Kurtuluş Savaşı yılları…
Yunanlılar, Afyon-Dinar önlerine gelmişler. Hacettepe alanında, 57. Tümen 135. Alay’ın 1. Taburuna ait 10 ve 11. bölükler, Bademiye bölgesinde düşmana karşı ileri sürülmüşler. Yunanlılar üstün kuvvetlerle bu mevziye saldırmış, üstün topçu atışlarına karşı Milli Kuvvetler yılmamış, düşmanı durdurmuşlardı.
Bu durum karşısında kuvvetlerini takviye eden Yunanlılar cepheden ve sol kanattan yeni bir saldırıya girişmişler, çevirme harekatının sonunda Çiğdemtepe düşman kuvvetlerinin eline geçmiş, mevzi düşmüş. Çiğdem mevziinde yaralanan 135. Alay makinali tüfek bölüğü çavuşlarından Mehmet Çavuş ve diğer bazı yaralıların hastahanede ifadeleri alınmış.
57. Tümen Komutanı Yarbay Şefik Aker yayınlamış olduğu anılarında bakın bu olayı nasıl anlatıyor:
“… Düşman şiddetli bir topçu ateşinden sonra taarruza kalkmış ise de makineli tüfek ve piyade ateşi ile durduruldu. Fakat topçu ateşine alışık olmayan civar köy milis efradı çekilmeye başlamışlardı. 135. Alay’ın makineli tüfek kumandanı mülazim (teğmen) Aziz Efendi tabancasını çekerek geri çekilenlerin çoğunu tekrar sipere getirtmiş ve bu sırada bir şarapnel misketi ile kolundan yaralanmış, fakat vazifesinden ayrılmamıştı. Efradı teşci ederken (cesaretlendirirken) ikinci tüfek nişancısı ile numara neferlerinden çoğu birer birer vurulmuştu. Bunun üzerine Aziz Efendi bizzat tüfeğin başına geçerek taarruza kalkan Yunanlılara ateş açmıştı. Fakat milisler tekrar çekilmeye başlamaları üzerine Aziz Efendi bunları yine çevirmek için siperden fırladığı zaman boynuna yakın bir yerden ağırca yaralanarak rahi mesturun (örtülü yol) civarına düşmüş, bu arada düşman Çiğdem Tepe’yi batı kanadından kuşatmaya başladığından dolayı müdafilerde çekilmeye başlamıştı. Kendisini kaldırmak isteyen neferlere hitaben:
-Benden hayır kalmadı. Siz tüfekleri kaçırın. Onlar benden daha lazımdır, diyerek uzanmış, neferler ve Mehmet Çavuş ısrar edince tabancasıyle tehdit etmiş -Eğer tüfekleri kaçırmazlar ise kendilerine ateş edeceğini- söylemiş, onlar da tüfekleri alarak Hacettepe’ye doğru çekilmeye başlamışlar. Bir müddet sonra Mehmet Çavuş başını kaldırıp arkasına baktığı zaman düşmanın Çiğdem’e çıktıklarını ve Aziz Efendi’ye doğru gittikleri anda Aziz efendinin yattığı yerden tabancası ile düşman neferlerine ateş ettiğini ve birkaçını yere düşürdüğünü, fakat diğer birkaçı Aziz Efendi’ye hücum ederek, süngü darbeleriyle şehid ettiklerini gözü ile gördüğünü, Mehmet Çavuş da Hacettepe’ye çekilirken yaralanıp bu surette hastahaneye düştüğünü ifade etmiştir.
İşte hatıratı anılarla tescil edilen Meçhul Askerler’den biri demek olan kıymetli bir zabitimizin kahramanlık menkıbelerini yaralı arkadaşları anlatırken Çiğdem mevziinin soldan bir çevirme harekatiyle yolundaki haberi teyit etmiş oluyor.
Aziz Efendi gibi kim bilir ne kadar kahramanın menkıbesi meçhul kalmıştır. Mülazim Aziz Efendi; fırkamızın (tümenimizin) kıymetli zabitlerinden ve ulusal savaşımızın başlangıcından beri candan çalışan fedakar kahramanlarındandı. Künyesine göre kendisinin Tokatlı olduğu anlaşılmaktadır. Fakat Tokat’ın neresinden? Ailesi kimdir? Bunu bilmiyoruz. Yalnız ailesinin soyadı ŞÖGEN olduğunu arkadaşlarından işittik. Vatan, böyle kahraman evlat yetiştiren o aileyi bu kitap derin saygılar ve tebrikler sunar ve aziz kahramanın adını takdis ile anar.”(1)
Rahmetli Dr. Vasfi Güsar :
“Şögen ailesi tarihe geçmiş köklü bir Çerkes ailesidir. Şögen soyadını da kullandığı ve bu suretle kendisini daha iyi tanıttığı anlaşılan Aziz’in Türk İstiklal Harbi’nin birçok kahramanları arasında ünlü ve üstün yer alması, tedavisi gerekli bir yarası olduğu halde o süre de devletin silah sıkıntısını düşünerek ve her şeyden önce makinalı tüfek gibi kıymetli ve düşmandan kaçırılması lüzumlu silahları kendi şahsından üstün tutarak hayatını hiçe sayması ve bu uğurda şehit olması her kese nasip olmayan üstün fazilet, vatanseverlik ve kuvvetli karakterin açık ifadesidir. Ruhu şad olsun.”(2)
Aziz Şögen ve tüm şehitlerin ruhu şad olsun.
“Hain Çerkes” derken sıkılmayanların, “Kahraman Çerkes “ demekten neden sıkılıp imtina ettiklerini anlamak…
Kolay ve anlaşılır değil.
Kaynakça:
1-57 nci Tümen ve Aydın Milli Mücadelesi (1918 – 1920), M. Şefik Aker; Yayına Hazırlayan: Ahmet Tetik, Ayşe Seven, Genelkurmay ATASE Başkanlığı; Ankara, 2006,
19,5 x 24 cm., XX+550+ekler sayfa, Türkçe, Karton Kapak, ISBN 9754094299., 2-Dr.Vasfi Güsar, Türk İstiklal Harbi Hatıraları ve Kahraman Aziz Şögen, Kafkasya Kültürel Dergisi,
Yıl:3 Sayı:14 Cilt:3 Mart, Nisan, Mayıs. Baskı Tarihi: Haziran 1967
