Göçler ve Biga

0
755
İki lise öğrencisi Şeyma Nur Altun ve Melike Batugiray’ın Tübitak için yaptığı “Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler ve Biga Yöresine Yerleşimler” projesi, Biga’nın adeta sürgün gelen Çerkesler tarafından yaratıldığını gösteriyor. Bu çalışmayla ödül alan öğrenciler, adeta büyüklere örnek oldu.

‘Göç’ ün yarattığı Biga
İki lise öğrencisi Şeyma Nur Altun ve Melike Batugiray’ın Tübitak ödüllü Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler ve Biga Yöresi’ne Yerleşimler" projesi, Biga’nın adeta sürgün edilen Çerkesler tarafından yaratıldığını gösteriyor. Çalışmada şu tespite yer veriliyor: “Osmanlı Devleti’nin göçmenleri Biga’ya yönlendirmesinin ardından Karabiga Limanı’nın hinterlandında bulunan verimli tarım topraklarının değerlendirilmesi, ekonomiye kazandırılması gerçeği vardır.”
***
 Tübitak Ortaöğretim Öğrencileri Arası Proje Yarışması’na Tarih dalında “Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler ve Biga Yöresi’ne Yerleşimler" isimli projeyle Türkiye birincisi olan Biga Atatürk Anadolu Lisesi öğrencileri Şeyma Nur Altun ile Melike Batgıray’ın çalışması, sürgünün nedenleri ve sonuçlarına ilişkin bir rapor niteliği taşıyor.
Söz konusu durumu “Göç” değil “Sürgün” olarak okuyarak, rapordan bir seçkiyi okuyucularımıza aktarmak istedik. Şeyma Nur Altun ve Melike Batgiray’a yaptıkları çalışma için teşekkürlerimizi iletiyor, hem lise hem de üniversite bazında örnek olmasını diliyoruz.
Lise öğrencisi Şeyma Nur Altun ve Melike Batgıray, bu projeyle amaçlarının “Kafkasya’dan başlayıp, bugünkü Türkiye topraklan sınırları içine ve özellikle Biga yöresine yapılan Kafkas göçlerinin sebeplerini, izlenilen yolları, göç şartlarını; göçmenlerin yerleşimlerini ve yerleşim sonrası çevreye uyum sürecini ortaya koymak ve değerlendirmek” olarak açıklıyor.
Anadolu ve Kafkasya’nın tarihleri boyunca göçlerin beşiği olmuş coğrafyalar olduğu gerçeğinden hareketle, araştırmayı Biga ilçesiyle sınırlayan öğrenciler, göçlerin Biga’nın da sosyal, ekonomik ve demografik yapısı üzerinde önemli değişimlere sebep olduğunu söylüyor. Çalışmada şu tespitler yer alıyor: “Çerkeslerin, özgürlükleri ve vatanlarının bağımsızlığı için Çarlık Rusyası ile uzun yıllar savaştığı biliniyor.
Savaşın sonucunda yaşanan “ Büyük Çerkes Sürgünü ” ile Kafkasya’dan dönemin Osmanlı topraklarına, bilinçli bir yerleşim politikası ile yerleştirildi Çerkesler. 1860’lı yıllarda Kafkasya’dan ilk sürgün, 1877-78 döneminde hem Kafkasya’dan hem de Balkanlar’dan ikinci sürgün yaşandı. Sürgünler sonucu Balıkesir – Biga çevresinde de yoğu bir yerleşim söz konusu oldu.” İki öğrenci; Biga’nın Çerkes köylerini tek-tek gezerek, sözlü tarih çalışması ile, sürgünün nedenleri ve sonuçlarına dair bir rapor oluşturmuşlar.
Sonuç bölümünden: “Yüz binlerce kişiyi etkileyen Kafkas göçleri için göç dışında sürgün, soykırım (jenosid) kavramları kullanılmakla birlikte bu göçlerden resmi Rus tarihlerinde ‘Dağlıların göçü’ diye bahsedilir.”

Biga’da Kafkasya Göçleri Sonucunda Kurulan Köyler
IL                  İLÇE        KOY                HANE(*)          KÖKEN           KURULUŞ TARİHİ(*)
Çanakkale    Biga       Akköpru           15                    Kumuk                        1872
Çanakkale    Biga       Aşağıdemirci   45-50                Çerkez                        1877
Çanakkale    Biga       Aziziye             30                    Kumuk                        1869                          
Çanakkale    Biga       Bahçeli            30                    Çerkez                        1874
Çanakkale    Biga       Bakacak          70                    Çerkez                        1874
Çanakkale    Biga       Cihadiye          20                    Çerkez                        1881
Çanakkale    Biga       Çınardere        15                    Çeçen                         1848
Çanakkale    Biga       Çınarköprü      15                    Çeçen                         1848
Çanakkale    Biga       Dereköy          60                    Çerkez                        1873   
Çanakkale    Biga       Doğancı          30                     Kumuk                        1877
Çanakkale    Biga       Emirorman     50                     Çerkez                        1881
Çanakkale    Biga       Geyikkırı          15                    Kumuk                        1860
Çanakkale    Biga       Hacıköy           15                    Çerkez                        1872
Çanakkale    Biga       İdriskoru          30                    Çerkez                        1873
Çanakkale    Biga       Kahvetepe      8                       Çerkez                        1874   
Çanakkale    Biga       Karapınar**     ?                      ?                                  ?
Çanakkale    Biga       Osmaniye       30                     Çerkez                        1877
Çanakkale    Biga       Savaştepe      50                     Çerkez                        1877
Çanakkale    Biga       Tokatkırı          15                     Çerkez                        1852   
(*) Köylerin hane sayıları ve kuruluş tarihleri konusunda çelişkili bilgiler vardır. Bu konudaki en kapsamlı araştırma olan Engin Gürsu’nun Pegai adlı eseri esas alınmıştır.
(**) Karapınar Köyü diğer Kafkas Göçmeni köylerden aldığımız bilgilere göre Kafkasya’nın Kabartey Bölgesinden gelenler tarafından kurulmuş fakat 1900’lerin hemen başında bir salgın hastalık (muhtemelen Kolera) sonucu yok olmuştur. Biga İlçe Nüfus Müdürlüğünden aldığımız bilgilere göre köyle ilgili her hangi bir resmi kayıt bulunmamaktadır. Bahsedilen bölgeye en yakın köy olan Çeşmealtı Köyünden 1915 doğumlu Mehmet Koyuncu köyün harabe halini hatırlıyor. Daha sonra köyün bulunduğu alan tarım alanına çevrilmiş ve tüm evler yıkılmış. Köyün bulunduğu alanda şu anda tek bir binanın kalıntısı bulunmakta.

Sayı : 2012 04

Yayınlanma Tarihi: 2012-04-01 00:00:00