Son 50 yılda eserleri, bilimsel çalışmaları ve fikirleri ile dünyanın önde gelen yazar, eleştirmen, tarihçi, düşünür ve bilim insanlarından biri olarak kabul edilen Umberto Eco, 19 Şubat’ta yaşamını yitirdi.
Düşünsel alanda “Dedalus” takma adıyla bilinen ünlü yazar, 5 Ocak 1932’de İtalya’da küçük bir kasaba olan Alessandria’da dünyaya geldi. Muhasebeci olan babası Giulio, hükümet tarafından savaşa çağırılınca, annesi Giovanna ile birlikte Piedmontese dağlarının eteğinde küçük bir kasabaya yerleştiler. Bu savaş sürecinde yaşadıkları kırsalda düşünsel hayatı şekillenen Eco, faşistlerle partizanların siyasi erk mücadelesini heyecanlı ama dingin bir ruhla izledi.
1954 yılında Torino Üniversitesi’nden mezun oldu, 1961’de akademik kariyerine başladı, sırasıyla Torino, Floransa ve Bologna üniversitelerinde bilimsel çalışmalarını sürdürdü ve 1971 yılında profesör unvanını aldı. 1975’te ise Bologna Üniversitesi Gösteri ve İletişim Bilimleri Enstitüsü’nün başına geçti.
Lisans tezini “Ortaçağ felsefesi ve edebiyatı”, yüksek lisans ve doktora çalışmasını “Thomasçılık akımı ve estetik anlayışı” üzerine hazırlayan Eco, kariyerinin ileri aşamasında ise “yapısalcılık sonrası göstergebilim” üzerine çalışmalar yürüttü. Öte yandan, 1950’li yıllardan itibaren İtalyan radyo televizyon kanalı RAI’nin kültür programlarında da görev aldı.
Eco’nun dünya genelinde tanınmasını sağlayan eseri ise 1980 yılında yayımlanan “Gülün Adı” kitabı oldu. Eco’nun ilerleyen yıllarda kaleme aldığı Foucault Sarkacı, Baudolino, Prag Mezarlığı ve son olarak Sıfır Sayı kitapları da onlarca dile çevrildi, on milyonlarca sattı.
Roland Barthes’tan sonra, “ayrıntıların anlamı” ya da “ayrıntıların sosyolojisi” adı verilen bir anlayışın önemli köşe taşlarından birisi olan ve döneminin önemli düşünürlerinden biri olarak kabul edilen Eco’nun uluslararası boyutta pek çok ödülü ile İtalya, Almanya, Fransa’dan devlet nişanları ve şövalye unvanları vardı.
Umberto Eco; günlük hayatta karşılaşılan birçok kültürel fenomeni, düşünsel temelden yazınsal açıklamalara dönüştüren ve bunları işaretlerin teorik bir öğretisi şeklinde kurgulayan kişi olarak bilinmektedir. Tam bir Ortaçağ uzmanıydı ve beş dili anadil seviyesinde konuşabiliyordu.
Umberto Eco’dan Alıntılar…
“Kurtuluş, değişik görüşlerden insanların ortak eylemiydi.”
“Bilgelik, putları yıkmak değil, hiç yaratmamaktır…”
“Aydınlanmış entelektüel ahlakın vazgeçilemez koşulu, tüm inançları, hatta bilimin mutlak gerçek dediklerini de eleştiriye tabi tutmaktan geçer.”
“Savaş böyledir, babam Galiando’nun dediği gibi büyük çirkin bir hayvandır.”
“Kök-faşizm, bireysel ya da toplumsal düş kırıklığından doğar. Bu yüzden, tarihsel faşizmin en tipik özelliklerinden biri, ekonomik bir bunalım ya da siyasi bir asağılanmadan rahatsızlık duyan ve toplumun alt kesimlerinin baskısından korkan düş kırıklığı içindeki ‘orta sınıflara’ çağrıda bulunmasıdır. Eski proleterlerin küçük burjuvalaştığı günümüzde faşizm, yandaşlarını bu yeni çoğunlukta bulacaktır.”
