İnsanı en iyi anlatan, anlayan, yarı yolda bırakmayan; coşkuyu, sevinci, acıyı, hoşgörüyü, yaratılmış dilleri ve sayabileceğimiz daha nice duyguyu kısacası insana dair her şeyi en iyi bilen ve dile getiren dil müziktir bence…
Abhazya’nın başkenti Sohum’da 1 Mart 2018 tarihinde “Halk Müziği Enstrümanları ve Orkestraları” başlıklı bir etkinlik gerçekleştirildi. Sohum Devlet Filarmoni binası konser salonunda Kültür Bakanlığı Sanat Merkezi Müdürü Nuri Kvarchhia önderliğinde 8. kez gerçekleştirilen festivale profesyonel ve amatör orkestralar katıldı.
Adige-Abhaz müziği grubu BZABZA da ikinci kez festivaldeydi. Kabardey-Balkar’dan müzik direktörü, virtüöz ve şıçepşıne ustası müzik adamı Zubeyr Yewaz ile Adigey’den yine çok önemli bir usta, devlet sanatçısı, Rusya Federasyonu Sanatçılar Birliği Üyesi, kültür araştırmacısı, ardjen (hasır örgü) ustası ve geleneksel Adige halk müziği enstrümanları yapımcısı Ğuçe Zamudin de festivale katılanlar arasındaydı. Zamudin, kitap tanıtımı için ilk gün Sohum Devlet Müzik Okulunda genç müzisyenler ve eğitim kadrosu ile buluştu. Şıçepşınenin tarihsel gelişimi, enstrüman yapımı, icracılar, son dönemlerdeki değişiklikler ve enstrümanların morfografik-organolojik açıdan incelenmesini anlattı. Günümüzde şıçepşınenin iki telden altı tele kadar çıkması ile önemli bir yol katettiğinden bahsetti. Zamudin’le birlikte gelen, yaşı küçük ama geleceğin büyük icracısı Damir Guago ise şıçepşıne ile mini bir konser verdi.
Ğuçe Zamudin, ilk kurdukları ‘Jıu’ ekibinden bahsederken çıkılan bu müzik yolculuğunda eski parça ve melodiler, müzikler ve arşivdeki çalışmaların değerlendirildiğini, bu süreçte özellikle folkloristlerden yardım alındığının altını çizdi. Sözlerini en büyük diasporamızın yaşadığı Türkiye’deki Adige, Abhaz diasporasının öneminden ve müziğinden bahsetti. Abhazya’ya ilk ziyareti olması nedeni ile Adige ve Abhaz müziğinin her anlamdaki yakınlığından bahsetti. Bu iki halkın birbirine en yakın kardeş halklar olduğunu ve müziğimizi birlikte yapılacak projelerle daha da ileriye taşınabileceğini söyledi.
Festivalde 17 ekip (solo ve orkestra) performans gösterdi. Festival sonunda birinciliği tekli performansı ile Damir Guago aldı ve Müzik Direktörü olarak şilt Ğuçe Zamudin’e takdim edildi.
Grup olarak birinciliği BZABZA alırken sırasıyla Agugra Halk Enstrümanları Orkestrası Müzik Direktörü Marianna Arshba ve benim de aralarında severek çalıştığım en küçük çocuklarımızdan oluşan ‘Anasıp’ orkestrası ödül aldı.
Bu tür etkinlik ve festivaller birbirimizi anlama, dinleme, keşfetme imkanı sağlarken bizleri sadece sözde kardeş olmak söyleminin ötesine geçirip eyleme dönüştüğünde anlam kazanmakta. Tıpkı bu festivalde olduğu gibi. Umuyorum ve diliyorum, festival uluslararası bir statü kazandığında daha çok kitleye ulaşacak ve köprümüz daha da genişleyecek. Gelecek yeni nesil ve çocukları yetiştirmek gerek; bilinçli ve uzağı gören toplum sanattan kopmaz. Gençler tarihini, dilini ve kökenini bilecektir. Tabii ki her alanda insanımız olmalı her şeyi ben bilirim demeden, bilene saygı duyarak öğrenmeye çalışmak bizleri yüceltecek.
Abhaz ve Adige kardeşliği daim olsun!
Sözlerimi Türk edebiyatının Tanzimat dönemi yazarımız, Ahmet Mithat Efendi olarak bilinen Mithat Hağur’un kendim için de ilke edindiğim bir öğüdü ile bitirmek isterim.
Hağur bir yakınına, “Oğlum bildiğin işi yap ki tam olsun, benim gibi yarım yarım her işin olmasın. O zaman hiç ir şey tam olmuyor, tıpkı benim gibi” der.
Tabii ki Mithat Hağur’un dönemi zor şartlarda geçiyordu. Her şeyi bilmek, az ondan az bundan kareleri bir araya getirmek gerekiyordu. Yazarın hem matbaacı hem şair olması gerekirken politikadan, ekonomiden, sosyal ve psikolojik bilgilerden haberdar olmasını da gerektiren çetin dönemlerdi. Günümüzde artık branşlaşma, bir konuda uzmanlaşma kavramı var. Dağınık olmadan bir bilgiyi en iyi şekilde bilmek için çalışmak bizleri ileriye taşıyacak.
Güzel haberlerde buluşmayı, savaşın olmadığı, müziğin konuştuğu, bilimin olduğu umutlu bir dünya geleceğinde yaşamayı ve anavatana dönük olmayı hatta anavatanda yaşamayı Tha nasip etsin.
Sağlıcakla kalın.
Doç. Dıjın Çurey
Sohum
Abhazya Sosyal Bilimler Araştırma Enstütüsü Folklor Kürsüsü Öğretim Üyesi
