Magomed Yanderbiyev*
Yüzlerce yıl önce Çeçen doktorların kullandığı kafatası operasyonlarına dair birçok kanıt var. Hasta yüzükoyun olarak yatağa yatırılırdı. Hastanın kımıldamaması için iki kişi sırtına ve kalçasına otururdu. Hastanın elleri ve ayakları bağlanır, dişlerini kırmaması için ağzına yastık ya da çarşaf sıkıştırılırdı.
Doktor, traşlanmış kafa derisinde keskin bir bıçakla yaralı kısımda bıçağı çevirerek bir yarık açar, kırık kemiği ya da yabancı cisimleri çıkarıp bilenmiş aletlerle kemiği kazırdı.
Kemiğin ucu yeterince inceldiğinde yara, kaynatılmış bezlerle temizlenir, taze tereyağı sürülürdü. Daha sonra tereyağı sürülmüş bezlerle bandaj yapılırdı. Yara iyileşinceye dek iki günde bir bandajlar değiştirilirdi.
Ateşli silahla yaralanma sonucu kemik parçalanması ve kurşun parçaları olması durumunda açılan deliğe yakıcı kimyasalla (çoğunlukla arsenik) ıslatılmış paçavralar konur ve yaranın daha da açılması için birkaç gün bekletilirdi. Sonrasında yaradaki iltihap, kemik ve kurşun parçaları bir boru yardımıyla emilerek dışarı çıkartılırdı. Yaraya günde iki kez yaraya çınar ağacı reçinesi, bal ve yumurta sarısı veya doğranmış havuçla yapılmış krem sürülmüş olan bezler sarılırdı. Her tür yarada ayrıca kuyruk yağıyla da kompres yapılabilirdi.
Kol ve bacak kırıkları koyun ya da keçi postunun deri kısmı tene değecek şekilde sarılırdı.
Kangrene şap, arsenik ve çeşitli bitkilerle müdahale edilirdi.
Egzama ve zona durumunda bir iğne ile deri altındaki sinir ucuna girilerek küçük parçalar çıkarılırdı. Uyuzda sülfür ve inek tereyağı karışımından oluşan bir merhem kullanılırdı ya da hasta, Argun Chishki köyünün yukarısında bulunan, Argun nehrinin kaynaklarından biri olan ırmakta yüzdürülürdü.
Tütsü yöntemi
Sandalyeye oturtulan hastanın ayaklarının yanına çeşitli bitki ve köklerin yakılmasıyla elde edilen közle doldurulmuş leğen konulur ve hastanın başından ayaklarına kadar bir örtü örtülürdü. Közden çıkan dumanı soluyan hasta terlerdi. Bu tedavi yöntemi soğukalgınlığı, eklem ve kas ağrıları için kullanılırdı.
Sinir kökü iltihabı, bel ağrısı gibi durumlarda zeytinyağı ile masaj yapılır ya da potasyum iyodür içirilirdi.
Kanamaları durdurmak için 2 ölçü kuruyemiş ve 1 ölçü çam reçinesinden oluşan karışım, ince bir tabaka halinde sürülür ve bandajlanırdı. Kafadaki kanamalar için koyun kuyruğu yağı ve taze tereyağı da kullanılırdı.
Kemik kırıklarını saptamak için zarar görmüş kısma darı unu, yumurta sarısı ve baldan oluşan bir karışım sürülürdü. Bu karışım, kırık olan bölgede sertleşmezdi.
Kabızlığın tedavisi için taze tereyağı ve bal kullanılırdı. (nohchalla.com)
*Tıp doktoru. Çeçen-İnguş Özerk Cumhuriyeti’nde 12 yıl sağlık bakanlığı yaptı.
Ağrıları dindiren ezgiler
Çeçenler hastalık ve ağrıların dindirilmesi için çok eski zamanlardan beri müzikten yararlanmışlardır. Apselerden kaynaklanan şiddetli ağrılar, deçik pandırla çalınan özel ezgilerle dindirilmiştir. Bu gerçek sadece söylencelerde kalmamış, ilgili Çeçen ezgileri kompozitör A. Davydenko tarafından notalandırılmıştır. Müziğin iyileştirici etkisi antik zamanlardan beri bilinmesine rağmen modern tıp, müziğin tedavideki önemini 20. yüzyılın ikinci yarısında keşfetmiştir. (checheninfo.ru)
Çeviri: Serap Canbek
