Adıge Tarihi ve Etnolojisi Hakkında

0
471

Adıgece, Rusça, Türkçe
Ansiklopedik Küçük Sözlük
Zefes Aydemirkan

Kitap Adıgey Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanlığı’nın isteğiyle Adıgey Üniversitesi Adıge Halk Bilimleri Fakültesi Kültüroloji Kürsüsü tarafından hazırlanmıştır.
Türkçesi: Mevlüt Atalay (Yenemıko)
Bilimsel Redaksiyon: Vunereko Ray, Tsey Zarem
Danışmanlar: Bırsır Batırbıy, Vunereko Mir

Önsöz

Halkımızın dünyanın dört bir yanında dağınık olarak yaşamak zorunda kalması Kafkas-Rus savaşlarının açmış olduğu en büyük yaralardan biridir. Diyasporada yaşayan halkımızın vatanlarına yönlerini dönerek bakmakta olduğu zaman dilimi yüz elli yıl olmak üzere.
Bir araya gelebilme umudunu şu son yıllarda yakalayabildik.

Yeniden vatandaşlığa kabul edilmenin kolay olmadığını, bu sorunun yıllarca ayağımıza dolanacağını hepimiz biliyoruz. Bu problemin sağlıklı olarak çözülmesi, Adıgelerin vatandaşı oldukları devletlerin ve gelmek istedikleri devletin bakış açısına bağlı.

Diyasporada yaşamakta olan yurttaşlarımız çok ilginç kitaplar yazdılar, fakat onların yazım dili Adıgece değil, Türkçe. Bu kitaplar ait oldukları yere dönmeye başladı. Aynı şekilde Adıgece yayınlanmış kitaplar Türkiye’de de okuyucu bulmaya başladı. Sevinilmesi gereken bu durumun problemleri de yok değil. Bunlar arasında en önde geleni Adıgelerin tek yazı dillerinin olmaması. Dünyada yaşayan Adıgelerin bir zaman sonra aynı dille konuşmaları zorunluluk haline geliyor. Önünüzde duran “Adıgece, Rusça, Türkçe Ansiklopedik Küçük Sözlük” ün bu konuda yararlı olacağını umuyorum.

Bu kitabı önümüzdeki yıllar içinde ansiklopedi formunda genişletmeyi düşünüyoruz.
Sözlükte 1000’e yakın madde başlığı var:

1.Adıgelerin tarih boyunca kat ettikleri yolculuklularına ilişkin olan temrinler.
2.İçinde yaşanmakta olan dünyamızda yaşanmış ve bizi ilgilendiren kelimeler.
3.Halk olma (etnogenez) ile ilgili temrinler.
4.Farklı halklar arasındaki ilişkilere ait kelimeler.
5.Sosyal yaşantıya ilişkin temrinler.
6.Mahalle-köy kurma ve ev yapımına ilişkin temrinler.
7.Toprağı ekip biçme ile ilgili temrinler.
8.Giyim-kuşam ve silâhla ilgili temrinler.
9.Ev yaşamı ve toplumsal ilişkilere ait kelimeler.
10.Hısım-akrabalıkla ilgili kelimeler.
11.Evlenme ile ilgili olan kelimeler.
12.Din ile ilgili olan terimler.
Üç dille yazılmış olan maddeleri sırasıyla; Adıgece, Rusça, Türkçe olarak veriyoruz.
Adıgece öğrenmek, tarih ve kültürleri hakkında bilgi sahibi olmak isteyenler için de bu sözlüğün yararlı olacağını umuyoruz.
Kelimeler ilk önce Adıgece [ ] işareti içinde, sonra Rusça ve Türkçe okunuş şekliyle verildi.

 

Sayı : 2009 02