Beygua Ömer Büyüka

0
494

Abhaz Beygua ailesine mensup olan Ömer Büyüka, 1901 yılında Düzce’nin Hacısüleymanbey (Eftani) köyünde doğmuştur. Babası, 1878 yılında büyük Kafkas sürgününde Düzce’ye yerleşen Baygua Hasan’ın oğlu Beygua Bayram, annesi ise Şamha Mıkıd hanımdır. İlk eğitimini Kur’an ve İslam bilgileri konusunda alan Büyüka, o dönemde arap harfleri ile oluşturulan abhazca yazmayı da öğrenmiştir. Daha sonra Düzce’deki Medaris-i İlmiyye okuluna gitmiş, bu okul kapatılınca İdadi Mektebini bitirmiştir. Yüksek öğrenimini ise İstanbul Yüksek Orman Mektebinde tamamlayarak 1930 yılında mezun olmuştur. Filolojiye olan yakın ilgisi onu Türkçe ve Abhazca dışında Arapça, Farsça, Fransızca, Almanca ve Rusça’yı da öğrenmeye sevk etmiştir. Abhazca dışında diğer Kafkas dillerinden birçoğunu da bilen Ömer Büyüka, Anadolunun çeşitli yörelerinde mesleği ile ilgili görevler yaptıktan sonra 1964 yılında Orman Baş Müfettişi olarak emekli olmuştur. Üçü erkek olmak üzere dört çocuk babası olan Ömer Büyüka’nın denilebilir ki bütün hayatı Kafkasya ile ilgili iddialı ve özgün çalışmalar yaparak geçmiştir.

Basılmış eserleri:

Abhaz Mitolojisi Anaç mı?, Abhazoloji yayınları.2, İstanbul mat., İstanbul 1971.

Abhazca Duvar Takvimi.
Abhazca İlk Dil mi?

Hazreti İbrahimle Awubla ve Kafkaslılar, İstanbul 1975.

Kafkas Kaynaklarına Göre ilk Yaratılışlar – İlk İnsanlık- Kafkas Gerçekleri (2 cilt), Abhazoloji yayınları. 4, Yarış mat., İstanbul 1985-86.

Astampıltıy Apsıva Bıjı (İstanbul’daki Abhaz Sesi), Abhazca şiirler, Sohum 1992.

Kafkas Aahları, şiirler, Abhazoloji yayınları. 5, İstanbul mat., İstanbul 1992.

Abhaz Tarihinin İskeleti, İstanbul 1992.

Ayrıca “Abhazca Gramer”, “Abhazca-Türkçe/TürkçeAbhazca Sözlük”, “Warada-şiirler” adlı henüz yayınlanmamış çalışmaları bulunmaktadır. Diasporada ve anavatanda yayınlanan Kafkasya ile ilgili dergilerde çeşitli makale ve şiirleri yayınlanan Ömer Büyüka’nın Abhazyada basılan bazı şiirleri abhaz sanatçılar tarafından bestelenmiştir. Atavatanı Abhazya’da hakkında belgeseller hazırlanan, ismi caddelere konulan yazara 1991 yılında Abhazya Cumhuriyeti Hükümeti tarafından “Dirmit Gulya Devlet Ödülü” verilmiştir. Kafkas diasporasının bu değerli abide insanı 25 Şubat 2001 yılında İstanbul’da Hak’kın rahmetine kavuşmuş, Üsküdar Mihribat Mezarlığına defnedilmiştir.

Kaynaklar:

– AKUŞBA, Erol, “Beygua Ömer’in Ardından”, Nart dergisi, S.2 – Mart/Nisan, Ankara 2001.

– BERZEG, Sefer Ersin, Kafkas Diasporasında Edebiyatçılar ve Yazarlar Sözlüğü, Samsun 1995.

– TUNA, Papapha Mahinur, “Ömer Büyüka’yı Anlatabilmek”, Nart dergisi, S.2 -Mart/Nisan, Ankara 2001.

– TUNA, Papapha Mahinur., “Beygua Ömer Büyüka’yı Yitirdik

 

Sayı : 2009 03