Kraliçe Tamara

0
852

Bagrationlar sülalesinden Gerge (Giogori) II. (1072-1088) Gürcistan-Abhazya topraklarında varlık gösteren Kolkhide’nin kralıydı. Karadeniz’in her iki yakası Kolkhide Krallığına bağlıydı. Gerge II döneminde Anadolu’da; Dersim, Erzincan, Sivas, Erzurum, Kars, Ani, Ahlât toprakları Saltukluların elindeydi. Kolkhide Kralı (Giogori) Gerge II, Saltuklu Devleti Beyi Melikşah Saltık’la savaşa girişti. Melikşah Saltık’a yenildi. “40 yıl düzelemeyecek şekilde Bagratlıların beli kırıldı.(Kars Tarihi, Kırzıoğlu M. Fahrettin. Akt. B. Ömer Büyüka) Melikşah Saltık ölünce yerine oğlu İzzettin Saltık başa geçti. Giogori (Gerge II) 1088’de öldü, onun yerine de David Narin kral oldu (1088-1125), başarılı bir kral olarak ünlendi.

David isminin etimolojik kökeni: “Abhazca söylenişiyle ‘Çaçba– Dawıt=Açaçba Dawıt’ (Çaçızade David: Şahşahızade David), Gürcülerce Şirvaşidze David (Şirvanşahzade David), yabancılarca David ŞirvaşidzeII’dir.” (B. Ömer Büyüka, Kafkas Kaynaklarına Göre – İlk Yaratılışlar, İlk İnsanlık – Kafkas Gerçekleri. Cilt, II – Abhazoloji Yay. 1986)

David II kendi krallığından önce elden çıkan toprakları geri kazanmıştı. Kendi dönemine kadar krallığın başkenti Abhazya’daki Psırzha kenti iken, Kolkhide’yi genişleterek yeni başkenti de 1123’lerde Tiflis’e taşımıştı. David II’nin etnik kökenini Abaza Bagratlarına bağlayanlar (yani Çaçbalara) olduğu gibi onu Abaza Bagratlarından önce yöneticilik yapan Açbalara da bağlayanlar var. David II zamanında bugünkü Gürcistan ile Abhazya federal bir devlet yapısı şeklinde yönetilmiştir. Davit Narin’inden sonra I. Dmitri (1125-1154) başa geldi. Araştırmalarda Dmıtri ismi Dırmit olarak da geçmektedir. Dmıtri döneminde bölgede Selçuklular egemenlik kurmuşlardı. Selçuklulara bağlı kaldı. Dmıtri’den sonra David III başa geçti(1154). Davit III,kızını Rus Çarı II. İslafyaf’la evlendirdi. Rusların desteğini alarakgücüne güç kattı. Dersim Saltuklularının elindeki Kars, Ahlât, Ani’ye savaş açtı. İzzettin Saltık’la savaştı. Ölünce, Davit’in oğlu Dımina küçük olduğundan Kolkhide Krallığının başına (Giogori) Gerge II nin torunu Gerge III geçti(1184). Gerge III’ün oğlu yoktu. Tamara adında bir kızı vardı. Gerge III ölünce, yerine kızı Tamara geçti. (1184-1213)

Tamara, sarayda özenle yetiştirilmişti. Adı, ünü, güzelliği dillere destandı. Tamara, Abazaca şeftali yüzlü güzel kız demekti. Gürcistan-Abhazya topraklarını 29 sene yönetti. Anadolu’da Saltuklu Beyi İzzettin Saltık’la dostluk kurmak istedi. İzzettin Saltık’ın yeğeni Muzaffereddin Saltık’ı evlenmek için damat aday adayı olarak Tiflis’e, saraya davet etti. Tamara’nın, Muzaffereddin Saltık’la aşk yaşadığı anlatılmaktadır. Tamara, Muzaffereddin Saltık’la evlenmeyip, Alan (Oset) beylerinden Soslan isimli bir beyle evlendi. Laşa adında bir oğlu oldu. Laşa, “Göz ışığı” demekti! Laşa’ya Gerge adı da son ad olarak verildi. Gerge, Giogori, Gurzi, Gürcü anlamında kullanılıyordu.

Tamara’nın güzelliği dillere destandı. Pek çok şair, şiirler yazmıştı adına. Bugünkü Van Akdamar adası Tamara’nın yazlık sarayıydı. Yazları Akdamar adasında yaşıyordu. Tamara’nın güzelliğine “Ah Tamara!” diye şiirlerle övgüler yazılınca, ona olan methiyelerden hareketle “Ah Tamara!” adı dönüştürülerek bugünkü Akdamar adasına onun adı verilmişti. Tarihçiler Tamara’nın Abaza etnik kökeninden olduğunu yazmaktadırlar. Tamara ile etrafındaki yöneticilerinin Abaza sevgisi hep öndeydi. O zamanki Abhazya-Gürcistan ortak kraliçesi Tamara, Abhazya topraklarını sevdiği için her yıl kışları aralıksız Abhazya’da yaşardı. Tamara öldüğünde bugünkü Abhazya topraklarına cenazesi götürülürken Gürcüce şu sözlerle tören yapılır:

“Tzawkuanas, tzawkuanas Tamar kali, dialo da!

            Tzawkuanas Tamar kali Abhazetşi, dialo da!

            Motzama har şen Sakartvelo!”    

 

“Götürdüler, götürdüler kraliçe Tamara’yı, diyalo da!

            Götürdüler Kraliçe Tamara’yı, diyalo da!

            Şahit ol sen Gürcistan!…”

Bu mısraları B. Ömer Büyüka, “Kafkas Kaynaklarına Göre – İlk Yaratılışlar, İlk İnsanlık – Kafkas Gerçekleri. Cilt, II – Abhazoloji Yay. 1986” adlı çalışmasında aktarmaktadır.

Tamara, 1213’te ölünce oğlu Laşa Gerge başa geçti (1213-1223). Laşa’nın David Narin diye bir oğlu, Rusudan diye bir kızı oldu. Laşa Gerge döneminde Moğol saldırıları Kafkasya ve Abhazya’ya dayanmıştı. Laşa Gerge, Moğol saldırıları karşısında etkili olamadı. O ölünce yerine kızı Rusudan başa geçti. (1223-1247) Rusudan, Gürcistan-Abhazya krallığını 24 yıl yönetti. Rusudan’dan sonra yerine kardeşi David Narin geçti. (1247-1269) David Narinde Moğol saldırıları karşısında tutunamadı. Ardından 1270’lerden 1310’lara, 1310’lardan 1470’lere kadar pek çok krallık yaşadı. Abhazya ise, Davit Narin sonrası ayrı olarak Abhaz-Ciget beylikleri ve krallıkları olan Bagratlarca idare edildi. Bagrationlar döneminde bölgede Avrupa halklarından Ceneviz, Venedik ticari kolonileri Karadeniz sahillerinde etkiliydiler. O dönem köle ticareti had safhadaydı.

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz