“Herkesin Anayasasını Birlikte Yapmak İçin…”

Leyla Zana ve Tarhan Erdem’in yaptığı “Herkesin anayasasını hepimiz yapmak için toplanıyoruz” başlıklı konferansa farklı kimlikler, inanç grupları, kadın grupları, meslek örgütleri, sendika temsilcileri, doğanın haklarını önceleyen örgütler, engelliler, yöre dernekleri, gençlik temsilcileri, insan hakları örgütleri, siyasi parti ve platformlar, anayasa çalışması yürüten çeşitli kesimler, akademisyenler, sanatçılar katıldı.

Tartışmalar üç ana başlık altında yürütüldü;

• Anayasa yapım sürecine katılım

• Toplumsal grupların anayasal talepleri

• Yeni anayasada güncel tartışmalar.

Toplantıda şu ortak noktalara vurgu yapıldı:

Anayasanın içeriği kadar yapım süreci ve yöntemi de önemlidir. Sürecin ve yöntemin katılımcı olması ve özellikle kimlik ve dezavantajlı konumları nedeniyle bugüne dek dışlanmış kesimlerin etkin katılımının sağlanması, içeriğin de demokratik ve kapsayıcı olmasının güvencesi olacaktır.

Yeni anayasa hazırlık sürecini gerçekleştirecek meclisin anayasa yapma konusunda meşruiyetinin güçlü olması için seçim barajının kaldırılması veya Avrupa Standartları seviyesine düşürülmesi ve bunun anayasaya eklenecek geçici bir madde ile 2011 seçimlerinde uygulanması gereklidir.

Anayasa yapım sürecinde, düşünceyi ifade ve örgütlenme özgürlüğü güvence altına alınmalı; pek çoğu 12 Eylül döneminden gelen ve yakın zamana dek çeşitli yasalarla pekiştirilen, ifade ve örgütlenme özgürlüğünü kısıtlayan tüm yasaklar kaldırılmalıdır.

Gerçek anlamda değişimden ve demokratikleşmeden yana olan herkes, sivil toplum kuruluşları, çeşitli toplumsal kesimler, anayasa yapım sürecinde, katılım yönteminin belirlenmesinde ve içeriğin oluşumunda aktif bir yer almalıdır.

Yeni Anayasanın, rejimin demokratikleşmesini gerçekleştirecek hukuki ve siyasal dönüşüme zemin hazırlayacak nitelikte olması gerekiyor.

Türkiye’nin kimlik, dil, inanç ve kültürel çoğulcu yapısını bir zenginlik olarak değerlendiren, hepimizi kapsayan, eşitliği ve özgürlüğü esas alan, eşit hak ve özgürlükleri temel alan, ekonomik, sosyal, siyasi ve kültürel hakları temel haklar kategorisi içerisinde tanımlayarak hakları bir bütün olarak gören, insan haklarının yanısıra doğayı bir hak öznesi olarak kabul eden, tanıyan ve doğanın ve canlıların haklarını güvenceye alan, devlete gerçek kadın/erkek eşitliğini ve kadınların her alanda erkeklerle eşit temsilini sağlama görevi veren, cinsel kimlik ayrımcılığını yasaklayan, dezavantajlı grupları hak ve özgürlükleri ile tanımlayan ve güvence altına alan, adem-i merkeziyetçi bir yönetim anlayışı perspektifinde bir anayasaya ihtiyacı var.

Anayasalar, hakların tanınması ve korunması kadar, devletin organlarının birbirleriyle ve bunların, yurttaşlar ile olan ilişkilerini de düzenler. Yeni anayasanın, devletin teşkilatlanmasını da demokratik topluma uygun bir anlayışla düzenlemesi ve 12 Eylül döneminde yapıldığı gibi, yürütmeye abartılı bir üstünlük verme zihniyetinden uzak durması gerekir. Devletin temel organları arasındaki ilişkileri de demokrasiye uygun bir anlayışla düzenleyen, 12 Eylül anayasasının otoriter, yürütmeyi diğer erklere üstün kılan, hak ve özgürlükleri sınırlayan zihniyetinden ve ekonomik/sosyal düzeninden gerçek bir kopuşu sağlayacak bir anayasaya ihtiyacımız var.

Yeni anayasanın yazımının adil bir katılım sürecine sahne olabilmesi için, bugüne dek dışlanmış, sayıca azınlıkta kalan ya da siyasi ağırlığı taleplerinin duyulmasına yetmemiş olan kesimlerin sürece etkin şekilde katılabilmesi gerekir. Bu amaçla halihazırdaki meclis tarafından ivedilikle yapılması gereken ve bu metinde sözü edilen siyasi reformların ve kurumsallaşması gereken temel prensiplerin, sürecin bundan sonraki aşamalarını belirlemesi gerektiğine inanıyoruz.

Bizler, bu sürecin ortaklarından olmak, yönteme ve içeriğe müdahil olabilmek ve gerçek anlamda anayasal bir dönüşüm sağlayabilmek için, farklılıklarımızı ve özgünlüğümüzü koruyarak bir arada yeni anayasa çalışmalarına birlikte katılacağımız bir süreci başlatmanın önemine inanıyoruz.

Bu konferansa katılan herkes, bu çalışmanın eşit öznesidir.

Bu birlikteliği sürekli kılmak, güçlendirmek, anayasa yapım sürecinin etkili ve örgütlü bir bileşeni olabilmek için bu buluşmayı bir başlangıç olarak tanımlıyoruz. Toplumsal kesimlerin, sivil toplum örgütleri ve platformlarının anayasayla ilgili çalışmalarının tartışma düzeyinde kalmaması, bunların anayasa hazırlık sürecine yansıması için kurumsal katılım süreçlerinin yaratılmasını ve işletilmesini hedef olarak önümüze koyuyoruz. Bu talebin siyasi partilerce benimsenmesi için çalışmalarda bulunacağız.

Anayasanın burada ifade edilen ilke ve talepler doğrultusunda oluşturulmasına yönelik çalışmalarımıza, burada bulunamayan fakat bu ilke ve talepleri benimseyen kişi ve örgütleri de içine alarak devam etmesinin doğru olacağına inanıyoruz.

Tüm yurttaşların anayasa yapım süreçlerine katılmasını kolaylaştırmak, toplumsal değişim ve dönüşüm sürecini hızlandırmak ve beraberliğimizi örgütlü bir güce dönüştürmek için çalışmalarımızı yerel düzeydeki çalışmalarla birleştirmeyi amaçlıyoruz.

Bu çerçevede bundan sonraki çalışmalarımızı organize etmek, buluşmamızı sağlamak üzere geçici bir heyet oluşturduk. Çalışmaları hep birlikte ilerletmeyi umuyor, herkesinanayasasiicin@gmail.com adresinden iletişim içinde olmayı diliyoruz.

Tarhan Erdem, Leyla Zana, Gençay Gürsoy, Erol Katırcıoğlu, Fethiye Çetin, Ayşen Candaş (Demokratik Anayasa Çalışma Grubu), Hülya Gülbahar (Anayasa Kadın Platformu), Bülent Kaya (Demokratik Anayasa Hareketi Girişimi), Murat Işık (Demokratik Anayasa Hareketi Girişimi), Ayhan Bilgen (Demokratik Anayasa Hareketi Girişimi), Müçteba Kılıç, Mehmedali Barış Beşli (Kafkas Karadeniz Platform Girişimi), Şükrü Boyraz (T. Sakatlar Derneği Gen. Bşk.), Ahmet Faruk Ünsal (Mazlum Der Gen. Bşk.), Kemal Bülbül (ABF Genel Baş. Yard.), Filiz Koçali, Sultan Seçik Kubilay.

Anayasa Kadın Platformu, Demokratik Anayasa Hareketi Girişimi, Özgürlükçü Anayasa Platformu, İHD, DİSK, KESK, TTB, Çiftçi-Sen, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Dernekler Platformu, Özgür Demokratik Alevi Hareketi, Pir Sultan Abdal Kültür Derneği, Ehl-i Beyt Vakfı, Kürd-Der, Re-Kurd, Basın Enstitüsü Derneği, Alevi Bektaşi Federasyonu, Agos Gazetesi, Laz Kültür Derneği, Mazlum-Der, Jıneps Gazetesi, Apoyevmetini Gazetesi, Gürcü Kültür Merkezi, Türkiye Sakatlar Derneği, Sulukule Platformu, Hakkari Derneği, Van Çataklar Derneği, Bitlis Hizan Derneği, STGM, KADER, MRG, Gökkuşağı Kadın Derneği, TAREM, TESEV, Küresel Eylem Grubu, Arap Cephe Hareketi, Başkent Kadın Platformu, Yüzleşme Derneği, Din Alimleri Derneği, Sen-Der, SHHD, Özgürlük İstiyoruz İnisiyatifi, DİP, Yeşiller Partisi, Halkevleri, DBH, BDP, SDP, DSİP, DÖH, Has Parti, ESP, EDP, TÖP, SODAP,

Sosyalist Gelecek Parti Hareketi