Gazeteci hapishanesi Türkiye

0
607

Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), hapisteki gazeteciler raporunu açıkladı. CPJ’nin verilerine göre Türkiye dünyada en çok gazetecinin hapsedildiği ülke.
2016’nın hapisteki gazeteciler açısından kayıtlara göre gelmiş geçmiş en kötü yıl olduğunu vurgulayan CPJn’in verilerine göre 2016’da dünya genelinde 259 gazeteci hapsedildi, bunların 81’i Türkiye’den.

13 Aralık’ta yayınlanan Elena Beiser imzalı rapor, Türkiye’de gazetecilere yönelik baskının dünya çapında mahpus gazeteci sayısını rekor seviyeye çıkardığını vurgulayarak şu tespitlere yer verdi:

“CPJ 1990 yılında detaylı kayıtlar tutmaya başladığından bu yana dünyada kaydedilen en çok sayıda gazetecinin hapiste olduğu tespit edildi ki, Türkiye global toplamın neredeyse üçte birini barındırıyor.

“Ülkede süregelen basına baskı ortamının Temmuz ayındaki başarısız darbe girişiminden sonra ivme kazandığı bir durumda Türkiye en az 81 gazeteciyi meslekleriyle alakalı sebeplerden hapiste tutuyor; CPJ’in kayıtlarına göre daha önce herhangi bir ülkede aynı anda bundan yüksek bir sayı görülmedi. Türkiyeli yetkililer bu 81 gazeteciden her birini ve CPJ’in hapsediliş nedenlerini doğrudan gazetecilik ile ilişkilendiremediği düzinelerce diğerlerini daha devlete karşı işlenen suçlar kapsamında itham ettiler.”

Rapordan başlıklar
* Dünya çapında 259 mahpus gazetecinin 81’i Türkiye’den, 38’i Çin’den, 25’i Mısır’dan, 17’si Eritre’den, 16’sı Etiyopya’dan, 8‘i Vietnam’dan, 8’i İran’dan, 7’si İsrail ve işgal altındaki Filistin bölgesinden, 7’si Suriye’den, 7’si Bahreyn’den, 6’sı Suudi Arabistan’dan, 5’i Özbekistan’dan, 5’i Azerbaycan’dan, 3’ü Kazakistan’dan, 3’ü Gambia’dan, 2’si Nijerya’dan 2’si Küba’dan, 2’si Bangladeş’ten, 2’si Myanmar’dan, 2’si Rusya’dan, 2’si Singapur’dan, 1’i Moritanya’dan, 1’i Kırgızistan’dan, 1’i Zambiya’dan, 1’i Venezuela’dan, 1’i Tunus’tan, 1’i Türkmenistan’dan, 1’i Hindistan’dan, 1’i Tayland’dan, 1’i Kamerun’dan, 1’i Panama’dan ve 1’i Karadağ’dan.

* 1 Aralık 2016’da dünya çapında hapiste bulunan toplam 259 gazeteciye karşılık, 2015 yılında parmaklıklar ardında 199 kişi vardı. Bir önceki dünya çapındaki rekor 232 gazetecinin hapiste olduğu 2012 yılına aitti.

* 2016’da Türkiye’nin ardından gelen en kötü ülkeler; Çin, Mısır, Eritre ve Etiyopya oldu.

* CPJ’in dünya çapında hapishane sayımında yer alan gazetecilerin yüzde 20’den çoğunun sağlık problemleri olduğu bildirildi.

* Dünya çapında hapis 259 gazeteci içerisinde kadın gazetecilerin sayısı 20.

* Dünya çapında hapsedilenlerin neredeyse dörtte üçü devlete karşı işlenen suçlar kategorisinde suçlanıyor. 2001 yılından beri devletler milli güvenliğe dair kanunlardan ayaklanmalar, siyasi muhalefet ve etnik azınlıklar gibi hassas konuları işleyen eleştirel gazetecileri susturmak için faydalandılar.

* Dünyanın gazeteci hapseden ülkelerinin ilk beşi dünya çapında hapis gazetecilerin yüzde 68’ini barındırıyor.

* Hapisteki gazetecilerin yüzde 20 kadarı serbest gazeteciler. Bu yüzde 2011 yılından beri düzenli olarak azalıyor.

* Hapisteki gazetecilerin ezici çoğunluğu internet medyası veya baslı medyadan. Yüzde 14 kadarı radyo veya televizyonda çalışıyor. Buna göre, mahpus gazetecilerin 144’ü internet medyasından, 114’ü yazılı medyadan.

* Etiyopya, Panama, Singapur ve Rusya yabancı ülkelerin vatandaşları olan gazetecileri hapishanelerinde tutuyorlardı. En az iki çifte vatandaşlıklı gazeteci de hapiste; Eritre ve Venezuela tarafından tutuluyorlar.

* CPJ’nin 2015 sayımında yer almayıp gazeteci hapseden ülkeler dahiline 2016 yılında giren ülkeler: Küba, Kazakistan, Nijerya, Panama, Singapur, Tunus, Venezuela ve Zambiya. Ek olarak, Karadağ ilk defa 2016 sayımında yer aldı çünkü CPJ 2015 yılında tutuklanmış bir gazeteciden ilk kez haberdar oldu.

* Türkiye’de medya özgürlüğü 2016 başında da yetkililerin gazetecileri hapsettiği, taciz ve sınır dışı ettiği, medya organlarına el koyduğu ortamda halihazırda baskı altındaydı. Darbe girişiminin ardından iki ay içerisinde hükumet kendine olağanüstü yetkiler verdi ve kimi kısa süreliğine olmak üzere 100’den çok gazeteciyi gözaltına aldı ve en az 100 medya organını kapattı.

* Basın özgürlüğü ihlallerinin sıklığı CPJ’yi Mart ayında “Türkiye Basına Baskı Kayıtları” (Turkey Crackdown Chronicle) adında özel bir günlük başlatmaya itti.

* CPJ 2016 yılının sonlarında Türkiye’de hapsedilmiş 67 diğer gazetecinin vakalarını inceledi ama mesleki faaliyetlerine dair doğrudan bir bağlantı bulamadı. Pek çok vaka için soruşturma belgeleri üzerinde gizlilik kararı vardı ve diğer başka vakalarda CPJ zanlının avukatlarını belirleyemedi ya da onlara ulaşamadı veya avukatlar Türkiye’deki gergin ortamın bir sonucu olarak CPJ ile müvekkillerinin durumuna dair konuşmak istemediler.

RSF raporu da baskıyı vurguladı
Merkezi Paris’te bulunan Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) de 2016 Raporu’nu açıkladı. Tutuklanan gazeteci sayısının 2016’da önemli artış gösterdiği belirtilen raporda, cezaevindeki gazeteci sayısının, yüzde 22 oranıyla en çok Türkiye’de arttığı vurgulandı.
Raporda dünya genelinde tutuklu gazeteci sayısının yüzde 6 oranında arttığına dikkat çekildi ve bu rakamın Türkiye’de bir önceki yıla oranla 4 kat artarak yüzde 22 oranında artış sergilediğinin altı çizildi. Türkiye’deki artışın Temmuz ayındaki başarısız darbe girişiminden sonra tavan yaptığı vurgulandı. Türkiye’den sonra en çok Çin, İran ve Mısır’da gazeteci tutuklandı.

Rapora göre, dünyada kadın gazetecilerin tutuklanma oranında da artış görülüyor. Önceki yıl 5 kadın gazeteci tutuklanırken, 2016’da bu sayının dört kat artarak 21’e yükseldiği belirtildi. Raporda bu değişim, “Bu bize kadınların daha çok mesleğe katıldığını gösteriyor. Ama aynı zamanda Türkiye’nin geçmekte olduğu felaketi, yıkımı da gözler önüne seriyor. Zira 21 tutuklu kadın gazetecinin 3’te 1’i Türkiye’de bulunuyor” ifadeleri ile açıklandı.
Raporu yazılı bir açıklama ile değerlendiren RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, “Avrupa’nın kapısında, tam bir cadı avı sonrası onlarca gazeteciyi cezaevine atan Türkiye, bugün mesleğimizin en büyük cezaevi haline gelmiştir. Bir yıl gibi kısa bir sürede Erdoğan rejimi, yaptıklarına sessiz kalan bir Avrupa karşısında medyadaki çoğulculuğu yok etti” dedi.

21 gazeteci esir
Raporda ele alınan bir başka veri de esir alınan gazetecilerin sayısı oldu. Buna göre 2016 yılında çoğunluğu yerel gazeteci olmak üzere 52 gazeteci esir alındı. Önceki yıl bu rakam 61’di. Ancak RSF, 2015 yılında gazetecilerin esir alınması olaylarının beklenenin ötesinde özellikle yüksek olduğuna dikkat çekti. Bu sene tüm esir gazeteciler Orta Doğu’da, özellikle Suriye, Yemen ve Irak’ta bulunuyor. En çok gazeteci esir alan örgüt ise IŞİD. Suriye ve Irak’ta halen IŞİD’in elinde 21 gazeteci tutsak.

Geçtiğimiz yıl 8 gazetecinin kayıp olduğu belirlenirken, bu sene yalnızca Burunduli gazeteci Jean Bigirimana’nın kayıp olduğu da raporda verilen bilgiler arasında.

RSF raporunda, dünyadaki gazetecilerin güvenliğini sağlamak amacıyla BM nezdinde, doğrudan BM Genel Sekreteri’ne bağlı özel temsilci atanması istendi.

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz