Hepimize çağrıda bulunuyor
İnsanın duyarlı ve bilinçli olması, aklını yerinde kullanması gibi konularda edebiyatın önemi yadsınamaz. Edebiyat; silahı, iliği/çekirdeği ve içerdiği düşüncesi ile yaşamın içinden fışkırıp üremiştir, yaşamın bir belirtecidir, görüntüledikleri ve değişik üretme olanaklarıyla ulusun yaşamını dile getirir, o düzende kurgulanır.
Adığe düzyazısının sağlam ve mükemmel bir çığırda yol almasında, usta yazarımız K’eraş Tembot’un büyük katkıları unutulamaz.
Mıhamet oğlu K’eraş Tembot, yaratıcı zekası/kavrayışı olan ve bu zeka ile uyumlu bilim ve eğitim alma olanaklarını elde etmiş olan ilk Adığelerden biridir, yazar Adığe/Çerkes ulusunun kültür ve yaşamını daha iyiye götürmek için duraksamasız bir uğraş vermiş, konuya özen göstermiştir. Güçlü ve mükemmel sanat yapıtları ile Adığeleri, Çerkes ulusunu dünyaya tanıtmayı başarmıştır.
Soylu, iyi cins Adığe/Çerkes atı, at üzerindeki kişinin de yiğitliği, soyluluğu, statüsü, geleneğin saygınladığı mertlik anlayışı, Çerkes savaşçısının/askerinin (‰Á˝Í1ÓÎ1) karakteri ve görüntüsü, ev sahibi, konuk ağırlama kuralları ve uygulama biçimi, Çerkes kadınının örnek davranış özellikleri, Çerkes kızındaki saygıdeğer ve güzel yönler, ulusu yücelten toplumsal bilinç, gençlerin dostluk bağları ve karşılıklı ilişkileri, büyüklere gösterilen derin saygı, espri anlayışı, güzel konuşma sanatı ve Çerkeslerin başka uluslar içinden fark edilmesini sağlayan oturmuş bir gelenek ve bütün bunların bileşkesi olan bir “Adığelik” (Adıgağe/ĉ˚„‡„˙˝) anlayışı, bütün bu özellikler, yazarın yapıtlarında bir bir başarıyla, örneklerle sunulmuştur.
K’eraş’ın öykü (novel), uzun öykü ve kısa öykülerinde (raskaz) Adığe’nin, Çerkes’in kadın erkek, yaşlı ve genç, her kesimden bireylerinin iyi ve temiz yönleriyle görüntüleri, birer desen, birer resim karesi imişler gibi önümüze konuyor. Bu yönden yazar, kendi ulusuna karşı duymuş olduğu büyük sevgiyi/aşkı, altını çizerek bize yansıtmış oluyor.
K’eraş Tembot’un yapıtlarını, Adığe olmayanlar okuduklarında, hiç tanımadıkları halde, Adığelere/Çerkeslere karşı derin bir sevgi ve sempati duymaya, Çerkesleri sevmeye başlıyorlar. Bu nedenle kendi ulusundan ayrı düşmüş ya da uzakta kalmış isen, Adığelerin toplum içi davranış kurallarını öğrenmek, insanca bir geleneğin normlarıyla kendini tazelemek istiyorsan, K’eraş’ın kitaplarını hemen eline al, kendini vererek onları oku, arzuladığın her türlü öğretici bilgiyi ve örnek öyküleri o kitaplarda bulacaksın. Bu da, bu büyük Çerkes yazarının atmış olduğu her bir tohumun saçaklanarak filizlendiğini, giderek çoğaldığını ve başağa sarmış olduğunu bize kanıtlıyor.
Yeryüzüne gelmiş olan her bir Adığe’de bulunması gerekli olan en iyi özellikler, yazarın yapıtlarında sunulmuş ve gösterilmiştir. Karakterleri; uyumlu ve insanca davranışları ile çekici kişiliklerdir, onlara özeniyorsun, onlar gibi olmak istiyorsun, o kahramanlar senin tanıdığın, yakının kişilermiş gibi oluyorlar, bütün bunların sonucunda kendi yaşamımızda da, onlar gibi iyi özellikleri, güzel ilişkileri ve davranışları aramaya başlıyor, iyiye yöneliyoruz. İyiyi kim istemez ki, iyiye ve güzele kim özlem duymaz ki?! Edebiyatın amacı da iyi bir eğitim vermek, insanı iyi özelliklerle donatmak, bu yönden topluma hizmet etmek değil midir…
Yaşam içinden seçilmiş iyi örnekler, ulusuna saygı duyma ve onu yüceltme, başkalarının imrendiği, örnek aldığı insanlar, başka uluslar içinden, bu iyi özellikleri ile seçilen insanlar olarak yaşamak, bütün Adığelerin böylesine iyi özelliklerle donanmış bir yaşama kavuşmaları için, K’eraş Tembot durmaksızın hepimize çağrıda bulunuyor, yazdıkları ile bizleri yönlendiriyor. Bu sözlerimiz, onun kitapları tarafından doğrulanıyor, iyi ürünleri ve yarattığı başarılı tipleri, örnek karakterleri, binlerce insanın kalbine ulaşıp beğeni ve benimsemeyle yer edinmiş bulunuyor ve bütün bunlar insanın içinin ferahlamasını sağlıyor.
Mamırıko Nuryet, Adıge Maq,16 Ağustos 2010
Çev: Hapi Cevdet Yıldız
Sayı : 2010 08
Yayınlanma Tarihi: 2010-08-01 00:00:00
