Adajidon – Kuzey Osetya’da nehir. Ardon Nehrinin sağında yer alır. Yukarı Unal köyüne doğru akar. Osetçe “ Dar ve derin nehir” anlamına gelir.
Adaynkom – Kuzey Osetya’da nehir. Ardon Nehrinin sağında yer alır. Adayhoh geçidinin (4404 m) güney doğu yamaçlarından doğar. “Cehennem Vadisi” anlamına gelir.
Adayhoh – Ana su havzasında bulunan bir dağ zirvesidir. Mamison bölgesinin 5 km. kuzey doğusunda yer alır. Yüksekliği 4404 m’dir. Kelime Osetçe’dir; Adai / Büyükbaba + Hoh / zirve “Büyükbabanın zirvesi “ anlamına gelir.
Adamiy – Adıge Cumhuriyetinde bulunan köy. Beloy Nehrinin ağzında bulunur. Önemli bir Adıge boyunun adıyla anılan köyün adı Adıgecedir.Adange – Abhazya Cumhuriyetinde bulunan dağ geçididir. Antik çağlarda geçidin yakınlarında Bakır filizi madeni bulunmaktaydı. 2305 m. yüksekliktedir.
Adegako – Hidronim ve etimolojik açıdan kelime Adıgece’dir. Adyghe ve k1ey kelimelerinden oluşur; Adıge vadisi anlamına gelir. Krasnodar bölgesinde bulunur.
Adegoy – Krasnodar Bölgesi Abinsk ilçesindeki nehir. Abin Nehrinin solunda yer alır. Kelimenin orijinali Adıgecedir.
Aderba – Krasnodar bölgesinde nehir. Gelencik bölgesinden Karadeniz’e dökülür. Kelimenin orijinali bilinmemektedir. Pers istilası döneminden kalma olması ihtimali vardır.
Adzhigetken – Çeçenya Cumhuriyeti Şelkovskaya Bölgesindeki alan. Sarı-su köyünün 30 km. batısında yer alır. Eskiden burada bir köy bulunmaktaydı, bugün arazide sadece bir ev vardır. Arazi ismini Nogayca’dan almıştır.
Adzhidada – Dağıstan’da köy. Sulak köyünün 35 km. batısında yer alır.
Adzhikolchat – Kabardey-Balkar Cumhuriyetinde dağ. 3848 m. yüksekliğindedir. Kelime Balkarcadır.
Adzapsh – Karaçay-Çerkes Cumhuriyetinde aynı adlı geçitte bulunan derenin adıdır. Elbe ve Büyük Byzb nehir vadilerini birbirini bağlayan Adzapsh geçidinin yüksekliği 2496 m. dir.
Adzikua – Mineral su kaynağıdır. Abhazca “Kara su” anlamındadır.
Adzıkapsh – Karaçay-Çerkes Cumhuriyetinde nehir. Abhazca Adzı /su ve Khapsh / kırmızı kelimelerinden türetilmiştir. “Kızıl Nehir”
Adilotar – Dağıstan Cumhuriyeti, Hasavyurt bölgesinde köy. Yarksu nehrinin sol kıyısında yer alır. Arapça Adil ve Çeçence Khotar kelimelerinden türetilmiştir. “Adil’in Köyü”
Adil-Halk – Karaçay-Çerkes Cumhuriyetinde bulunan köy.
Adil-Yangiyurt – Dağıstan Cumhuriyetinde bulunan Babayurt bölgesindeki köy. Kelime Arapça ve Türkçe’nin bileşik halidir.
Adiyuh – Karaçay-Çerkes’te bulunan kule. Habez ve Aliberdiko köylerinin arasında yer alır. Adiyuh, Nart Efsanelerinde adı geçen kadın karakterlerinden biridir. Batı Adıgeleri Adiyif, Doğu Adıgeleri (Kabardey ve Besleney) Adiyuh olarak söz eder. Kelimenin aslı Adıgece olup iki kelimeden oluşur; “Parlayan kol”.
Adkiu – Kuzey Osetya’da dağ zirvesi. Dargav geçidinin yakınlarında bulunur.
Adler – Mzymta nehrinin ağzında Karadeniz kıyısında yer alan, Büyük Soçi bölgesindeki sayfiye şehri. Literatürde köy olarak 1837 yılında kurulduğu geçmesine rağmen, Adler adına Osmanlı kaynaklarında ve Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde rastlanmaktadır.
Rus Çarlığı’nın Kafkasya’yı istila hareketi sırasında bölgeyi izole etmek amacıyla 1837 yılında kurduğu Adler Kalesi, daha sonra 1839 yılında isim değiştirerek “Kutsal Ruh” adını aldı. 1854 yılında kale yıkıldı. 1920-1922 yılında Tuapse-Kuban – Karadeniz yönetim bölgesinin merkezi olan Adler, 1927’de tatil köyüne dönüştü.
Adler adıyla ilgili çok çeşitli teoriler bulunmaktadır. Bir kısım bilim insanına göre Adler adı Türkçe’dir. (Adalılar / Adi-lar). Bir diğer teoriye göre Adler adı, Cigetli Areda veya Aredba’dan gelmektedir. Türklerle girilen tecimsel ilişkiler sonucu Aredba adının sonuna –lar çoğul eki eklenmiş, zaman içinde Aredba-lar, Adler’e dönüşmüştür. Adıgeler özellikle Şapsığlar bögeye Ard Kuace (Ard Köyü) demektedir.
Birlikteysek güçlüyüz.
Sayı: 2011 07
