Adığe Devlet Üniversitesi’nin yeni açılan kütüphanesi geçen ay pek çok şair, yazar, akademisyen ve bürokratı ağırladı. Toplantının önemi, yalnız ünlü bir şairin ardından derlenen kitaplarının tanıtımı değil, 1930’larda idam edilen şaire bir vefa borcunun ödenmesiydi.
Toplantıyı Adığe Devlet Üniversitesi rektörü Hunego Reşid açtı. Ardından dilbilimleri profesörü Şhalaho Abu, şair ve çevirmen Valentina Tvorogova, Şevgen rayonu Başkanı Huaj Nalbıy, Ulusal Fakülte öğretim üyeleri Vınereko Raye, Huaj Nuriyet, şairin torunu Hamhuko Ruslan ve daha başkaları da birer konuşma yaptılar.
Hamhuko Huseyn 1910-1920 yıllarında yaşamış bir şair. Anılan dönemdeki en eğitimli Adığe aydınlarından biriydi. Ancak, imam olması nedeniyle yeni düzenin cephe aldığı kişiler listesine alındı. Oysa Huseyn yeni düzene güvenen ve yeniye ilişkin şiirler yazan biriydi. Sihu Seferbıy (Şhaşefıj köylü-hcy), Traho Lıv (K’emguy-hcy) ve ulusun daha başka öncü insanlarıyla birlikte Adığeler için öğretmen yetiştirme kursları açmış, bu kurslarda bizzat öğretmenlik yapmıştı. Huseyn ne yazık ki, 1930’lu yıllarda “halk düşmanı” olarak suçlanıp idam edildi. Hamhuko Huseyn daha sonra temize çıktı ve itibarı iade iade edildi.
Adıgey Üniversitesi’ndeki toplantıda, Huseyn’in, dilbilimci Dr. Vınereko Raye tarafından ‘Gopedeğeç’ev nej’ım xesexı’ adıyla derlenen ve Valentina Tvorogova’nın Rusça’ya çevirdiği şiirlerinden oluşan ‘İstani glaşatay nepokornıy’ adlı kitaplarının tanıtımı yapıldı. Hamhuko Huseyn’in şiir ve anlatılarının yer aldığı “Cak’o” (Seslenen kişi) adlı kitabı da 10 yıl önce Vınereko Raye tarafından yayınlanmıştı.
Vınereko’nun derlediği kitabı Huseyn’in çocuklarından Muhdin’in oğlu, St.Petersburg’da yaşayan torunu tümgeneral Hamhuko Ruslan finanse etti. Toplantıda Huseyn’nin diğer torunlarının da bulunması ayrı bir heyecan yarattı.
Halen Hamhuko’nun yazılarının ve şiirlerinin öğretildiği Ulusal Fakülte’de birkaç yıldan beri de öğrenciler arasında ‘Huseyn’ adına yarışmalar düzenleniyor. Derece alan yazılara da Huseyn’in akrabaları tarafından ödüller veriliyor.
(Adığe Maq)
Çeviri: Hapi Cevdet Yıldız
Sayı : 2010 07
