Kabardey-Balkar “Xabze Xase” adlı sivil toplum kuruluşunun başkanı Martin Koçesoko, “uyuşturucu madde bulundurmak” suçlamasıyla 7 Haziran’da tutuklandı. Koçesoko’yu tanıyanlar, Koçesoko’nun asla uyuşturucu kullanmadığını, bu tutuklamanın altında başka hesapların yattığını açıkladı.
Tehdit edildi
Koçesoko, mayıs ayında federalizm sorunlarını tartışmak amacıyla Nalçik’te düzenlenen “Rusya Federasyonu Halkları Demokratik Kongresi” konferansına katılmıştı. Toplantının ardından Xabze Xase web sitesinde “Bölge yönetiminden birisi aileme geldi ve yukarıdan gönderildiğini, faaliyetlerimi yavaşlatmam gerektiğini söyledi” diye açıklama yapan Koçesoko şöyle devam etmişti: “Bu kişiyi şahsen tanıyorum. Onunla tanışırdık. Bu yolu seçmesi benim için sürpriz oldu. Bu nedenle, vurgulamak istiyorum: Anayasaya bağlı hareket ediyorum ve hukukun üstünlüğüne saygı duyuyorum. Kimseden gizlenmiyorum, her zaman göz önündeyim.”
Uluslararası tepki
Koçesoko’nun tutuklanması anavatan ve diasporadaki sivil toplum kuruluşlarının tepkisini çekti. Türkiye, Rusya, Abhazya, Azerbaycan, İngiltere, Almanya, Gürcistan, Ürdün, Litvanya, Hollanda, Portekiz, Ukrayna, Finlandiya, Fransa, Çek Cumhuriyeti, İsviçre, İsveç ve Amerika Birleşik Devletleri’nden birçok gazeteci, tarihçi, kurum, antropolog ve siyaset bilimci, yayımladıkları ortak bildirilerle Koçesoko’nun derhal serbest bırakılmasını talep etti.
24 Haziran’da yapılan duruşmada avukatların talebini değerlendiren mahkeme heyeti, Martin Koçesoko için ev hapsi kararı aldı. Dava sonuçlanıncaya kadar Martin Koçesoko tutuksuz olarak ev gözetiminde kalacak.
“İdealist bir aktivist”
Birleşik Kafkas Dernekleri öncülüğünde 33 kuruluşun ortaklaştığı açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Uzun bir süredir Rusya Federasyonu’nda kolluk kuvvetlerinin aktivist ve muhaliflere suç isnat etme yöntemi sıklıkla karşılaşılan sıradan bir durum halini almıştır. Uyuşturucu bulundurma isnadıyla açılan ceza davalarının mağdurları da giderek çoğalmaktadır.
Demokratik sınırlar içinde Çerkes ulusal kimliğini korumak için çabalayan Martin Koçesoko’nun yaşadığı bu hazin süreç de önceki örneklerden farklı değildir. Bizler, toplumsal faaliyetleriyle halka mal olmuş idealist bir aktivistin sadece politik gerekçelerle ve idari mekanizmaların paranoyaları sebebiyle baskı ve zulüm gördüğüne inanıyoruz.”
“İfade özgürlüğünün ihlali”
Kafkas Dernekleri Federasyonu da 56 kurumun imzaladığı bir açıklama yayınladı. Açıklamada, “Martin Koçesoko gibi tanınan kişilere yönelik baskılar bir yönü ile de tüm sivil toplumu baskı altına almayı ve susturucu etki (chilling effect) doğurmayı amaçlayan antidemokratik uygulamalardır. Baskının bir sivil toplum kuruluşunun başkanına yönelmiş olması nedeniyle örgütlenme özgürlüğünün; fikirlerini ifade etmesinden dolayı Martin Koçesoko’ya baskı yapılması nedeni ile ifade özgürlüğünün; etnik bir azınlık grubunun önde gelen bir mensubuna etnik kültüre yönelik çalışmaları nedeni ile baskı yapılmasından dolayı ayrımcılık yasağının açık ihlali durumu ile karşı karşıyayız. Bu hakların ihlali hem Rusya Federasyonu Anayasasının ve yasalarının hem de taraf olduğu başta Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olmak üzere uluslararası sözleşmelerin açık ihlali niteliğindedir” denildi.
