Yenilenebilir enerji, ülkelerin enerji ihtiyaçlarını doğal kaynaklardan elde edebildiği ve kendini sürekli yenileyebilen bir enerji türüdür. Yenilenebilir enerji kaynakları ise bu enerji türünün elde edildiği kaynaklara verilen addır. Çevreye verilen zararı en aza indirebilmesi açısından hayatımızda son derece önemli bir yere sahiptir. Yenilenebilir enerji türlerine “sonsuz enerjiler” de diyebiliriz. Bugün dünya genelinde tüketilen enerjinin yaklaşık %20-25’i yenilenebilir enerji kaynakları tarafından üretilmektedir ve enerji tüketimine duyulan ihtiyaç nedeniyle bu oran gün geçtikçe tüm ülkeler için artmaktadır. Günümüz dünyasında fosil yakıtların kullanımı oldukça yüksektir ancak yenilenebilir enerjiye yatırımlar çok hızlı şekilde yaygınlaşmaktadır. Ülkelerin coğrafi konumları ve jeopolitik yapıları farklıdır, bu yüzden tüm ülkelerin farklı farklı yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanma imkânları vardır. Yenilenebilir enerji geleceğimizdir ve tüm dünya adına geleceğimizi daha yaşanabilir hale getirmek için oldukça fazla çalışmamız gerekir.
Yenilenebilir enerji kaynakları nelerdir?
Başlıca yenilenebilir enerji kaynakları güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, jeotermal enerji, hidrolik enerji, biyokütle enerjisi, dalga enerjisi, hidrojen enerjisi olarak gruplanmaktadır. Bütün bu enerji türlerinin kaynakları doğadan sağlanmaktadır. Örneğin; güneş enerjisinin kaynağı Güneş, jeotermal enerjinin kaynağı yeraltı suları, rüzgâr enerjisinin kaynağı rüzgâr, hidrolik enerjinin kaynağı nehir ve akarsular, biyokütle enerjisinin kaynağı biyolojik atıklar, dalga enerjisinin kaynağı okyanuslar ve denizler, hidrojen enerjisinin kaynağı su ve hidroksitlerdir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının bu denli fazla ve ulaşımı kolay olmasına rağmen, dünya genelinde tüketilen enerji türlerine bakıldığında ilk sırayı yenilenebilir enerji kaynakları almamaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarını diğer enerji çeşitlerinden ayıran en önemli özelliği, doğal yollar ile enerji üretilebilmesi ve yok olmamasıdır. Bu yüzden adı yenilenebilir enerjidir. Bunun yanı sıra çevreye zarar veren karbon salınımının azaltılması, doğal kaynaklar oldukları için ithal edilmeye ihtiyaç duyulmaması ve bu sayede enerji konusunda dışa bağlılığın azaltılması gibi konular için oldukça önemlidir. Kısaca bu yenilenebilir enerji kaynakları hakkında bilgi vermek istersek;
Güneş Enerjisi: Güneş enerjisi dünyada en yaygın bulunan enerji kaynaklarından biridir. Güneş’in yansıttığı ışınları depolayarak bu ışınlardan elektrik üretilmesini sağlamaktadır. Geçmiş yıllarda kurulum ve yapım maliyeti yüksek olan bu enerjinin, şimdilerde daha uygun maliyetler sayesinde kullanım oranı hızla artmaktadır. Ayrıca güneş enerjisinin günlük hayatta kullanım alanları da çok fazladır ve her geçen gün yaygınlaşmaktadır.
Rüzgâr Enerjisi: Yoğun rüzgâr olan yerlere kurulan rüzgâr türbinleri sayesinde elde edilen rüzgâr enerjisi, yenilenebilir enerji türleri arasında oldukça popülerdir. Teknolojik gelişmeler sayesinde rüzgârın tahmin edilebilir olması, bu enerji türünü daha verimli kullanabilmemizi sağlamaktadır.
Jeotermal Enerji: Kaynağı yeraltı sularıdır. Jeotermal enerji, yerkabuğunun bazı bölgelerinde yoğunlaşan sıcak su ve buhardan oluşur. Jeotermal enerjiden verimli şekilde yararlanılabilmesi ülkelerin coğrafi yapılarına bağlıdır. Temiz enerjiye sağladığı büyük katkılar sebebiyle ülkelerin üzerinde durduğu ve kullanıma teşvik ettikleri bir enerji türüdür.
Hidrolik Enerji: Suyun akışı ve hızı sayesinde elde edilen bir enerji türüdür. Suyun akış hızının yarattığı kinetik enerjinin kanallar sayesinde türbinlere iletilmesi sonucunda üretilir. Üretim şeklinden de anlaşılacağı üzere suyun akış gücünün fazla olduğu yerleşkelere kurulacak olan hidroelektrik enerji santrallarından yüksek verim alınabilir.
Biyokütle Enerjisi: Kaynağı biyolojik atıklardır. Bitki, hayvan vb. kalıntılarının yakılmasıyla elde edilmektedir. Biyokütle enerjisi istenilen her yerde kurulabilir ve depolanabilir. Bununla birlikte enerji açısından ortalama bir sıcaklık ve ışık altında oldukça verimli sonuçlar alınabilir.
Dalga Enerjisi: Denizlerde oluşan dalgalanmalardan ve dalgaların oluşturduğu basınçtan elde edilen bir enerji türüdür. Dalga enerjisinin doğaya herhangi bir zararı yoktur. Ancak yenilenebilir enerji türleri arasında kullanımı azdır.
Hidrojen Enerjisi: Doğada bileşikler halinde bulunan hidrojen gazının işlenmesi ve dönüştürülmesi ile oluşan enerji türüdür. Karbon içermediği için zararlı gaz salınımı gibi tehlikeler oluşturmaz. Temiz enerji kaynakları arasında önemli bir yere sahiptir. Gelecekte birçok araç için yakıt olma niteliğine sahiptir.
Avantaj ve dezavantajlar
Yenilenebilir enerji türleri hakkında verdiğimiz kısa bilgilerden sonra temiz enerji ile ilgili kafamızda oluşan tüm soruların giderilmesi için bu türlerin avantajlarını ve dezavantajlarını anlatmak çok yerinde olur. Tabii ki yenilenemez enerji kaynakları kadar fazla olmasa da bu enerji kaynaklarının da bazı dezavantajları mevcut, ancak bunların çoğu göz ardı edilebilecek kadar düşük sorunlar. Yenilenebilir enerji kaynaklarının avantajlarını ve dezavantajlarını anlatmadan önce temiz enerjinin bizler için zorunluluğu üzerinde durmak isterim. Neden yenilenebilir enerji?
Yenilenebilir enerji, içerisinde bulunduğumuz tüketim toplumu için olmazsa olmaz konumunda bulunmaktadır. Bununla birlikte enerji, artık ülkeler için belirleyici ve geliştirilmek zorunda olunan bir ihtiyaçtır. Zira sürekli tüketen ancak bu tüketimi karşılamak için ürettiğiyle çevreye zarar veren bir toplumun gelişmesi söz konusu bile olamaz; hatta böyle bir gidişat içerisindeyken yakın gelecekte yok olmaya mahkûmdur. Yenilenebilir enerji çevre dostudur. Bu kısaca düşük veya sıfır karbon ve sera emisyonu demektir. Fosil yakıtlar, küresel ısınmaya neden olurlar ve hava kalitesinin bozulmasından büyük ölçüde sorumlu olan yüksek miktarda sera gazı ve karbondioksit yayarlar. Ayrıca sülfür emisyonuna katkıda bulunurlar ve bu sülfür emisyonu asit yağmurlarına neden olur. Yenilenebilir enerji türleri sıfır zararlı gaz yaymaları nedeniyle bütün bu sorunların oluşmasını engellemektedirler. Yenilenebilir enerji türleri güvenilir enerji kaynaklarıdır. Bu güvenliği ülkeler arası savaşlarla ya da tehditlerle aynı anlama getirebiliriz. Güvenliği biraz daha açmak gerekirse, yenilenebilir enerjilerin kaynağı doğa olduğu için kaynakta herhangi bir tükenme durumu söz konusu olamaz. Ancak yenilenemez enerji türlerini ele alırsak kaynakların tükenmeye yaklaşması durumunda ülkeler arasında gerginlikler artabilir. Ülkelerin diğer ülkelerden kaynak alma ihtiyacı, yaşadığımız ülkenin güvenliğini olumsuz yönde etkileyebilir. Fosil yakıtlardaki ticaret anlaşmazlıkları, siyasi istikrarsızlıklar, enerji fiyatlarındaki artış gibi etkenler bir ulusun enerji politikalarını olumsuz yönde etkileyebilir. Yenilenebilir enerjinin bizim için bir diğer avantajı ise santrallara yapılan bakım gereksiniminin daha az olmasıdır. Bu durum, tesislerin yüksek bakım fiyatlarına gereksinim duymadığı için santral sahiplerinin halka ucuz enerji sunarken de para kazanabileceği anlamına geliyor. Kısacası hem üretici hem de tüketici adına yararlı bir durum haline geliyor. Yenilenebilir enerji santrallarının çeşitliliği ve kurulumunun artması ülkelerde yeni iş istihdamı sağlar ve işsizlik oranını düşürür. İnsanlara yeni iş imkânları, uzmanlaşacak yeni sektörler üretir. Ayrıca yenilenebilir enerji türlerinin santral kurulumları daha çok şehirleşmiş yerlerin dışına yapıldığı için elektriği götürmenin zor olduğu bölgelere elektrik ulaştırmak da kolaylaşır.
(Devam edecek)
