiz gün Adıgey Devlet Üniversitesi’nde yapıldı. Toplantıyı Nalçik’te yayınlanan Adıge psatle gazetesi yönetmeni ve yürütme komitesi üyesi Muhammed Hafıtse (Хьаш1уц1э Мыхьамэд) yönetti. M.Hafıtse, toplantıya katılan bilimadamları ile konuklara hoş geldiniz dedi ve gündemi sundu.
Ardından “DAA yürütme komitesi toplantıları 17 yıldan beri Çerkessk, Nalçik, özellikle de Maykop’ta yapılmaktadır, -diye söze başladı Muhammed Hafıtse. -Bugün Maykop’ta toplanmış olmamızın ana amacı, Adıge tarihi üzerine çalışmalarda bulunacak ve DAA bünyesinde yer alacak bir enstitüyü Maykop’ta açma konusunu görüşme isteğidir. Bu nedenle konuklarımız çoğunlukla tarih ve dilbilimi uzmanlarından oluşmaktadır. Toplantımız kuşkusuz önemli sayılmalıdır. Tarihçi Malik Avtle (Аулъэ Малыч) Adıgeler’in tarihi ile ilgili 8 ciltlik bir yapıt hazırlamıştı, ama yayınlayamadı. Bunun üzerine, biz de bunun üç cildinin yayınını üstlendik.
Toplantıya akademisyen ve dilbilimi profesörleri Dr. Yunus Tharkuaho, Dr. Leyla Beçıj, tarihçi Dr. Cebrail Mekule, AC Tembot K’eraş Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü Başkanı tarihçi Ashad Ç’ırğ (К1ыргъ Асхьад), vd. katıldılar.
Bir yıl önce DAA’ne üye alınan bilim insanlarının üyelik belgeleri de (diplomaları) toplantı sırasında kendilerine verildi.
Ardından tarih bilimleri uzmanı, DAA’nin muhabir üyesi Dr. İgor Kutsenki’nin “Gerçek ile Yalan” (Правда и кривда) adlı kitabı ele alındı. İgor Kutsenki, Kazaklar ile Karaçaylar’ın Adıge tarihini değiştirici tutumlarını doğru bulmadığını, kanıtlarını sunarak kitabında ele alıyor, gerekli yanıtları da vererek öne sürülen yalanları çürütüyor. İ.Kutsenki, Adıgeler’e antipatik değil, içtenlikli ve gerçekçi bir anlayışla yaklaşıyor, savaş sürecini ve savaş süresince Adıgeler’in izlemiş olduğu stratejiyi nesnel bir biçimde kitabında ortaya koyuyor. Bilimadamları kitabın çok büyük bir değer taşıdığını ve İgor Kutsenki’yi takdirle karşılamak gerektiğini vurguladılar.
Adıge tarihinin de böylesine bir bilimsel yaklaşımla yeniden ele alınıp yazılması gereği toplantı boyunca konuşuldu. Adıge topluluklarının tümünün başına gelmiş olan olayları ve bugünkü sorunlarını dile getirecek bir “Çerkesya Tarihi” yazılması kararlaştırıldı ve kitabı yazacak olanlar da belirlendi. Bunun için Maykop’ta DAA’ne bağlı bir Tarih Enstitüsü kurulması görüşü benimsendi.
Fatim Ç’ARE
Kaynak: Adıge maq (21.02.2008, internet)
Çev: Cevdet Yıldız
Sayı : 2008 03
