Rusya’nın önerdiği Anlaşma Taslağı tepki topladı
Abhazya Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu arasında bu yıl sonuna kadar imzalanması beklenen ve “İttifak ve Entegrasyon Anlaşması” olarak ifade edilen anlaşmanın Rus tarafınca hazırlanan ve 15 gün içinde yanıtlanması istenilen taslağı açıklandı.
Abhazya ve Rusya Federasyonu arasındaki ikili ilişkileri derinden etkileyecek “İttifak ve Entegrasyon Anlaşması’nın” gerek içeriği gerekse de Rus tarafınca yanıt için verilen sürenin kısalığı Abhaz kamuoyunda tepkilere yol açtı. Birçok parti ve sivil toplum kuruluşu anlaşma taslağının içerdiği birçok maddenin Abhazya’nın egemenliğine zarar vereceğini ve taslağın bu haliyle Abhazya tarafından kabul edilmemesi gerektiğine dair açıklamalarda bulunurken, Abhazya Cumhurbaşkanı Raul Hacımba daha itidalli bir tutum takınarak, Abhaz tarafının kendi taslağını oluşturmak için çalışmalara başladığını duyurmakla yetindi. Söz konusu taslağın Anıt Baba (Papba) tarafından yapılan özet çevirisi şöyle:
Anlaşma taslağının 3. maddesinde iki ülke arasında temel işbirliği, entegrasyon ve ortaklık alanları olarak:
– koordineli dış politika,
– ortak bir savunma ve güvenlik alanı oluşturulması,
– ortak bir ekonomik ve sosyal alanın yaratılması, ortak kültürel ve insani alanın korunması gösteriliyor.
4. maddesinde iki ülkenin dış politikada koordinasyona gitmesi, Rusya Federasyonu’nun Abhazya’nın diğer devletlerce tanınması, uluslararası organizasyonlara alınması ve uluslararası sözleşmelere taraf olması için destek olması hedefleniyor.
5. maddesinde Abhazya ve Rusya Federasyonu tarafından ortak Silahlı Kuvvetler kurulması karara bağlanıyor.
6. maddesine göre Abhazya ve Rusya Federasyonu yek diğerine yapılacak silahlı bir saldırıyı kendisine yapılmış sayacak ve bu tür bir saldırı vuku bulduğunda birbirine askeri destek verecek.
7. maddesine göre çatışma ve savaş dönemlerinde Abhaz-Rus Ortak Silahlı Kuvvetleri’nin komutanı Rusya Federasyonu’nun yetkili organı tarafından atanacak.
9. maddesine göre taraflar, anlaşmanın yürürlüğe girmesinden itibaren iki yıl içinde Abhaz-Gürcü sınırında ortak savunma ve güvenlik alanı oluşturacaklar ve Abhaz-Rus sınırında güvenlik nedenleri ile tanımlanan sınırlamalar dahilinde geçiş serbestisi sağlayacaklar.
Yine 9. maddesine göre Abhazya ve Rusya, Abhazya sınırlarındaki liman ve havaalanlarında insan, araç, kargo, mal ve hayvan geçişlerini ortaklaşa kontrol edecek bir gümrük mekanizması oluşturacaklar.
10. maddesine göre organize suç ile diğer tehlikeli suçlar ve aşırılıklarla mücadele etmek için söz konusu anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en fazla bir yıl içinde Abhazya Cumhuriyeti içinde, İçişleri Koordinasyon Merkezi kurulacak.
11. maddesi uyarınca aynı zamanda Rus pasaportu olan Abhaz vatandaşları Rusya Federasyonu’nun Abhazya’daki askeri birliklerinde veya ortak askeri kuvvetlerde veya Ortak İçişleri Koordinasyon Merkezi’nde askerlik vazifelerini ifa edebilecekler.
12. maddesine göre Abhazya Cumhuriyeti işbu anlaşmanın yürürlüğe girmesinden en fazla 18 ay içinde kendi gümrük mevzuatını Avrasya Ekonomik Birliği ve Rusya Federasyonu gümrük mevzuatı ile uyumlu hale getirecek. Aynı şekilde Abhazya Cumhuriyeti anlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonra üç yıl içinde bütçe ve vergi mevzuatını Rusya Federasyonu ilgili mevzuatı ile uyumlulaştıracak.
15. maddesi uyarınca Abhazya’daki sağlık, eğitim, bilim, kültür ve sosyal hizmetler alanlarında görevli kamu çalışanlarının ücretleri kademeli olarak Rusya Federasyonu Güney Federal Bölgesi emsal kamu çalışanlarının ücretleri ile eşitlenecek. Bu artışın Rusya tarafından finanse edilmesi ile ilgili olarak üç ay içinde ayrı bir anlaşma imzalanacak.
16. maddesine göre Abhazya’daki Rus pasaportu sahiplerinin (Abhazya vatandaşlarının önemli bir bölümü Rus pasaportuna sahip, bir kısmı ise değil ç.n) emeklilik garantileri ve gelirleri 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren üç yıl içinde Rusya Federasyonu Güney federal Bölgesi düzeyine çekilecek.
18. maddesine göre aynı zamanda Rus pasaportu olan Abhaz vatandaşları Rus sağlık sigortasının güvencelerinden anlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonra üç yıl içinde yararlanmaya başlayacaklar, dilerlerse Rusya Federasyonu’nda ücretsiz sağlık hizmeti alabilecekler.
22. maddesine göre Abhazya’da faaliyet gösteren her kademedeki eğitim kurumları mevzuatlarını Rusya Federasyonu’nun eğitim ile ilgili mevzuatları ile uyumlulaştıracaklar.
***
Sendikalar Eleştirdi
Abhazya Bağımsız Sendikalar Birliği yaptığı bir açıklama ile Abhazya ve Rusya arasında imzalanması hedeflenen İttifak ve Entegrasyon Anlaşması için Rusya tarafından önerilen taslak metin hakkında değerlendirmelerde bulundu. Sendikalar Birliği’nin, kategorik olarak bu anlaşmanın imzalanmasına karşı olmadıklarını ama taslak metnin revizyona ihtiyaç duyduğunu bununla beraber taslaktaki bazı önerilerin ise kabul edilemez olduğunu ifade ettiği açıklama metninde özetle şu görüşlere yer verildi:
“O halde Apsnı’nın binlerce yurtseveri neden canlarını feda ettiler? (Abhazya ve Rusya arasında) mevcut olan 2008 Anlaşması dahilinde ilişkileri sürdürürken gereken tadilatları da yapmak pek mümkünken, neden bu kadar acil bir şekilde yeni bir anlaşma imzalanması gerektiği çok da anlaşılır değildir…”
(apsnypress.info)
***
Avrupa Konseyi endişeli
Avrupa Konseyi, Abhazya yönetimi ile Rusya arasındaki anlaşma taslağından endişesini dile getirdi. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) raportörleri Danimarkalı Michael Aastrup Jensen ve Letonya’lı Boriss Cilevics tarafından yapılan açıklamada, Rusya’nın teklfi ettiği anlaşma taslağının uluslararası hukuku ihlal ettiği belirtildi ve taslağın Abhazya bölgesinin giderek Rusya’ya katılmasının bir başka örneğini oluşturduğu vurgulandı. Raportörler, Rusya’nın halklar arasında bariyerler oluşturmaktan ziyade Abhazya ve Gürcistan nüfusu arasında teması kolaylaştırması ve teşvik etmesi gerektiğine işaret etti. AKPM raportörleri 3-5 Aralık tarihleri arasında anlaşma sürecini incelemek üzere Gürcistan’a gidecek.
***
Hacımba’dan Taslak Eleştirilerine Yanıt
Abhaz kamuoyunda Rusya Federasyonu ile imzalanması hedeflenen “İttifak ve Entegrasyon Anlaşması” için Rusya tarafının önerdiği taslak metin üzerinde süren tartışmalarda üslupların kaygı verici düzeyde sertleşmesi nedeni ile Abhazya Cumhurbaşkanı Raul Hacımba bir “Ulusa Sesleniş” mesajı yayınladı. Bu önemli mesajın tam metnini Anıt Baba (Papba) tercüme etti.
Değerli Yurttaşlar!
Bildiğiniz üzere Abhazya liderliği Rusya tarafından sunulan İttifak ve Entegrasyon Anlaşması taslağı üzerinde kamuoyunda geniş bir tartışma açılmasına ön ayak oldu.
Bunun böyle yapılmasının nedeni iç ve dış politika başlıklarının açıkça tartışılması ilkesine halel gelmemesinin istenmesiydi.
Parlamentonun, toplum temsilcilerinin ve uzmanların somut öneriler getireceğini samimiyetle umuyorum.
(Konu ile ilgili) gerekli bilgilendirme tarafımca ve yürütme makamlarınca yapılmıştır.
Bu ortak çalışmanın neticesinde inanıyorum ki, dengeli bir taslak oluşturacağız ve Rus partnerlerimizle görüşmelerde bulunmak için yürütme ile yasama organlarımızın temsilcilerinden oluşan bir delegasyonu teşkil edeceğiz
Rus tarafının taslağının hükümlerinde yer alan değişik projelere dair görüşlerimi ifade etmek isterim. (Öncelikle belirtmeliyim ki) kimse bize belli bir konumu empoze etmiyor. Her şey gelecekteki müzakerelere bağlıdır. Bu iki dost ülke arasında tam olarak olması gereken normal bir işleyiştir. Öyle ise durum sanki Abhazya’nın önüne ödemesi gereken bir hesap konulmuş ya da (Abhazya’ya) bir ültimatom verilmiş gibi sunulmamalıdır. Rus tarafı dostane bir diyalog başlatmıştır ve aynı tavrı bizden de beklemektedir.
Bu tür müzakereler sakin bir çalışma atmosferine ihtiyaç duyar. Böylesi tüm halkın çıkarına uygundur (ama anlaşılıyor ki) bazı politik grupların çıkarlarına uymamaktadır.
Ben asılsız suçlamaları kabul etmiyorum. Abhaz liderliği ülkenin ve halkın çıkarları için çalışıyor. Biz kamuoyunun ortak görüşlerine dayanarak ortaya çıkan sorunları aşmanın yollarını arıyoruz.
Bu nedenle tüm politik güçleri saldırgan söylemleri terk edip, bu konuyu ve devletin inşası için gerekli olan diğer tüm konuları görüşmek için ihtiyaç duyulan istikrar ortamını oluşturmayı teminen, karşılıklı hoşgörü ve işbirliğine davet ediyorum.
Abhazya’nın Rusya’dan başka müttefiki bulunmamaktadır ve bizim de (Rusya ile) işbirliğimizi çeşitli alanlarda daha da genişletmek ve derinleştirmek düşüncesini itibarsızlaştırmaya hakkımız yoktur. Bu işbirliğini Anayasal temellerimize uygun bir biçimde ve Abhazya’nın egemenliğine halel getirmeden yürüteceğimizin altını çizmek isterim.
Bu yaklaşım (Anayasaya uygunluk ve egemenliğe saygı) üzerinde çalıştığımız Anlaşma hakkında bizim bakışımızı belirleyecektir. Söz konusu (yeni) Anlaşma, 2008 Anlaşmasının yerini almak veya onu iptal etmek üzere tasarlanmamıştır. Tersine onun üzerinde yükselecektir.
Ortak bir savunma çemberinin oluşturulması, Gürcistan’la olan sınırdaki korumanın güçlendirilmesi, Abhazya-Rusya sınırında insanlar ile malların serbest hareketi için koşulların yaratılması, gümrük prosedürlerinin hafifletilmesi hep bizim çıkarımızadır. Bu tüm ülkelere yayılan modern bir eğilimdir zira globalleşme ve büyüyen uluslararası riskler bağlamında düşünüldüğünde, tek başına kalarak ulusal çıkarların sağlanabilmesi güncel olarak mümkün değildir. Bu eğilimlerin reddi ekonomimizin büyümesinin ve halkımızın birçok sorununun aşılmasının önünde engeller oluşmasına neden olacaktır. Ayrıca bu (tür bir reddiyeci tutum) halkımızın uzun vadeli çıkarları ile uyuşmayacak şekilde, Abhaz-Rus ilişkilerine tamiri mümkün olmayan zararlar verecektir.
Bir yandan egemenliğimizle ilgili hiçbir endişeye mahal verilmesine müsaade etmeyecek, öte yandan Rusya ile stratejik işbirliğimize yeni bir ivme kazandıracak şekilde bu anlaşmayı çok incelikli bir üslupla kaleme alma şansına sahibiz.
Hem parlamentoyu, hem uzmanlar topluluğunu hem de değişik politik grupların temsilcilerini işbu durumları göz önüne alarak önerilerini formüle etmeye davet ediyorum.
Bu konu toplumumuzu bölmek yerine birleştirmeli. Yapıcı bir diyalog ve sorunların barışçı çözümü için her türlü olanağa sahibiz.
Benim ve Abhaz liderliğinin tam olarak istediğimiz de bu yaklaşımdır.
22 Ekim 2014
Abhazya Cumhurbaşkanı
Raul Hacımba
***
Abhazya’nın taslak önerisi açıklandı
Abhazya tarafı, Abhazya ile Rusya Federasyonu arasında imzalanması hedeflenen yeni anlaşmaya dair kendi önerilerini içeren bir taslak metin hazırladı. Söz konusu taslak metin Abhaz Parlamentosu’nda tartışıldıktan sonra kamuoyuna açıklandı. Rus tarafının “İttifak ve Entegrasyon Anlaşması” adını verdiği ilk taslak açıklanmış ve Abhaz tarafından 15 gün içinde kendi görüşlerini iletmesi istenmişti. Abhaz tarafı da bu taslağa “İttifak ve Stratejik Ortaklık Anlaşması” adını verdiği yeni bir taslak metinle yanıt verdi.
Abhazya tarafının metni genel olarak Rus tarafının metni ile uyumlu ancak yeni metin kimi noktalarda bazı farklılıklar içeriyor. Örneğin Rus tarafının taslağındaki muğlaklığın aksine, Abhaz tarafının taslağının 7. maddesinde, iki ülke tarafından bir yıl içinde kurulacak ortak silahlı kuvvetin Abhazya Silahlı Kuvvetleri’nden izole şekilde yapılandırılacağı yani Abhaz Silahlı Kuvvetlerinin kendi bağımsız yapısını muhafaza edeceği açıkça ifade ediliyor. Yine Abhazya Taslağında, Rus Taslağının aksine oluşturulacak bu kuvvetin barış zamanında dönüşümlü olarak komuta edilmesi öngörülüyor. Her iki taslakta da çatışma veya savaş zamanında ortak askeri kuvvetin Rus komutasında olması konusunda ise mutabakat sağlanmış durumda.
Abhazya Taslağı, Rus taslağından eğitimle ilgili maddelerde oldukça farklılaşıyor. Rus tarafının taslağında Abhazya’da faaliyet gösteren her kademedeki eğitim kurumları mevzuatlarının Rusya Federasyonu’nun eğitim ile ilgili mevzuatları ile uyumlulaştırılması öngörülürken, Abhazya taslağında Abhaz eğitiminin modern imkanlara kavuşturulması ve Abhazcanın geliştirilmesi için Rus tarafının maddi kaynak sağlaması öngörülüyor ve Abhaz eğitim kurumlarının mevzuatının Rus eğitim kurumlarının mevzuatı ile uyumlulaştırılmasından bahsedilmiyor.
Abhazya Taslağı’nın Rus taslağı ile uyum sağladığı bir diğer nokta ise organize suç ile diğer tehlikeli suçlar ve aşırılıklarla mücadele etmek için söz konusu anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en fazla bir yıl içinde Abhazya Cumhuriyeti içinde bir yıl içinde kurulacak ortak koordinasyon merkezi hususu. Abhaz taslağına göre “İçişleri Ortak Enformasyon ve Koordinasyon Merkezi” adı verilen bu kurumun yetkileri iki ülke arasında altı ay içinde bilahare imzalanacak bir anlaşma ile belirlenecek, personel vb. masrafları ise Rusya tarafından karşılanacak. Rusya, Abhaz İçişleri Bakanlığı Mensuplarının teçhizat ve maaşlarının iyileştirilmesine de katkı koyacak.
Rus taslağında yer alan ve Rusya tarafından Abhazya’da ikamet eden Rusya Federasyonu vatandaşlarına sağlanması öngörülen emekli maaşı iyileştirmesi ile ücretsiz sağlık hizmeti imkanından, Rus vatandaşı olmayan Abhazya vatandaşlarının da yararlanmasını sağlayacak kapsam genişletici bir öneri ise Abhazya Taslağında yer almıyor. Bilindiği üzere Abhazya vatandaşlarının büyük çoğunluğunun Rusya Federasyonu vatandaşlığı da var. Ancak diasporadan dönen Abhazlar başta olmak üzere çoğunluğu kırsal yörelerde yaşayan küçük bir kısım Abhazın Rus pasaportu yok.
***
Çirikba: “Anlaşma bir ihtiyaç”
Abhaz Televizyonu’nda, Abhazya ve Rusya arasında imzalanması hedeflenen yeni ittifak ve entegrasyon anlaşması taslağı üzerinde konuşan Abhazya Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Vyaçeslav Çirikba, önemli açıklamalarda bulundu. Çirikba “Abhazya ve Rusya için Güney kanadında güvenlik çok önemlidir. Biz burada aynı gemideyiz. Gürcistan NATO’ya girmeyi planlarken ve ABD de Kuzey Atlantik İttifakı’na Gürcistan’ın üyeliği için aktif biçimde lobi yaparken, biz de (Rusya İle) beraber hareket etmek zorundayız” dedi.
Çirikba son dönemde Gürcistan’ın sıklıkla üst düzey NATO yetkilileri tarafından ziyaret edildiğinin altını çizerek, detaylara vakıf olunmasa da, Gürcistan’ın NATO üyeliği için ön hazırlık yapıldığının açık olduğunu belirtti. Çirikba ayrıca Ukrayna, Orta Doğu, Suriye ve Irak’ta yaşanan zor duruma atıf yaparak, her geçen gün şartların daha da ağırlaştığı bir dünyada Rusya ile yeni bir anlaşmanın Abhazya için bir ihtiyaç olduğunu söyledi.
