Putin Polonyalılardan özür dilerken, Çerkes soykırımının önemli isimlerinden, Rus-Kafkas Savaşı sırasında Rus İmparatorluk Orduları Başkomutanı olan Mikhail Romanov için Maykop’ta anıt dikiliyor.
Rus-Kafkas Savaşı sırasında İmparatorluk Ordusu saflarında Çerkes topraklarını kana bulayan, köyleri ateşe verdirip yaktıran, sivil nüfusu katlettiren, dönemin Rus İmparatorluk Orduları Başkomutanı Mikhail Romanov’un anıtının, Maykop’ta Pobeda beldesine dikilmesi büyük tepki yarattı. En hafif deyimiyle ‘Çerkes ulusuna saygısızlık’ olarak değerlendirilen anıtı şiddetle kınayan akademisyenler, sivil toplum örgütleri ve yazarlar, anıtın derhal kaldırılmasını talep ettiler
Abreg Almir (AC Ulusal Müzesi eski müdürü, tarihçi)
Anıtı dikenler, ulusları yeniden çatıştırmanın peşindeler. Toprağımızı kana bulayan, atalarımızı toprağımızdan süren, bebeklere ve kocamış yaşlılara karşı acımasızca davranan böylesine kişilerin anıtları dikilmeye başlandıysa, İmparatorluk döneminin kirli politikalarının yeniden benimsenmeye başlandığı anlamına gelir.
Soykırım savaşı sadece politik amaçlı değil, dine dayalı/dinsel bir savaştı da. Adıge/Çerkes Ulusunu yeryüzünden silme/yok etme amacı da, savaş politikasına eklenmişti. Mikhail Romanov’un anıtını, daha önceleri kan akıtan komutanlar için yürütülen onurlandırma amaçlı anıt dikme çalışmalarının bir devamı ve bir furyayı yeniden canlandırma amacının bir ilk adımı olarak görüyorum.
Kamuoyunun bilgilendirilmesi, Romanov’un anıtının kaldırılması, bundan böyle benzeri anıtların dikilmemeleri ve toplumların çatıştırılmamaları için çalışılması gerekir.
Yemt’ıtl Yusıf (Tarih öğretmeni):
Öğretmenler tarih derslerinde, örnek alınmaları için, toprağımızı korumuş olan kahramanlarımıza ilişkin anıları çocuklara/öğrencilere anlatıyorlar. Öğretmen, Mikhail Romanov’u hangi yönüyle örnek gösterebilir ki?
Haç’eğoğu Kasey (Yönetmen) :
Mikhail Romanov’un anıtını dikmiş ve bu işe öncülük etmiş olanlar cezalandırılmalı, anıt kaldırılmalı, huzursuzluğa neden olanların adları kamuoyuna açıklanmalıdır. Haç işaretleri ile anıtları dikenler ulusları çatıştırmak istiyorlar. Gençlerimiz galeyana gelip bu haçları ve anıtları parçalamaya başlarlarsa, sorumlu bulmak, işin önünü almak zorlaşır. Adıge Xase örgütü konuyu genişliğince ele alıyor, ama bir çözüm de getiremiyor. Bu yasadışı uygulamaları Moskova biliyor mu, iş oraya yansıtılacak mı?
Yasadışı davranışlarda bulunanlara bedel ödetecek, cezalandıracak devlet organlarımız var, yerel yönetici ve görevlilerin doğru bir çözüm bulacaklarını umuyoruz. Müslüman ve Hıristiyanların birbirlerine saygılı olmaları gerekir. “Bilmiyoruz, bizim bir ilişiğimiz yok” demekle işin içinden sıyrılamazlar, doğru da olmaz bu. Hepimiz aynı cumhuriyetin topraklarında huzur ve barış içinde bir arada yaşamak istiyoruz. Öyle sanıyorum ki, bu işin sonu çatışmaya kadar uzanabilecek. Bizler, yaşlı başlı kişiler konuşup duruyoruz, ama karıştırıcılar işi durmadan ileri götürüyorlar. Sözlerimizin arkasında durmadığımız, sözlerimizi yerine getiremediğimiz için, gençlerin bize olan güvenleri azalıyor, bundan kaygılanıyorum
Hapaye Arambıy (Adıge Xase” Başkanı):
Yüzyıllar boyunca Adıge/Çerkes toprağını savunanlar adına bir anıtı dahi Maykop’a dikememiş olmanın derin üzüntüsü içindeyiz. Adıge Xase olarak konuya yoğunlaşmış bulunuyoruz. Adıge Xase ulusları çatıştırmak isteyen örgütlerden biri değildir. Romanov gibi kişilerin anıtlarının yurdumuz topraklarında dikilmemeleri için Adıge Xase elinden geleni yapıyor, bundan sonra da yapacaktır. (Adıge maq, 25 Kasım 2010)
Çeviri: Hapi Cevdet Yıldız
Sayı : 2010 11
Yayınlanma Tarihi: 2010-12-01 00:00:00
