Başbakan Yardımcısı ve hükümet sözcüsü Cemil Çiçek 23 maddelik Anayasa değişikliği taslağını Ankara’da düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı.
Türkiye’nin müktesebatını Avrupa Birliği (AB) standartlarına uydurmak mecburiyetinde olduğunu söyleyen Çiçek, var olan anayasanın AB normlarına uymadığını belirterek, şunları söyledi:
“Adalet ve Kalkınma Partisi olarak hedefimiz bu değişiklikle kendi iktidarımızı güçlendirmek değildir. Değişikliklerin hedefi, halk egemenliğini her anlamda tesis etmek ve halkın iktidarını her anlamda güçlendirmektir. Vesayet altındaki bir anayasa ile bu egemenliği tesis etmek mümkün değildir.”
Tepkiler ikiye ayrıldı
Değişiklik teklifi, sivil toplum örgütleri, partiler ve sendikalarda farklı tepkilere yol açtı. Anayasa teklifine ‘Hayır’ diyeceklerini açıklayan CHP ve MHP, değişikliğin seçimlerden sonra oluşacak yeni meclis tarafından yapılmasını savundu. Ancak daha sonra CHP, Anayasa Mahkemesi ve HSYK yapısı ile parti kapatma usullerinin değiştirilmesi konularının paketten ayrı tutulması önerisi yaparak, pazarlık başlattı. Pek uzlaşma ihtimali görünmeyen pazarlığın muhtemelen 15 gün içinde sonuçlarının netleşeceği tahmin ediliyor.
BDP (Barış ve Demokrasi Partisi) ise, anayasanın tümden değişmesi gerektiğini vurguladı. Ancak bu kısmi değişikliği de destekleyebileceklerini, ama “Yüzde 10’luk seçim barajının düşürülmesi, genel seçimlerde yüzde 3 oy alan veya TBMM’de grubu bulunan veya 41 ilde örgütlenmiş olup son genel seçimlere katılmış olan partilere hazine yardımı yapılması, ‘Taş atan çocuklar’ yasasının bir an önce çıkarılması, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 215, 216, 220 ve 314. maddelerinin değiştirilmesi ve Terörle Mücadele Kanunu’nun (TMK) 7. ve 8. maddelerinin değiştirilmesi” şartlarını öne sürdü.
Bazı sivil toplum kuruluşlarının da aynı yönde görüş belirttiği anayasa değişikliği tasarısına işçi sendikaları da koşullu destek verdi.
Örneğin KESK, taslağın kamu emekçileri yönünden kabul edilemez olduğunu belirterek, yıllardır mücadele ettikleri “toplu sözleşme ve grev hakkı”nın güvenceye kavuşturulmadığını vurguladı. Taslakta kamu görevlilerine toplu sözleşme hakkı verilmiş gibi görünse de, bunun gerçekliği yansıtmadığını vurgulayan KESK yöneticileri şu açıklamayı yaptı:
“Bilindiği üzere grev hakkı, toplu sözleşme hakkının ayrılmaz bir unsurudur. Bu gerçeklik gerek AİHM kararları gerek Avrupa Sosyal Haklar Komitesi ve ILO komite kararlarında da sıkça dile getirilmektedir. Buna karşın, grev hakkımız anayasal güvenceye kavuşturulmadığı gibi; barışçıl bir çözüm yolu olan Uzlaştırma Kurulu kararlarına kesinlik atfedilerek bu aşamada grev hakkımız fiilen yeni bir engelle karşı karşıya bırakılmak istenmiştir. Böylece toplu sözleşme hakkı da fiilen kullanılamaz hale getirilmiştir.”
Tartışma Yaratan Maddeler
Anayasa değişiklik teklif taslağı, yürürlük maddesi hariç 22 maddeden oluşuyor. Üç de geçici madde var.
Teklif, Anayasa’nın 10, 20, 23, 41, 53, 69, 74, 84, 94, 125, 128, 129, 144, 145, 146, 147, 148, 149, 156 ve 159. maddelerinde değişiklik öngörüyor.
Anayasa’nın geçici 15. maddesinin yürürlükten kaldırılmasını da düzenleyen teklif taslağının yayımı tarihinde yürürlüğe girmesi ve halkoylamasına sunulması halinde ise tümüyle oylanması öngörülüyor.
Paketle, 1982’de çıkarılan Anayasa’da şu değişikliklerin yapılması öngörülüyor:
– Anayasa Mahkemesi’nin yapısı değişiyor. Üyeler 12 yıl için seçilecek. Bir üye iki defa seçilemeyecek. Mahkeme, 19 üyeden oluşacak. 3 üye Meclis, 16 üye cumhurbaşkanı tarafından seçilecek
– HSYK’nın yapısı değişiyor. Kurulun 21 asıl, 10 yedek üyesi olacak. 4 üye Köşk, 1 üye Anayasa Mahkemesi, 3 üye Yargıtay, 1 üye Danıştay, 7 üye adli, 3 üyehakim ve savcılar tarafından seçilecek. HSYK’nın meslekten ihraç kararına yargı yolu açılıyor.
– Geçici 15. madde kaldırılıyor. 12 Eylül 1980 askeri darbesine yargı yolu açılıyor.
– YAŞ kararları yargı denetimine alınıyor. Askere sivil yargı yolu açılıyor.
– Memurlara toplu iş sözleşmesi ve sendika hakkı tanınıyor.
– Siyasi partilerin kapatılması zorlaştırılıyor.
Sayı : 2010 04
