Анэдэлъхубзэр езыгъэджхэм я зэфIэкIыр щагъэлъагъуэ ЕплIанэ Урысейпсо зэпеуэм, УФ-м ЕгъэджэныгъэмкIэ и министерствэмрэ щIэныгъэм зегъэужьынымкIэ абы и федеральнэ IуэхущIапIэм Лъэпкъ щIэныгъэ IуэхухэмкIэ и институтымрэ къызэрагъэпэщым, ди республикэм къыбгъэдэкIыу хэтахэм ящыщщ Налшык дэт курыт школ №26-м и унафэщIым гъэсэныгъэ лэжьыгъэмкIэ и къуэдзэ Хур Мадинэ.
Зи IэнатIэм игури и псэри хэзылъхьэ бзылъхугъэ цIыкIум и цIэр ипэкIи фIыкIэ къэIуащ. Ар мызэ-мытIэу пэрыт щыхъуащ «Си бзэ – си псэ, си дуней» республикэпсо зэпеуэм и унэтIыныгъэ зэмылIэужьыгъуэхэм, и Iуэху зехьэкIэ пэрытым и щыхьэту къыхуагъэфэщащ КъБР-м ЦIыхухэр егъэджэнымкIэ, щIэныгъэмрэ щIалэгъуалэм я IуэхухэмкIэ и министерствэм, егъэджэныгъэмкIэ къалэ департаментым къабгъэдэкI щIыхь, фIыщIэ тхылъхэр.
Мадинэ Урыху къуажэм къыщалъхуащ, абы дэт курыт школри ехъулIэныгъэ иIэу къиухащ. ЕгъэджакIуэ IэщIагъэм зэрысабийрэ щIэхъуэпсырт ар, псом хуэмыдэу анэдэлъхубзэмрэ лъэпкъ литературэмрэ яхуэлэжьэныр и гуращэт. Езым зэрыжиIэмкIэ, апхуэдэ хэкупсэ гъэсэныгъэм и къежьапIэр и адэшхуэ-анэшхуэхэу Быцрэ Гуащэгъагърэщ. Абыхэм хъыджэбз цIыкIур куэдрэ щIагъэдэIуу щытащ адыгэ IуэрыIуатэм щыщ хъыбархэм. Лъэпкъ гъэсэныгъэ и лъэныкъуэкIэ нэхъыжьхэм яубла Iуэху дахэм пащащ Мадинэ и адэ-анэ ХьэзрэIилрэ ФатIимэрэ. Абыхэм быныр драгъэхьэхащ лъэпкъ щэнхабзэм, гъуазджэм. Апхуэдэ унагъуэм щапIа сабийм и псэм Хэку лъагъуныгъэ къыщымыушыныр Iэмал зимыIэт.
А гупсысэхэр и гъуэгугъэлъагъуэу, школ нэужьым Хурыр щIэтIысхьащ икIи ехъулIэныгъэкIэ къиухащ Налшык дэт педколледжыр. Бзылъхугъэ зэчиифIэм ар фIы дыдэу къиухащ икIи егъэджакIуэным и япэ лъэбакъуэхэр щичащ илъэс тIощIкIэ иужькIэ щылэжьа курыт школ №I3-м. Мадинэ япэ махуэхэм къыщыщIэдзауэ къыгурыIуащ сабийм анэдэлъхубзэмрэ лъэпкъ щэнхабзэмрэ фIыуэ ебгъэлъагъун, дебгъэхьэхын папщIэ, егъэджакIуэхэми абыхэмкIэ зэфIэкI яIэн зэрыхуейр. Бгъэдэлъ щIэныгъэм хигъэхъуэн мурадкIэ, зэрылажьэм хуэдэурэ, зэуэ щIэтIысхьащ еджапIэ нэхъыщхьэу тIум: КъБКъУ-м и филологие къудамэмрэ ГъуазджэхэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ къэрал институтымрэ икIи, и чэзур къэсри, ахэри ехъулIэныгъэкIэ къиухащ.
Урысейпсо утыкум къыщихьа текIуэныгъэм хуэм-хуэмурэ хуэкIуащ Хурыр. АбыкIэ егъэджакIуэм сыт щыгъуи унэтIакIуэ къыхуэхъуащ щылэжьа школым и IэщIагъэлI гупыр. Мадинэ школым, республикэм къыхуихьа текIуэныгъэм и пэкIэ, а IуэхущIапIэр «Егъэджэныгъэ» лъэпкъ проектым ипкъ иткIэ екIуэкI зэпеуэм къыхэжаныкIри, УФ-м и курыт еджапIэ нэхъыфIхэм халъытащ, абы папщIи сом мелуан хъу ахъшэ саугъэт къыхуагъэфэщащ. Апхуэдэу Хурыр щылажьэм мызэ-мытIэу къыфIащащ «ЛIэщIыгъуэм и школ нэхъыфI», «Илъэсым и школ нэхъыфI» цIэ лъапIэхэр.
Хурым ита «мастер-класс» дерсыр теухуат ди республикэм щыпсэу лъэпкъхэм я щэнхабзэм, хабзэхэм, лъэпкъ зэмылIэужьыгъуэхэм ящыщ цIыхухэм яку дэлъ зэпыщIэныгъэ екIур къэгъэлъэгъуэным, апхуэдэуи ахэр хэкупсэ гъэсэныгъэм и лъабжьэу зэригъэувым. УФ-м и щIыналъэ зыбжанэм кIикIа егъэджакIуэ 35-рэ зыхэта «Си лъахэ, си школ, си IэнатIэ» презентацэми адрейхэм къащыхэщащ ар. Дакъикъэ зыбжанэм къриубыдэу Мадинэ хузэфIэкIащ ди республикэми, абы и къалащхьэ Налшыки, щылажьэ курыт школми, и IэщIагъэми ятеухуа хъыбар хьэлэмэт, видеогъэлъэгъуэныгъэ хэтрэ адыгэ къафэри щIыгъужу, къызэхуэсахэми къэпщытакIуэ гупми я пащхьэ ирилъхьэн. Ауэ щыхъукIи, егъэджакIуэм и макъым къыдэкIуэу, утыкум щыIуащ и гъэсэн цIыкIухэм я псалъэхэри. Ахэр жыджэру тепсэлъыхьырт я лъахэм и дахагъым, я къалащхьэм и уардагъэм, унэ етIуанэ яхуэхъу я школым щекIуэкI лэжьыгъэ щхьэпэм.
КупщIафIэу икIи хьэлэмэту зэхэухуэна а презентацэм еплъахэм хуабжьу гунэс ящыхъуащ Мадинэ «Кабардинка» къэрал академическэ ансамблым и къэфакIуэ пашэхэу БищIо Замир, Бейтыгъуэн Аслъэн сымэ ящIыгъуу игъэзэщIа къафэр. Абы къыхэщырт бгырысхэм я лIыгъэри, уардагъри, бзылъхугъэм хуащI пщIэмрэ нэмысымрэ я лъагагъри. Адыгэ фащэр зи Iэпкълъэпкъ лантIэм екIупс Мадинэ утыкум щигъэлъэгъуа образыр ди IуэрыIуатэм хэт хур пщащэ тхьэIухудым и теплъэм хуэкIуэпст. ЕгъэджакIуэ IэкIуэлъакIуэм, артисткэ зэчиифIэм и зэфIэкI лъагэхэм къэпщытакIуэ гупыр имыхьэхуу къэнэнт?!
Хурым къыхуагъэфэща «Дыжьын къабзийр» илъэситI ипэкIэ къихьауэ щытащ ди лъахэгъу егъэджакIуэ Джангуразовэ Лизэ. Ар аргуэру къызэрытхуагъэфэщам наIуэ къищIащ, япэрауэ, зэпеуэм и къызэгъэпэщакIуэхэм нэфI-ней яхэмылъу Iуэхур зэрызэфIахыр, етIуанэрауэ, анэдэлъхубзэмкIэ ди егъэджакIуэхэм ябгъэдэлъ зэфIэкI лъагэхэм къапэхъун IэщIагъэлI куэд къэралым зэрыщумыгъуэтынур. Ар гуапэщ икIи лъэр щIэзыгъэкIщ.
Ди анэдэлъхубзэм и нобэрей щытыкIэм, и къэкIуэнум гулъытэ ин хуэзыщI, абы и ехъулIэныгъэм хуэлажьэ хэкупсэ куэд ди лъахэм зэрисым шэч хэлъкъым. Мадинэ и «Дыжьын къабзийр» а Iуэхум щыхьэт техъуэ нэщэнэхэм ящыщ зыщ.
Жыласэ Маритэ.
(АДЫГЭ ПСАЛЪЭ)
