Hayat Boyu Eğitim Genel Müdürlüğü’yle yapılan görüşmeler sonucunda gelen talep üzerine Adige Dil Derneği (ADDER) tarafından hazırlanan Adigece A1, A2, B1 düzeylerinde programlar içeren modülün MEB Talim ve Terbiye Kurulu’nun 29/07/2016 tarihli ve 55 sayılı kararıyla kabul edilmesinden sonra Hayat Boyu Eğitim Genel Müdürlüğü taşra teşkilatlarına bağlı merkezlerinde Adigece kursları açma projesi kapsamında 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Tokat Erbaa, Amasya Merzifon bölgelerinde Adigece eğitmen sınavları yapıldı.
Merzifon’da yapılan sınava 9 öğretmen, Tokat Erbaa’dakine 18 eğitici adayı katıldı. Her iki ilçede 20’şer öğrencilik sınıflar açıldı. Öğretim devam ediyor. Samsun’da ise açılması planlanan 7 sınıf için 24.12.2019 tarihinde Adigece eğitmen sınavı yapıldı, 22 aday katıldı. Adayların büyük bölümü öğretmen ve maarif müfettişlerinden oluştu. Sınavda 20 kişi başarılı oldu. Planlanan kursların 3 sınıfı İlkadım Halk Eğitim Merkezi binasında 27.01.2020 tarihinden itibaren açılırken Çarşamba ilçesinde 28.01.2020 tarihinde, Vezirköprü ve Terme ilçelerinde görevli öğretmenlerin hizmetiçi eğitimde olmaları nedeniyle takip eden hafta başlaması planlandı. Sinop’ta ise sorunsuz olarak açılan kurs 2. yıldır tam kadro devam etmekte.
Öğrencilerin temini
Dil öğretimi konusunda illerde bulunan dernekler arasında konsensus bulunmaması nedeniyle öğrenci temini çalışması, köy gezileri, esnaf ve aile ziyaretleri, telefon görüşmeleri gibi ilişkilerle gerçekleştirildi. İşbirliği yapmak isteyen derneklerle işbirliği yapıldı. Kurslar herhangi bir derneğin binasında değil Halk Eğitim Merkez Müdürlüklerinde açıldı. Bu durum kurslara her türlü derneğin tabanından öğrenci gelmesini sağladı.
Yaşanan zorluklar
Amasya ve Tokat’ta sınavların yapılması, sınıfların açılması sırasında hiçbir zorluk yaşanmadı. Önce başvuru yapıldı. Ardından Halk Eğitim Merkezleri öğretmen ilanına çıktı. İlan süresinin dolmasından sonra ADDER temsilcisi (Ahmet Cevat Benk) ve Valilik’in tayin ettiği komisyon üyelerinin hazırladıkları sorularla sınavlar yapıldı. Bu bölgelerde Halk Eğitim Müdürlüğü çalışan ve yöneticilerinin bir bölümü Çerkesti.
Samsun Merkez’de yapılan başvuruda ise yaklaşık 3 ay problem yaşandı. Genel olarak Adigece modülün “Eğiticilerin Niteliği” adlı bölümde yer alan STK, Kamu ve Halk Eğitim Müdürlüğü yetkililerinden oluşan komisyonun yapacağı sınavda istisna olarak İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden bir Milli Eğitim müdür yardımcısı ısrarla komisyona girdi ve sürekli sorun çıkardı. Sınavı iptal etti, tekrar sınav yaptı. Duyuruya çıkmadı. Bütün yönetmelikleri ihlal etti. Dava açma, suç duyurusunda bulunma aşamasına gelindi. İl Milli Eğitim Müdürü’yle görüşüldü. Davanın uzun süreceğini belirten İl Milli Eğitim Müdürü hemen sınav yaptıracağını beyan etti. Sınav yapıldı. Tüm girenler başarılı oldu. Daha önceki sınavda başarısız olanlarla 8 aday sınava girmedi. MEB yetkilileri adayları tekrar arayarak 3. bir sınav yaptı ve başvuranların tamamını sınava almış oldu. Bu süreç, 3 ay kaybımıza yol açtı.
Halk Eğitim Merkezleri’nde kurs açma yasal süreci nasıl yürüyor?
Hayat Boyu Eğitim Genel Müdürlüğü, yaygın eğitim politikalarını yürüten genel müdürlük. Temel Eğitim Genel Müdürlüğü ise 1-8. sınıflarda yapılacak eğitim-öğretim sürecini yürüten genel müdürlük. Her ikisi de yaşayan diller ve lehçeler derslerini yaygın ve örgün olarak yürüten genel müdürlükler. Lazlar, Çerkesler, Arnavutlar, Boşnaklar, Kürtler, Gürcüler her iki genel müdürlüğün partnerleri. Her halk kendi öğretim programını kendisi hazırlıyor. Yine her halk kendi eğitim programına uygun ders kitaplarını yazıyor. Ürettikleri materyalleri Talim ve Terbiye Kurulu’na sunuyorlar. Kurul, eğitim araçlarını, imla, resim, konu, program uygunluğu, yasallığı açılarından inceliyor. Bulduğu eksikleri düzelttiriyor. Kabul edilen kitaplar/eğitim araçları Temel Eğitim Genel Müdürlüğü’ne bir protokol ile bağışlanıyor.
Bakanlıkta, yaşayan diller ve lehçeler ile ilgili yürütmede Çerkesler ve Gürcüler kendilerini ikili mekanizmayla temsil ederken diğer halklar tek kurumla temsil ediliyor. Bu kapsamda Hayat Boyu Eğitim Genel Müdürlüğü’ne Çerkesler iki adet modül hazırlayarak teslim etti. Çerçevesini MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın çizdiği bu modüller Avrupa dört dil öğretme kriterlerine göre hazırlandı. Modüller her ne kadar ayrı ayrı hazırlansa da öğretmen seçme usulü daha sonra ortaklaştırıldı. Modül tektipleştirildi.
Öğretici belirleme sınavının Kiril ya da Latin alfabelerinden hangisiyle yapılacağı, illerde öğretmen seçme sınavlarına başvuranların talebine göre belirlenmekte, kursun hangi alfabe esas alınarak yapılacağına ise kursa başvuran 12 kişi karar vermektedir.
