İki lise öğrencisi Şeyma Nur Altun ve Melike Batugiray’ın Tübitak için yaptığı “Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler ve Biga Yöresine Yerleşimler” projesi, Biga’nın adeta sürgün gelen Çerkesler tarafından yaratıldığını gösteriyor. Bu çalışmayla ödül alan öğrenciler, adeta büyüklere örnek oldu.
‘Göç’ ün yarattığı Biga
İki lise öğrencisi Şeyma Nur Altun ve Melike Batugiray’ın Tübitak ödüllü Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler ve Biga Yöresi’ne Yerleşimler" projesi, Biga’nın adeta sürgün edilen Çerkesler tarafından yaratıldığını gösteriyor. Çalışmada şu tespite yer veriliyor: “Osmanlı Devleti’nin göçmenleri Biga’ya yönlendirmesinin ardından Karabiga Limanı’nın hinterlandında bulunan verimli tarım topraklarının değerlendirilmesi, ekonomiye kazandırılması gerçeği vardır.”
***
Tübitak Ortaöğretim Öğrencileri Arası Proje Yarışması’na Tarih dalında “Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler ve Biga Yöresi’ne Yerleşimler" isimli projeyle Türkiye birincisi olan Biga Atatürk Anadolu Lisesi öğrencileri Şeyma Nur Altun ile Melike Batgıray’ın çalışması, sürgünün nedenleri ve sonuçlarına ilişkin bir rapor niteliği taşıyor.
Söz konusu durumu “Göç” değil “Sürgün” olarak okuyarak, rapordan bir seçkiyi okuyucularımıza aktarmak istedik. Şeyma Nur Altun ve Melike Batgiray’a yaptıkları çalışma için teşekkürlerimizi iletiyor, hem lise hem de üniversite bazında örnek olmasını diliyoruz.
Lise öğrencisi Şeyma Nur Altun ve Melike Batgıray, bu projeyle amaçlarının “Kafkasya’dan başlayıp, bugünkü Türkiye topraklan sınırları içine ve özellikle Biga yöresine yapılan Kafkas göçlerinin sebeplerini, izlenilen yolları, göç şartlarını; göçmenlerin yerleşimlerini ve yerleşim sonrası çevreye uyum sürecini ortaya koymak ve değerlendirmek” olarak açıklıyor.
Anadolu ve Kafkasya’nın tarihleri boyunca göçlerin beşiği olmuş coğrafyalar olduğu gerçeğinden hareketle, araştırmayı Biga ilçesiyle sınırlayan öğrenciler, göçlerin Biga’nın da sosyal, ekonomik ve demografik yapısı üzerinde önemli değişimlere sebep olduğunu söylüyor. Çalışmada şu tespitler yer alıyor: “Çerkeslerin, özgürlükleri ve vatanlarının bağımsızlığı için Çarlık Rusyası ile uzun yıllar savaştığı biliniyor.
Savaşın sonucunda yaşanan “ Büyük Çerkes Sürgünü ” ile Kafkasya’dan dönemin Osmanlı topraklarına, bilinçli bir yerleşim politikası ile yerleştirildi Çerkesler. 1860’lı yıllarda Kafkasya’dan ilk sürgün, 1877-78 döneminde hem Kafkasya’dan hem de Balkanlar’dan ikinci sürgün yaşandı. Sürgünler sonucu Balıkesir – Biga çevresinde de yoğu bir yerleşim söz konusu oldu.” İki öğrenci; Biga’nın Çerkes köylerini tek-tek gezerek, sözlü tarih çalışması ile, sürgünün nedenleri ve sonuçlarına dair bir rapor oluşturmuşlar.
Sonuç bölümünden: “Yüz binlerce kişiyi etkileyen Kafkas göçleri için göç dışında sürgün, soykırım (jenosid) kavramları kullanılmakla birlikte bu göçlerden resmi Rus tarihlerinde ‘Dağlıların göçü’ diye bahsedilir.”
Biga’da Kafkasya Göçleri Sonucunda Kurulan Köyler
IL İLÇE KOY HANE(*) KÖKEN KURULUŞ TARİHİ(*)
Çanakkale Biga Akköpru 15 Kumuk 1872
Çanakkale Biga Aşağıdemirci 45-50 Çerkez 1877
Çanakkale Biga Aziziye 30 Kumuk 1869
Çanakkale Biga Bahçeli 30 Çerkez 1874
Çanakkale Biga Bakacak 70 Çerkez 1874
Çanakkale Biga Cihadiye 20 Çerkez 1881
Çanakkale Biga Çınardere 15 Çeçen 1848
Çanakkale Biga Çınarköprü 15 Çeçen 1848
Çanakkale Biga Dereköy 60 Çerkez 1873
Çanakkale Biga Doğancı 30 Kumuk 1877
Çanakkale Biga Emirorman 50 Çerkez 1881
Çanakkale Biga Geyikkırı 15 Kumuk 1860
Çanakkale Biga Hacıköy 15 Çerkez 1872
Çanakkale Biga İdriskoru 30 Çerkez 1873
Çanakkale Biga Kahvetepe 8 Çerkez 1874
Çanakkale Biga Karapınar** ? ? ?
Çanakkale Biga Osmaniye 30 Çerkez 1877
Çanakkale Biga Savaştepe 50 Çerkez 1877
Çanakkale Biga Tokatkırı 15 Çerkez 1852
(*) Köylerin hane sayıları ve kuruluş tarihleri konusunda çelişkili bilgiler vardır. Bu konudaki en kapsamlı araştırma olan Engin Gürsu’nun Pegai adlı eseri esas alınmıştır.
(**) Karapınar Köyü diğer Kafkas Göçmeni köylerden aldığımız bilgilere göre Kafkasya’nın Kabartey Bölgesinden gelenler tarafından kurulmuş fakat 1900’lerin hemen başında bir salgın hastalık (muhtemelen Kolera) sonucu yok olmuştur. Biga İlçe Nüfus Müdürlüğünden aldığımız bilgilere göre köyle ilgili her hangi bir resmi kayıt bulunmamaktadır. Bahsedilen bölgeye en yakın köy olan Çeşmealtı Köyünden 1915 doğumlu Mehmet Koyuncu köyün harabe halini hatırlıyor. Daha sonra köyün bulunduğu alan tarım alanına çevrilmiş ve tüm evler yıkılmış. Köyün bulunduğu alanda şu anda tek bir binanın kalıntısı bulunmakta.
Sayı : 2012 04
Yayınlanma Tarihi: 2012-04-01 00:00:00