KAFKAS DERGİSİ Dizin

Yıl: 1 – Sayı: 2 – 1 Şubat 1953

-Kafkasyalılar ve Çerkesler
– İsmail Ziya Bersis
-Demokrasi ve Hürriyet – Dr. Vasfi Güsar
-Kafkasya’da eski ticaret yolları – Ahmet Canbek Havcako
-İrtica hakkında bir kaç söz – Şeref Terim
-Azerbaycan ve Rus akınları – Mirza Hüseyin
-Berzak Giranduk – İnal Şaplı
-Kafkas tarihinden bir köşe – Kanssav
-Saadet Şarkısı – Güner Akdoğmuş
-Kafkas – Akın’dan (Kutay)
-Kafkas Kültür derneğinin yılbaşı gecesi münasebetiyle
– M. Nogumzok
-Çerkeslerde Atasözleri – Seyin Time
-Faideli Bilgiler – Dr. Atsok
-Kafkas Kültür Derneğinin Ana Sözleşmesi

Yıl: 1 – Sayı: 4 – 1 Nisan 1953

-Kafkasyalıların İttihadı – İsmail Ziya Bersis
-Dünkü diktatör kimdir?
– Dr. Vasfi Güsar
-Met Çunatuka İzzet – Nart
-Eski Çerkeslerde Savaş – Seyin Time
-Kafkasya’nın ticaret durumu – A. Canbek Havjoko
-Kafkasya ve Kafkasyalılar
– İnal Şhaplı
-Büyük Rüya (Şiir) – Doğan
-Kafkas Balosu
-Rusya ve İrtica – Semih Şermet
-Hayırlısı’nı tekit -Toplu İğne
-Hacı Murad – Ahmet Canbek Havjoko
-Kafkas Coğrafyası – A. Meker

Yıl: 1 – Sayı: 5 – Mayıs 1953

-Matem Günümüz
-Azerbaycan ve Azerbaycanlılar – İsmail Ziya Bersis
-Tarihten evvel Kafkas – Dr. Vasfi Güsar
-Araplar devrinde Ticaret
-A. Canbek Havjoko
-Hacı Murad – Ahmet Canbek Havjoko
-Bir gün kudurursam – T. Yavuz Marşan
-Bizde ve onlarda tarihi hak telakkisi
– Mirza Bala
-Kafkasya ve Kafkasyalılar
-İnal Şhaplı
-11 Mayıs Kuzey Kafkas İstiklali Yıldönümü
– Kansav
-Çoban Kızı – A.S. Arslangiray
-Nezaket – M. Bilgiç (Neğumzok)
-Kafkas – A. Meker
-Sarı Kedi – Lâle Ali
Yıl: 1 – Sayı: 6 – Haziran 1953
-Kafkas İdeali – İsmail Ziya Bersis
-Çerkeslerde atasözleri -Seyin Time
-Kafkasyalıların Lâtin dekorasyonunda rolleri
– Dr. Vasfi Güsar
-Kafkasya, İngiltere’nin ticari menfaatları dairesinde
– A. Canbek Havjoko
-Kızıl ahtapotun yeni taktiği – Dr. Aziz Alpaut
-Karşılama, uğurlama – Toplu İğne
-Üstün ırk yoktur
– Kafkas
-Kafkas – A. Meker
-Bizde ve onlarda tarihi hak telakkisi
– Mirza Bala
-Köylü Vatandaşlar
– Köylü
-Faydalı Bilgiler
– Dr. Atsek

Yıl: 1 – Sayı: 7 – 1 Temmuz 1953

-Bir Tavzih – Şeref Terim
-Eski Çerkeslerde Din ve İtikat – Dr. Vasfi Güsar
-Kafkasya’da Ticaret Yolları – A. Canbek Havjoko
-Kızıl Ahtapot – Dr. Aziz Alpaut
-Mısır ve Mehmet Ali Ailesi – Nart
-Özdemir Paşa
-Tahir Baykal
-Bir Kafkasyalının Hâtıratı
– M. Dağlı
-Kafkas – A. Meker
-Şiir Çağlayanla Promete
– Ö. Büyüka
-Şiir Anayurdum
– Asım Boran
-Kafkas Kültür Derneğinin İlânı
-Çerkez Hasan Vak’ası

Yıl: 1 – Sayı: 8 – Ağustos 1953

-Kafkas mücadelelerinin medeniyet dünyasına hizmetleri
– İsmail Ziya Bersis
-Komünizmle Savaşan Milletler birliği – Kadircan Kaflı
-Çerkeslerde Din, itikat ve Hıristiyanlık – Dr. Vasfi Güsar
-Okuma Zevki – Şeref Terim
-Kafkas – M. Meker
-Suriye ve Ürdün’de Çerkezler – Guvetak
-Bir teklif ve bir hatıra – M. Hadi Altay
-Çerkezlerde Atasözleri
-Abdülmecid Çermoy – Kadircan Kaflı
-Kafkas Harp Meydanı – İngiliz Basınından
-Rus Şairlerinden Mihail Lermantov’un İsmail Beyi
-Yurd ve dünya haberleri
-Kraliçe Elisabeth – Kansav
-Büyük Aşk – Turhan Yavuz Marşan

Yıl: 1 – Sayı: 9 – 1 Eylül 1953

-Çerkezistan’da usulü hükümet ve sureti medeniyet -İsmail Ziya Bersis
-Gazavat marşı – Turhan Yavuz Marşan
-Nefiset Murat – Rasim Rüştü – Kahire
-Çerkeslerde Din, İtikat, İslamiyet (İslamisme) – Dr. Vasfi Güsar
-Batı Adige ve Azegalerin büyük hicretten evvel Kafkasya’da oturdukları yerler
– Ali Sultan
-Faydalı Bilgiler – Dr. Atsok
-Kafkas – M. Meker
-Adapazarı yolunda – Şeref Terim
-Müşir Fuat Paşa – Lütfi Arif Kemler
-Çerkeslerde aile hayatı – Baj
-Şamil devrinde askeri malzeme – Batırbek
-Şeyh Mansur

Yıl: 1 – Sayı: 10 – 1 Ekim 1953

-Yabancı memleketlerle Kafkas dernekleri
– İsmail Ziya Bersis
-Çerkesler ve Kırım Tatarlarının münasebetleri
– Dr. Vasfi Güsar
-Üstün Irk meselesi – Turhan Yavuz Marşan
-1877 – 1878 senelerinde Türk ve Rus harbi hatıraları
– Mehmet Ketey
-Sanat – M. Hadi Altay
-Çerkeslerde at ve binicilik – Seyin Time
-Çerkeslerde atasözleri – Seyin Time
-İmam Şamil’in nişanları – Adil – Bek Kulatti
-Çerkeslerin Mısırla ilgileri – Zahit Güsar
-Kafkasyalılarda Soyadları – Dr. Vasfi Güsar
-Bir Hemşeriye Cevap – T.Y. Marşan

Yıl: 1 – Sayı: 11-12 – Kasım-Aralık

-Dergimizin 12 aylık hesabı – İsmail Ziya Bersis
-Şeyh Mansur – Dr. Vasfi Güsar
-Köy düğünleri – Şeref Terim
-Yarım asır evvel Türkiye ve Kafkasya’da Kuşhalar
– Kuşikue
-Çerkeslerin Mısır’la ilgileri – Zahit Güsar
-Karadeniz kuzey havzasının eski halkı
– Barasbi Baytugan
-Şimali Kafkasya istiklâlinin 1918 yılında Türk – Alman basınında akisleri
– Dr. E. Krimal
-Mısır Çerkesleri Kölemen midir – Rasim Rüştü
-1877-1878 Türk — Rus harbi esnasında Kuzey Kafkasta Rusya’ya karşı isyanlar
– Mehmet Ketey
-Kafkas terbiyesi ve askeri disiplin – Cemal Barsbi
-Kafkasyalılarda soyadları – Dr. Vasfi Güsar
-Hacı Hasan Huştok – Abdullah Huştok
-Nartlar – Seteney
-Bir hatıra – Toplu iğne
-Yaramızın teşrihi – Turhan Yavuz Marşan
-Mevsim hastalıklarından Nezle – Dr. Atsok
-Kitaplar, yurd ve dünya haberleri

Kafkasya Kültürel Dergi
Sayı 19 Haziran,Temmuz,Ağustos-1969

Abhazların İmhası

Yazan: Awubla
2. Bölüm

6) Sergey Enisimof’un Kafkas Kılavuzu adlı eserine göre (7), 15 Mayıs 1923 tarihindeki Abhazya genel nüfusu Merkez İstatistik Dairesi’nce 174 bin bulunmuştur. Bu kılavuzda Abhaz nüfusu açıklanmıyorsa da, 1917’den 1923’e kadarki 6 yıl içinde Abhaz nüfusunun 92.448’den 145 bine yükselmesi asla mümkün olmadığından, bu yıllarda Abhazya’da yabancı nüfus getirilip yığılarak sömürgeleştirilmesine başlandığı ve nüfusun 174 bine bu suretle sun’i olarak ve yerli Abhazların zararına yükseltildiği anlaşılmaktadır. Bunu yapanların Abhazları imha etmekten de çekinmeyecekleri düşünülebilir. Bunlar Menşevikler mi, Bolşevikler mi, ya da ikisi de mi olduğu henüz mevsuk ve kesin olarak bilmiyorsak da, 1917’den 1921’e kadar Menşevik Gürcüstan’ın işgalinde ve 4 Mart 1921’den sonra da Sovyet Gürcüstan’ın yönetiminde olduğunu biliyoruz. Bu devredeki nüfus sayımlarında Gürcü nüfusunun daima ve normalin çok üstünde bir hızla, onlardan sonra Ermeni nüfusunun, çok sonraları da Rus nüfusunun çoğalmaya başladığı istatistiklerde görülüyor. Sorumlular Menşevik Gürcüstan yöneticileri veya hayat ve tatbikatlarında daima Gürcü şovenisti olan Stalin-Beria ikilisi ve yardımcıları olabilir. Birbirlerine zıt iki uç gibi görünen Menşevik ve Bolşevik partileri Abhazya’nın Gürcüstan’a zorla bağlanmasında işbirliği yaptıkları ve her iki partinin de taraftarlarına Abhazya’dan arazi vaat ettiklerini bildiren belgeler vardır (8). Doğrudan doğruya Rusya’ya bağlı bulunan Kuzey Kafkas halklarının nüfus artış grafiği -yükselme hızı azalmakla beraber- düşmediği halde, Gürcüstan’a bağlı Abhazya’da Abhaz nüfus artış grafiğinin zaman zaman -bir imhaya uğramış gibi- hemen hemen yarı yarıya düşmesi ve buna karşılık Gürcü nüfusunun kısa zamanda yığılarak Abhazların 2 katından fazlaya çıkması ve Ruslarla Ermenileri geride bırakması üzerinde düşünülmeye değer. Gürcü şovenisti Stalin’in baştan beri Bolşevik liderlerinden ve ilkin milliyetler komiseri, sonra da Sovyetler diktatörü oluşu yukarıda arzolunan sonuçları vermiştir denebileceği gibi, Gürcü milletinin tarihi kader ortakları olan zavallı kardeş Abhazlardan boşalan yerlere daha yabancıların dolmasını önlemek için Gürcüleri yerleştirmekte de tarafların ileriki güvenleri için fayda düşünenler olabilir. Biz burada bir Abhaz imhası varsa sorumluluğunun kötü yönetici ve politikacılara ait olduğunu biliyor ve -bugün Kafkasya’nın lideri olmaya hak kazanan- Gürcü halkını asla sorumlu görmüyoruz.
7) İstanbul Üniversitesi’nin İslam Ansiklopedisi’nin Çerkes maddesine göre Abhazya’nın 1925 yılı sayımındaki toplam nüfusu 174.124’dür. Bu doğru ise, yukarda anlatılan 15 Mayıs 1923 sayım neticesi olan 174 bin rakamı iki yıl içinde artmamış demektir ki bu da bu iki yıl içinde de Abhazların azalmasıyla mümkündür.
8) 1926 yılı sayımında Abhazya’daki Abhaz nüfusu gerçekten yarı yarıya düşmüş olarak 56.957 kişi bulunmuştur. Bu toplama imhadan sonraki doğumlar da dâhildir. Demek ki Abhazlar yarı yarıya imha edilmiştir. Bunlar hür olsalardı yılda binde 30 kadar artardı, fakat biz hürriyeti yönetime göre değil de Çarizm esaretindeki en kötü yıllar olan 1897-1912 yıllarındaki artım yıllığı olan binde 14.8 oranına göre bile hesaplarsak 1926’daki Abhaz nüfusunun 106.262 olması gerekir. Zayiat 106.262-56.957: 49.305 kişidir.
9) İstanbul’da bir heyetin çıkardığı 1944 tarihli Fen ve San’at Ansiklopedisi’nin Abhazkaia maddesinde Abhazya genel nüfusunun 1923 sayımına göre 259.100 olup, bunun % 28’i Abhaz, % 33’ü Gürcü % 13’ü Ermeni, % 7’si Rum, % 6’sı Rus, geri kalanı öbür çeşitli milletlerdir. Demek ki Abhazya’da Abhaz nüfusu 14 yıl içinde % 76’dan % 28’e düşürülmüş, Gürcüler % 15’ten % 33’e yükselerek en kalabalık zümreyi teşkil etmişlerdir. Burada verilen oranlara göre 1933’teki nüfustan Abhazlar 72.548, Gürcüler 85.500, Ermeniler 33.680, Rumlar 18.200, Ruslar 15.550, öbür milletler 25.870 kişidir. Bu rakamlar doğru ise Abhazlar 1926’dan 1933 yılına kadarki 8 yıl içinde yılda binde 34 oranında artmıştır. Buna karşı bağlı bulunduğu Gürcüstan buraya Gürcü nüfusunu yığarak sömürgeleştirmeye devam etmiş ve nüfus çoğunluğunu çok kısa zamanda Gürcülere kazandırmıştır.
Ermenilerin de çoğalmaya çabaladıkları görülüyor. Ruslar ise bu sömürgeleştirmeye bir süre katılmayıp burayı Gürcülere hayat ve yayılma sahası olarak bırakmış görünüyorlar. Rusya diktatörü Gürcü Stalin ve yardımcılarının şovenizm tatbikatı göze çarpmaktadır. Artık birçoklarınca buraya Gürcüstan denmeye başlandığı gibi, Türkçe Hayat dergisinin 15 Aralık 1966 günlü nüshasındaki Asırlık başlıklı yazıda da buraya (Sohum ve Cegerdi çevresine) Batı Ermenistan demek yanlışlığına düştüğü de görülmüştür.
10) 1936-1939 yıllarında: Resmi Rus kaynaklarından alınarak Münih’teki Dergi’de ve ondan alınarak da Kafkasya Kültürel Dergisi’nin 15. sayısında yazıldığına göre; Abhazya Abhazları 1936’da 57 bin kişi idi, bunun 9 bin kişisi Abhazca bilmiyordu; 1939 yılında bu Abhazlar 59 bin kişiye yükselmiş olup 4 bini Abhazca bilmiyordu. Dergi’deki makalenin yazarı Y. Mironenko öbür Çerkes milletlerinden daha çok Abhazların asimile edilmesinin şiddetlendirildiğini, asimilasyonun “Gürcüler tarafından değil, aksine Ruslar” tarafından yapıldığının düşünülebileceğini sözlerine ekliyor. Belki doğrudur; fakat bu hüküm rakamların diline hiç uymuyor. İncelenmeye değer Abhaz nüfusunun 1926’dan 1937 yılına kadarki gibi (yılda binde 34 oranında) artması aksatılmasaydı veya imha edilmeseydi 1933 yılının 72.548 Abhaz nüfusu 1936’da 80.203 olacaktı. Hâlbuki artmadığından başka, çok eksilerek 57 bine düşürülmüştür. Bu defaki zayiat da 23.203 olup öncekisiyle toplamı 72.508 kişidir. 1936’dan 1939 yılına kadarki iki yıl içinde yılda binde 17,6 oranında artarak 59 bine, 1939’dan 1959’a kadarki 20 yıl içinde yılda 12,8 artarak 74 bine yükselmiştir.
11) ABHAZYA’DAKİ ABHAZ NÜFUS ZAYİATI: Çarizm esaretindeki nüfus yıl-lık artış oranına göre yukarıdaki belirtilen 49.305 rakamı asgari zayiattır. Abhazlar için en az oran olan yıllık binde 20’ye göre bile hesaplasak 1917’den 1959’a kadar Abhaz nüfusunun 217 bini aşması gerekti; buna göre zayiat 143 bindir.
1897 yılında Abhazların yarısı civarlarında olan Kuzey Kafkasyalı soydaşları bugün Abhazların 2 katına yakın olmuşlardır, onlar da hür artma imkânına sahip olmadıkları halde.
12) NÜFUS TABLOLARI: Buraya kadarki yazılarımızın özeti olarak ve durumu daha açıkça yansıtmak üzere, Abhazların nüfus hareketini (artış, artmayış, eksilişlerini) Abhazya’da yerleşik yabancı unsurların nüfus artışlarıyla, ayrıca Kuzey Kafkaslı soydaşlarının nüfus artışlarıyla kıyaslamamıza yarayacak nüfus tabloları aşağıdadır. Bunlarda görülecek 1912 ve 1917 yılları sütunlarındaki rakamlar yerleşik temelli nüfuslara aittir.
13) Buraya kadarki sözümüze şunu da ekleyelim ki, Abhazya’daki Abhazlardan boşalan yerler hiçbir zaman hukukça terkedilmemiş; yâdellere zorla göçürülen bu zavallılar baba yurtları Abhazya’ya kütle halinde dönme çabasını hiçbir zaman bırakmamışlardır ve teşebbüsleri daima sömürücü yönetim tarafından ön-lenmiştir. Baba yurtları Abhazya’ya dönmek isleyen kütlelerin oraya kabulü kimseye zararlı olmayacağından başka Gürcüstan’ın ve Kafkasya’nın gücünü arttırıcı da olacaktır. Yeter ki Gürcüstan idarecileri bu kardeşlerine sıcak kucaklarını açsın ve milli hususiyetlerine saygı göstersin, her iki kardeş halkın işbirliğini kabul etsin.
(7) Türkçeye çeviren Binbaşı Sadık.
(8) Bassaria Simon. 22 Eylül 1918 günlü Tanin gazetesi (İstanbul).