Çerkeslerin yaşadığı cumhuriyetlerin hükümetlerinin resmi açıklamalarına göre, yaklaşık 1.624 kişi Suriye’den anavatana dönüş yaptı.
Bin kişi Kabardey- Balkar’da, 600 kişi Adıgey Cumhuriyeti’nde, 24 kişi ise Karaçay Çerkes’te yaşıyor.
Göç etmek zorunda kalan Suriye Çerkeslerine yardımcı olan çeşitli kuruluşları, Suriye’den yaklaşık 12 bin Çerkesin ayrıldığını belirtti. Türkiye’de 6 bin, Ürdün’de 4 bin ve diğer ülkelerde 2 bin civarında Çerkes mülteci olduğu bildirildi. Suriye içinde yer değiştirenler hakkında çok kesin bilgiler olmamakla birlikte, yaklaşık 15 bin Çerkes iç göç yaşadı.
Yaklaşık bir yıl önce Suriye’den anavatanlarına dönen altı kişilik Hatukay ailesi, Karaçay- Çerkes Cumhuriyeti’nin Ersakon köyünde yaşıyorlar.
Elektrikçi olan Muhammed Hatukay ve hemşire eşi Sana, oturum izni aldı. Yakında bir iş bulup çalışmak istiyorlar.
Suriye’den gelen tüm Çerkeslerin evlerinde anavatana dair birşey var. Bu bir kama, Çerkesya bayrağı ya da bir kostüm olabilir. Ve herbirinin evinin duvarında, anavatanın sembolü Elbruz Dağı’nın resmi asılı…
Eşi ve dört kızıyla anavatana dönen Muhammed Hatukay, Politika09’un sorularını yanıtladı.
– Siz anavatana döndünüz. Akrabalarınız Suriye’de mi kaldı?
– On kardeşiz, beşi Suriye’de kaldı. Erkek kardeşlerimden biri yirmi yıldır Nalçik’te yaşıyor, diğerleri ise Lübnan, Türkiye ve Katar’da… Ne yazık ki savaş, ailemizi dağıttı.
– Suriye’deki evinize ne oldu?
– Savaş başladığında hükümete karşı savaşan isyancılar el koydu. Sonra da roket saldırısında ev bombalandı. Geriye hiçbir şey kalmadı, evraklarımız ve değerli eşyalarımız patlamada yandı.
– Kardeşlerinizin de buraya gelmesini ister misiniz?
Tabi ki isterim ama para ve gerekli belgelerin olmaması nedeniyle bu imkansız. Bize Nalçik’teki kardeşim yardımcı olmuştu.
– Ne gibi sorunlar yaşıyorsunuz?
– Çok sorunlar var şüphesiz… Bu ev için kira alınmıyor, bunun için Kankoşevoy Marina’ya teşekkür borçluyum. Ancak eğer kışı atlatabilirsek yazın yine bir eve ihtiyacımız olacak. Çünkü yazın evsahibi burada yaşayacak. Yaza henüz vakit var, bakalım neler olacak? Ayrıca bize köyde arsa tahsis edileceği söylenmişti. Şu ana kadar çalışamadık, “Adıge Xase”deki arkadaşlar ve köylüler yardım etti. Hepsine minnettarız. Komşularımız çamaşır makinesi aldı, “Adıge Xase” buzdolabı verdi. Gıda konusunda sorunumuz yok.
– Dil konusunda zorluklarla karşılaşıyor musunuz?
– Rusçam oldukça iyi, eşim ve çocuklarım ise hem Rusça hem Adıgece olarak kendilerini ifade edebiliyor. Çocuklar tabi ki daha çabuk dil öğeniyor, bu da beni mutlu ediyor. Okuldaki arkadaşları da dersler konusunda kızlarıma yardımcı oluyor. Büyük kızım 4 No’lu Lise’de kuaförlük eğitimi alıyor ve okulun yurdunda kalıyor.
– Eğer savaş olmasaydı Suriye Çerkeslerinden hiçbiri anavatana dönmezdi gibi bir düşünce var. Sizce de öyle mi?
– Evet, böyle bir düşünce var. Suriye’de 150 bin civarında Çerkes var. Kuzey Kafkasya’ya dönenlerin sayısı ise 2 bin civarında. Anavatanına dönme arzusunda olanlar buraya geldi. Diğerleri Türkiye, Ürdün ve diğer ülkelerde kaldı.
Çoğu buraya gelmek istese de Kuzey Kafkasya’ya yerleşme şartlarını yerine getirme imkanları yok. İnsanlar ailelerinin iyi şartlarda olmasını istiyor. Erkek kardeşim Nalçik’e taşınalı yirmi yıldan fazla oldu, ben de 15 yıl önce gelmeyi istemiştim ama bir aileniz olduğunda düzgün bir yaşam kurabilmeyi garanti altına almanız gerekiyor ve karar vermek zorlaşıyor. Savaş ise atalarımızın vatanına dönmemizi çabuklaştırdı.
Çok kişi gelmek istiyor ama prosedür ve günlük yaşamla ilgili çok sorun var. Ayrıca sadece Suriye’den gelenlerin değil, burada yaşayanların birçoğunun da yaşam şartları zor. (politika09.com)
Çeviri: Serap Canbek
