16 Mart 1850
MACAR SUBAYLARDAN ÇERKESYA’YA DESTEK
Morning Herald gazetesi bir Çerkes Beyi’nin Konstantinopol’de İtalyan ve Macar subayları kendi ülkesinde savaşmak için askere aldığını bildiriyor. Teklifi 100’den fazla kişinin kabul ettiği ve Çerkes kıyafeti giydikleri belirtiliyor.
7 Ocak 1865
ÇERKESLERİN KADERİ
Fransız “Siecle” gazetesindeki bir makalede modern zamanların en hazin olaylarından biri karşısında dünyanın takındığı aldırmaz tutum eleştiriliyor. “Bu yürekli ulusun tamamı yüz yıl süren direnişinin ardından vahşi ve kurnaz koşullar altında göçe zorlanmaktadır.”
Yazar, Çerkeslerin dağlık ülkelerinden ayrılışından ve onları göçe zorlayan Rusya’nın tutumundan şöyle bahsediyor: “600.000 kadar insan, önceki dönemin yoğun göç manzarasını hatırlatır bir şekilde Kafkasya’yı terk ettiler. Türkiye Rusya ile yeni bir savaşın çıkmasından korktuğu için bu insanları Anadolu’da toplu olarak yerleştirmek yerine Osmanlı topraklarında dağınık bir şekilde yerleştirdi. Müslümanlığı güçlendirmek için de özellikle Bulgaristan ve Rumeli bölgesinde yerleşmelerini sağladı. Çünkü Danube bölgesinden endişe duymaktaydı.
Çerkeslerin göçü ve Kafkasya’nın Rusya’ya geçmesi Avrupa’daki güç dengesini bir kez daha değiştirmiştir. Polonya’da zalimce kazandığı zafer Rusya’ya Kuzey bölgesinde hakimiyet sağlamıştı, şimdi sıra Doğu’ya gelmiştir.”
Makalede Çerkes göçmenlerin maruz bırakıldıkları korkunç acılardan bahsediliyor. Türkiye’nin farklı bölgelerine dağıtılmalarındansa, Rusya’ya karşı bir bariyer olmak üzere Batum ve Trabzon arasında bir bölgede toplu olarak yerleştirilmeleri öneriliyor. Ancak Türkiye, Rusya’nın bu duruma karşı çıkarak birlikler yollaması durumunda batılı güçler tarafından desteklenmeyecek olursa böyle bir adım atmaya cesaret edemeyecektir. Oysa talihsiz Çerkesler bu bölgede eski ülkelerine benzer yeni bir ülke yaratabilir, güçlü silahlar ve sadık yüreklerden oluşan bir Türkiye cephesi olabilirlerdi.
Sayı : 2010 07
