Хэкум И Макъ – Anavatanın Sesi – Eylül 2020

0
1600

Адыгэм идунай Зэхэт Арап Пщыпlэхэр

Teşü Svetlana, Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) yaşayan Çerkeslerin izini sürdü.
14 yıldır BAE’de yaşayan Çetao Marina’nın kılavuzluğunda dünyanın değişik bölgelerinden, birlikte bir yaşamı konuştular.

Адыгэхэр зэрымыс къэралыгъо щыlэжьэпщтын. Чlыгужъым егъэзыгъэкlэ зылъапсэ изычыгъэ силъэпкъэгъухэр дунаим щыхэтэкъуагъэх. Илъэс l5 хъугъэшъ lэкlыб хэгъэгухэм ащыпсэурэ адыгэхэм якъэбар гъуазэ сызыфэхъурэр, лъэпкъ зэфэс инхэм сызахэлажьэрэр, къэралыгъуакlэр къызэlусэхы зэпыт. Етlани ахэм зырыз-тlурытlоу унагъохэр арысхэп. lофшlапlэ, еджапlэ, аужыпкъэрэм шъхьегъэзыяпlэ лъахъухэу нэбгырэ зы-тlущэу мэкощыхэшъ, ахэм нэмыкlыхэр акlэлъэкlожьых. Куп ин кlаехэу, зы лъэпкъ Хасэ зэхаугъоягъэми икъунхэу нэужым зыдэкlуагъэхэ къэралыгъуакlэм щэтlэмых. Ащ фэдэу, зигугъу къэсшlымэ сшlоигъор Зэхэт Арап Эмиратхэр ары. Сыдэущтэу адыгэхэр мы къэралыгъом кощыгъэха? Нэбгырэ тхьапша исыр? Бзэр, хабзэр къаухъумэн алъэкlа? Сигущыlэгъоу Чэтэо Марыуан илъэс l4 хъугъэу Эмиратым щэпсэу. Исэнэхьаткlэ инженер-архитекторэу мэлажьэ, ау бзэ зэгъэшlэным, бзэ зэхэтыкlэм шlогъэшlэгъонэу пылъ, адыгабзэкlэ десэхэр къетых. Интернетым иамалхэр згъэфедэзэ ащ сыдэгушыlагъ. Мы пандемие лъэхъанэм lэкlыбым тыкlошъурэп, ау тилъэпкъэгъухэм адэтшlырэ зэпхыныгъэхэр дгъэгъуащэрэп, интернетым ащкlэ тиlэпыlэгъу.

-Марыуан, лъэшэу сигуап уахътэ бгъоти, мы зэнкlэ-зэдэгущыlэгъум укъызэрэхэлажьэрэмкlэ. Адыгэ хэкум къыбгъодэкlэу Зэхэт Арап Пщыпlэхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм зэкlэми шlуфэс салам фабэ ясэхы. Ыпэ мы узэу къекlокlырэм ыпкъ къикlэу шъуикъэбар сыкъыкlэупчlэнэу сыфай.

-Опсэу, Светлан. Сэри сигуапэу тихэку щыпсэухэрэм салам фабэ ясэхы. Тыгухэр тэ а лъэныкъом щыlэ зэпыт. Мы Эмиратыр зэфэшъхьафэу пщыпlиблэу гощыгъэ. Ахэм зэкlэми зы хабзэ горэ рагъэкlокlы. Ащ фэшъуашэу тэпсэу мы коронэм илъэхъан. Уеплъымэ, тэ тадэжькlэ тlэкlу нахь lутlупщыгъэ фэдэу щыт, нахь рэхьат. Арэу щытми укъекlокlын узыфитыр мафэрэ ары, чэщрэ тишlыхьагъэу тис, пчыхьэ зыхъукlэ зэкlэ агъэпытэ. Тэри шъыпкъэу пlощтыми, зыгорэм тыкlонэу тыгуlэрэп, тызфэсакъыжьы.

-Тилъэпкъэгъу нэбгырэ тхьапша Эмиратым щыпсэурэр? Сыдэущтэу ахэр мы хэгъэгум ифагъэха?

-Мый адыгэу исхэр хэгъэгу зэфэшъхьафхэм къарыкlыхи, лэжьакlо къэкlуагъэхэу ары зэрэщытхэр. Сирием нахьыбэрэр къикlыгъ. Джоланым щыкlогъэ зэо-зэпэуцужьым ыуж тыкъэкlуагъ. Джырэ заом къыхэкlыгъэхэри щыlэх. Джащ фэдэу Иорданием, Тыркуем, Хэкуми къикlыгъэхэр ахэтых. Пстэури lофшlэн лъыхъухэу къэкlуагъэх. Зэкlэмкlи адыгэ нэбгырэ минитlу фэдиз Зэхэт Арап Пщыпlэм щэпсэу. Чlыпlэ зэфэшъхьафхэмэ тадэсэу мыщ тыщэпсэу. Сэ сыздэщыlэм Фуджейра ыцlэр. Сэ сиунагъо нэмыкlэу мыщ зы адыгэ унагъоу Хъуажъхэр щэпсэух. Пщыпlэхэр зэпэчыжьэх, ау тызэхахьэ, тызэкlэлъэкlо. Куп зэхахьэхэри тэшlых, тызэнэсы, нэбгырэ зырызэу зыгорэущтэу тызэlукlэщтыми, амал хзэрэдгъотэу, тызэлъэlэсы, унагъохэмкlи тызэлъыкlохэу мэхъух.

Загъорэ е Дубаи, Абу-Даби н (ахэр анахь кlуапlэх, анахьыбэ зыдэсхэ пщыпlэх) унагъохэмкlэ тащызэфазэ. Унэгъо 40 – 50 фэдизэу къекlуалlэхэу мэхъух. Хъулъфыгъи, бзылъфыгъи, ныбжьыкlи тызэхэтэу мафэхэр зэдэтэгъакlо. Ау джы мы коронэм зы цlыф ыгъэхъыерэпышъ, унэмэ тарыс. Узэхэхьан уфитэпшъ, унэм тисэу тшlэщтыр зэкlэ тэшlэ, тэпсэу.

-Сыд фэдэ lофшlэна жъугъэцакlэхэрэр? Сыд фэдэ сэнэхьата шъуlэкlэлъхэр?

-Анахьыбэу исхэр инженерых, мый илъэс 40-м ехъугъэу щыпсэухэрэр щыlэх. Сэ илъэс l4 хъугъэ сыкъызыкlуагъэр. Сэри сыинженер. Компание горэм сыритхьэматэу сэлажьэ.

-Дэгъоу адыгабзэ ошlэ.

-Сирием тыщыпсэу зэхъум куп инэу тызэхэсыгъ. Джоланым хахьэщтыгъэ Къунейтрэ районым чылэ l3 хъухэу тызэхэсыгъ, нэмыкl лъэпкъи къытхэмысэу, тиныдэлъфыбзэ дэгъоу дгъэфедэу тызэхэсыгъ. Тибзи тихабзи щыкlагъэ имыlэу тызэхэтыгъэх. Мэфих заом ыуж ащ тыкъикlи Шам тыкъэкlуагъ. Ащыгъум сэ илъэс l3 горэ сыныбжьыгъ. Дамаск тыкъызэкlом, къэлэ lужъум дэсхэм тэ мэкlэ дэдэу такъыхэхьагъэти, зэфэшъхьафэу чlыпlабэмэ татеугощагъэу хъугъэ, унагъохэри тlэкlу зэпэчыжьэ хъугъэх, тыкъызхэхьагъэхэми яхабзи ягъэпсыкlи шъхьафыгъэ, ахэмэ уадимыштуи упсэушъущтэп. Ябзи нахь къыттекlо хъугъэ. Тибзэ зэкlакlоу ежьагъ, тихабзэхэри тlэкlу тlэкlэкlыхэу хъугъэх.

-О убзэ зэкlэкlуагъэ иlэп.

-Тэ тицlыкlугъом щегъэжьагъэу адыгабзэ нэмыкlэу тыщыгущыlагъэп унэм. Мары мы тыздэс Пщыпlэу Фуджейрэ ым тизэкъуабзэу тыдэс, къызэрэсуагъэу тэщ нэмыкlэу Саудием щылажьэщтыгъэ врач унагъоу Хъужъхэм анэмыкl зы адыгэ гъунэгъу тиlэп.

-Ащыгъумэ о уянэ-уятэмэ адыгабзэр зэрэуагъэшlагъэу уикlалэмэ ябгъэшlэшъугъэпщтын?

-Сэ зы пшъаъшэрэ зы кlалэрэ сиl. Пшъашъэм дэгъоу ешlэ, ау кlалэм футболыр ешlэ бзэм нахьи. Пшъэм ыцlэ Раза, кlалэм ыцlэр Андзор.

-Адыгэхэмкlэ сыдэущтэу шъузэдэлжаьэр Адыгэ Хасэ шъуlа?

-Мы хэгъэгум игъэпсыкlэкlэ, Хасэ хэхыгъэ lэкlыб къэралхэм къарыкlыгъэхэмкlэ зэlупхын уфитэп. Адэрэп. Тэ хэхыгъэу зы унэ горэм тыщызэфэсынэуи а фэдэу зы чlыпlэ тиlэп. Шъхьаем зэрэтлъэкlырэмкlэ мы бзэ lофым пае тызэкъоуцо. Мый зы бзылъфыгъэ чан горэ тиl. Лlыбзыу Яра. «Эмиратым и Сэтэнайхэр» ыlуи ащ куп зэхищагъ. А купым зэlукlэгъухэр, адыгабзэ десэ къэтыпlэхэр къытфегъэпсых. Ярэ Университетым щэлажьэ, ахэмэ агурыlуи, чlыпlэ къаlихи, бэрэскэшхорэ, ежьыхэр мылажьэхэ зыхъукlэ, тэ тыкlоти бзэ щедгъаджэщтыгъэх. Мы сэ сыздэсымрэ Дубаирэ км 270-рэ мэхъу. Ау сыдэмышъхьахэу сыкlоти бзэм къыщезгъаджэти сыкъэкlожьыщтыгъэ. Шъхьаем мы коронэвирусыр къежьи, цlыф зэхахьэхэр щыхъущтхэп аlуи, ари фашlи тымыкlожьышъу хъугъэ. Еlтанэ кlо къэтыугупшыси, Ярэм ичаныгъэкlэ, шхапlэ горэм тыгурыlуи, джащ бзэ зэгъэшlэн гупчэ щызэlутхыгъ. Ау кафехэм язэфэшlын уахътэри къэси, джы унэмэ тарытlысхьагъэу, он-лайн егъэджэнхэр тlэшlых. Программэу «Зум» зыфиlорэмкlэ тхьэмафэм тlо сыхьатитlу фэдизэ бзэр зэтэгъашlэ.

Ай нэмыкlэуи, видео-зэlукlэ тхьэмафэм зэ тэшlы, ныбджэгъу заулэ бзылъфыгъи хъулъфыгъи тызэхэтэу мы бзэ зэгъэшlэн lофхэм тарэгущыlэ. Ащ Израили, Америки, Тыркуи, Иордании ащыщхэр къыхэлажьэх ыкlи зэ усэ хъун, зэ тхыгъэ горэ хъун къитэдзэшъ тыкъеджэ, гущыlэу хэтхэм къарыкlыхэрэр зэхэтэфы.

-Практик шъошlы ара?

-Ары, шъыпкъэ дэдэу къэпlуагъ. Ащ фэдэу ары. Ари тхьэматэм зэ етэгъэкlокlы. Кlо зэрэтлъэкlырэмкlэ, джа бзэ ухъумэныр ары тигугъэр. Къыхэзгъэщымэ сшlоигъу, мы бзэр зэзгъашlэу нахь гугъу къыфелlыхэу къекlуалlэхэрэр бзылъфыгъэх. Арышъ, зы нэбгырэп бзэр зэдгъашlэрэр. Унагъом едгъэшlагъэу мэхъу, ибынхэми ядгъэшlагъэу мэхъу. Лъэшэу сигуап пымычыхэу, дэгъоу пlалъэм тефэу къекlуалlэх, тызэхэтlысхьэшъи, мы фэдэу пlалъэм тефэу етэгъэкlокlы.

-Ары, ныдэлъфыбзэр нымэ аlушъолъхьэ, ахэмэ ялъфыгъэхэм ар аlэкlагъэхьажьыныр ары джы пшъэрылъыр. Адыгэ Хэкум укъэкlуагъэу щыта?

-Адыгэ хэкум зэп сыкъызэрэкlугъэр. Апэ дэдэ l986-рэм сыкъэкlогъагъ. Сирием Адыгэ Хэсашъхьэми сыхэтыгъ тlо уцугъо. Апэрэу ары сыкъызэрэкlогъагъэр делегатэу Хасэм ыцlэкlэ. Къэбэртаем сыкъэкlогъагъ. Налщык мэфипшlэ тыщыlагъ. l990-рэми сыкъэкlуагъ, ащ къыкlэлъыкlорэ илъэсхэми заулэрэ. Аужырэм сызыкlуагъэр илъэсищ горэ хъугъэ. Джыри сыкlон фаеу щыт. Мы коронэр зэ зэшlокlымэ тыкlон. Зы lоф горэхэр адыкlэ дгъэпсы тшlоигъоу ары тыкъызфакlорэр.

-lофыр пlомэ сыд къибгъэкlырэр? Бизнес пая? Лъэпкъ lоф пая? Хэкум сыд шъузэхэщыгугъурэр? Шъуепхыгъэнэу шъуфая?

-Тэ тызщыгугъурэр бэ. Сыд къыддэхъущтыр тшlэрэп нахь. Къыдгурэlо хабзэри, ащ къинхэри зэрэхэтыр. Мы тызщыпсэурэм къикlыгъэ адыгэхэу, зэрар имыlэу, хьазырэу мылъку аlэкlэлъэу зы нэбгырэ заулэмэ унэхэр хэкум щащэфыгъэх, мыщ яlофхэр щаухыхэмэ занкlэу ащ екlужьынхэшъ, ащ щыпсэужьынхэу фаех. Унэхэр щызщэфыгъэхэр щыlэх, ащ нэмыкlэу мары, сэ паспорт бэ шlагъэуи сlыгъ. Адыкlэ зы чlыгу горэ шапсыгъэ къуаджэхэмкlэ Пэнэхэс къуаджэм зы чlыгу горэ щытыубытыгъэу, гектра 25-рэ хъоу тlыгъ. Ащ игугъу къэсшlы сшlоигъу. Тэ нэбгырэ заулэ тызэхэтэу унэ хапlэ ащ щыдгъэпсынэу тшlоигъу. Ипланхэри зэкlэ хьазырэу тиlэх, гощыгъахэх ыкlи, унэ хапlэу уни l50-рэ тефэнэу, игъогухэри, иеджапlэхэри сабый lыгъыпlэхэри зыщыджэгущтхэри зэкlэ хэхыгъахэу, план шlыгъахэу тиl а чlыгоу тыубытыгъэмкlэ. Шъхьем а чlчыгур мэкъумэщ чlыгоу щыт. Тхылъхэр джы чlэтлъхьагъэх, кlо ыкlи хъугъахэ фэдэуи къытаlо. Унэ хапlэ хъунэу мэкъумэщ чlыгоу щымытыжьынэу, унэ тепшlыхьан уфитэу хъуным тежэ. Тэхъутэмыкъуае районым lофхэр щекlокlых, зы инженерэу Дэрбэ Руслъан lофыр тфызэрегъакlо. Чылэм дэс кlалэхэри къыддэlэпыlэх. Къаlуагъэр lофыхэр зэшlокlыгъэу ары, ау зэшlомыкlыгъэ хъумэ о джадэу тыкъыпщэгугъу.

-Лъэшэу нэшlукlэ укъысэплъы. Зэрэсфэлъэкl, сиамалкlэ lэпыlэгъу сышъуфэхъун. Унэхэр шъущэщта? Хьауми шъо шъуисыщта?

-Тэщ пай зыкlэтшlыщтхэр. Къэlуагъэба, пенсие тыкlомэ тихэку тыкъэкlожьы тшlоигъу. lахьэ-lахьэу чlыгур тыугощыгъэ, унэхэр тетшlыхьанхэу. Ащ Эмиратым исхэм язакъом хэтыр. Мы проектым хэлажьэх Сирием, Америкэм, Тыркуем, Иорданием ащыщхэри. Чlыгу lахьэ пэпчъ зием ацlэхэри тхыгъэх. Унэ тырагъэуцощтхэр зыфэдэхэри проект шlыгъахэх.

-Ащыгъумэ я 2-рэ Мэфэхьаблэ хъущтба? Проект гъэшlэгъон ыкlи тилъэпкъыкlэ тыкъыгъэбаищт.

-Ары ащ фэдэ хъущт. Кlо шъукъыддеlэ тшlоигъу. Итхьапэхэмрэ сыдрэ нахь шlэхэу зэшlокlынэу. Илъэсрэ ныкъорэ хъугъэ зызекlохэрэр. lофыр зэпхыгъэр хабзэр ары. Зэкlэ шапхъэм тетэу тэшlы, ау нахь псынкlаlоу lофыр зэпыфэгъагъэмэ дэгъугъэ. Дэхэ хъущт зэпыфэмэ. Адыгэ унагъохэр зэхэсхэу дахэ хъущт.

-Марыуан, Хасэ зэlутхышъурэп пlуагъэ, ау зэ тыззэдэгущыlэм, Черкес культур гупчэ фэдэу Е урысые культурэ унэ Эмиратым щызэlуихыгъагъэмэ, ащ тычlэуцощт пlогъагъэ. Сыд мы lофым рыкlорэр?

-Ахэри типлан. Шъыпкъэмкlэ ыуж тит. Ау кlэрэп къыддэхъущтмэ. Урыс консулыр Дубаи щыl. Тэ паспорт зыlыгъэуи бэ къытхэт. Тэ Урысыем тырицlыфы фэд. Ащкlэ тыдэгущыlэ. Ятlуагъ чlыпlэ горэ къытатынэу. Ау ар зэlупхын зыхъукlэ бэ ищыкlагъэр. Ахъщэрэ сыдрэ. Адыкlэ зыгорэ къыгущыlагъагъэмэ Хэкум къикlэу, ишlуагъэ къэкlонэу сеплъы. Мы хэгъэгум Урысые лlыкlорышlапlэу итым зэ адыгэ кlалэ горэ чlэсыгъ. Лъэшэу тиlэпыlэгъугъ, тыlукlэщтыгъэ. Ау ыгъэзэжьыгъ. Шым Урыс культур гупчэ дэтыгъ, ащ адыгэхэм лъэпкъ къашъохэри щызэрагъашlэу, бзэ зэгъэшlэным щыпылъхэу щытыгъ, урысыбзи щызэбгъэшlэшъунэу щытыгъ. Тыфай урысыбзэри тшlэнэу. Хэкум дгъэзэжьымэ ари тищыкlэгъэ дэдэщт. Тэ мы адыгабзэм изэкъуагъэп, тиныбджэгъу горэ Къэбэртаем къыщеджагъэу ащ урысыбзэкlэ тыригъаджэщтыгъэ. Сэри еджэхэрэм сахэтыгъ. Арышъ, а проектыри щыдгъэзыерэп, гугъоу тиlэр ащкlэ кlуасэрэп.

-Сыдэущтэу нэмыкl Адыгэ Хасэхэм шъуяпхыгъа? Нэмыкl хэгъэгухэм арытхэр ары зыфасlорэр. Зэ Дунэе Адыгэ Хасэм изэlукlэ горэм къыщаlогъагъ Эмиратым исхэр къытхахьэхэ ашlоигъу аlуи. Шъыпкъа?

-Тэ Хасэ тиlэп, рышъ хабзэм тетэу тяпхыгъэн тлъэкlыщтэп. Тэ тыкъашlэу тырамгъэблагъэмэ, тыкlошъутэп. Ау сидыгъокlи тыхьазыр сыд фэдэу тыхэлэжьэшъумэ, тыкlон, тахэлэжьэн. Сэ заулэрэ Тыркуеми, Германиеми адыгэ бзэ шlэныгъэ конференциехэм сырагъэблэгъагъ. Адыгабзэм сыдэлажьэба. Адыгэ тхакlохэм ятхылъ пчъагъэхэр сэ арапыбзэм ислъхьагъэх. Мыщкlэ шъыпкъэм уфаемэ, зы lофыгъуитlу къасlо сшlоигъу. Тэ адыгабзэу тызэреджэрэр джа кирилкlэ тхыгъэр ары. Ау хьарыфхэм ахэлэжьыхьэгъэн фаеу сеплъы. Цlыфхэм тlэкlу пэчыжьэу бзэм зышlыхэрэр – гущыlэхэр зэрэкlыхьэхэр ары, ахэр компьютеркlэ зэшlопхышъунэу щытэп. Мэкъэгъэхъыеу хэтхэм ятхыбзэ зэблэхъугъэн фае. Джы Ы зыфэпlощтыхэр, мары «Адыг» зыпlокlэ джы Д-м къыкlэлъыкlорэ мэкъэзещэм тэрэзэу уеджэным пае, хьарыфитlу зэпыпшlэн фае. Ы-р джы гущыlэу зыхэмыт щыlэп, тlо-щэ къыхафэуи мэхъу, ар зы тхьабзэ цlыкlукlэ зыгорэущтэу зэхъокlыгъэмэ гущыlэхэр нахь кlакlо хъущтых. Мары арапхэми, тыркухэми ащ фэдэхэр яlэх. Гущыlэхэр кlакlомэ нахь псынкlэу укъяджэшъущт. Гущыlэр кlыхьэ хъумэ – апэрэ тхыбзэм уфежьэнышъ ыужырэм унэсыфэ нэс уегъэпшъы. Ащ фэдэу шlыгъэмэ джадэу ишlуагъэ къэкlощт.

-ДАХ-р адыгэхэмкlэ зы тхыбзэ тиlэным дэлажьэ. Ар зэхэпхыгъа?

-Ари дэгъу, къызэрэсlуагъэу адыгэкlэ тхыгъэ тхылъхэр, пшысэхэр арапыбзэм исэгъахьэх. Къэбэртае lор-lуатэрэ усэрэ, гущыlэм пае, мы уахътэм зэсэдзэкlых. Сэ сы абдзах, ау къэбэртае псэлъакlэри, тхыкlэри къызгурэlо. Тlэку ухаплъэмэ типсэлъакlэхэр зи зэрзэтекlыкlэ щыlэп. Якъэlуакlэ тlэкlу зэтекlыми, тlури зы. Ащ фэдэу тхыбзэхэр зэфэдэмэ ар апэрэ лъэубэкъоу адыгэхэм зы тхьакlэ яlэнымкlэ хъущт.

-Марыуан гупшысэ гъэшlэгъонхэр къиоlотыкlых. Мы норонавирусыр тыухынышъ, зы фестиваль дахэ горэм тыщызэlукlэнэу сэгугъо.

-Джа Дубаи Университетым егъэджэнхэр щыдгъакlохэ зэхъум, ащ фэдэ фестиваль ин щытшlыгъагъ. Мы илъэсым икъихьагъугъ ар зытефэгъагъэх. Ти адыгэ ныбжьыкlэхэми адыгэ шъуашэхэр Хэкумкlэ щарагъэдлыхи, адыгэ джэгум хэлэжьэгъагъэх. Джы къызэрэпlуагъэу, унэ ишlыхьаныр тыухымэ, адыгэ лъэпкъ зэфэс горэ тшlын, ори укъедгъэблэгъэн. Сыд фэдэми тэ мары сидыгъокlи Сирием тызэрисэуи тилъэпкъы ыбзи ихабзи зэрэтлъэкlэу зетхьан тлъэкlыгъ, тызэрэадыгэр тымгъэгъуащэу, дунаир мыкlодыжьыфэ тыпсэун. Тибзылъфыгъэхэм лъэшэу тащэгугъу, Эмиратым и Сэтэнайхэм. А купым лъэпкъ шэн-зэхэтыкlэхэр къеlэтыжьых, адыгэ шхынхэр аупщэрыхьэх, Къундысыу шlыкlэм фырыгъунэу зэрагъэшlагъ, цыр аджы, дышъэ идагъэхэм ауж итых. Чаных лъэшэу.

-Адыгэ республикэм и Сэтэнайхэм ацlэкlэ ащыгъумэ Эмиратым и Сэтэнайхэм салам сфяхыжь.

-Опсэу. Ежьыхэри къыодэlух, уашlэ, арышъ ясэлам къыосэхыжьы. Тигущыlэ къэтыухыным ыпэкlэ зы закъо къэсlожьынэу сыфай. Европэ, Канадэ е Америкэ мыкlохэу Хэкум къэкlожьыхэмэ тиадыгэхэм нахь ягуап. Ау лъэпэ мыгъакlор тхьапэ гъэпсыныр ары. Визэ къыдэхынхэр нахь псынкlэ къытфэхъунхэу сэгугъо. Къакlожьхэми ахъщэкlэ зыми щыгугъухэрэп, ежьхэм мылъку аlэкlэлъ, Хэкуми бизнес щашlын, федэ къыфахьын. Ау егъэгушlугъэнхэм пае джа тхьапэ lофхэр нахь псынкlэ хъугъагъэмэ дэгъугъэ. Тиадыгэхэм я Хэку агъотыжьынэу ары сэ сызэрэлъаlорэр.

Мы зэдэгущыlэгъур Чэтэо Марыуанэ Фейсбукымкlэ дэсшlыгъ. Нэбгырэ миний фэдиз еплъыгъ. Къыlотагъэр джаущтэу ашlогъэшlэгъоныгъ. Сэ есымытыгъэ упчlэу нэужым къагъэхьыжьыгъагъэхэм ащыщ – сыд фэдэ адыгэ лlакъуа Зэхэт Арап Эмиратым щыпсэухэрэр. Марыуан къызэритхыжьыгъэмкlэ, Хъутхэр, Бырсхэр, Жылэкъохэр, Хъымыщхэр, Тыгъужъхэр, Къэрданэхэр, Кощбайхэр, Нэпсэухэр, Теуцожьъхэр, Емзэщхэр, Лlыбзыухэр, Дыдыхъухэр, lэпыщхэр, Кlэрэфхэр, Баикъохэр, Кlэдэкlуайхэр, Тыухэр, Цэйхэр, Мэкъуаохэр, lэпэзаохэр, Хъуажъхэр, гъыщхэр, Бэгъхэр, Тхьэркъуахъохэр, Мэщфэшlухэр, Мэлгощыхэр, Уджыхъухэр, Вэрэкъохэр, Чэтаохэр щэпсэух. Мыщ фэдиз лъэкъуацlэмэ сяджэ зэхъум, Адыгеир Эмиратым кощыжьыгъэ къысшlошlыгъ. Тхьам дахэкlэ я Хэку къерэхьыжьых.

Телевизионнэ проектэу «Адыгэм идунай» мыгъэ джащ фэдэу Ливан нэсыгъэп. Ау гухэлъхэр иlагъэх ащ щыпсэурэ адыгэхэми якъэбар къыlотэнэу. Тэгугъо а къэралыгъоми зэгорэм тынэсынэу. 20l8-рэ илъэсым ащ къикlи адыгэ куп ти Хэку къэкlогъагъ. Адыгэ-Черкес Хасэ илъэсих хъугъэу Ливан къыщызэlуахыгъ. Адыгэ Республикэм къэкlогъагъэхэм ахэтыгъэх Хасэм итхьэматэу Абдул Разак Риад, ащ игуадзэу Сариа Абдель Разак, джащ фэдэу Мохамед Али, Ходер Абдель ВАхаб, Махуд Лаз. Зэрэадыгэхэр ашlэ, Мысыр хэгъэгум ифэгъагъэ адыгэхэм ялъэужэу залъытэжьы, ау яадыгэ лъэкъуацlэхэр чlанагъэх. Адыгеим и Правительствэ хэтхэм, Адыгэ Хасэм илlыкlохэм зэlукlэгъухэр адашlыгъагъэх. Къызэраlуагъэмкlэ, чlыгужъм зэпхыныгъэхэр адашlыхэ ашlоигъу, ДАХ-ым дэлэжьэнхэу фаех, хэкум бизнес lофыхэр щызэпагъафэ ашlоигъу. Ау анахьэу зафаехэр адыгабзэр, адыгэ хабзэр къаухъумэнэу ары. Ащкlэ Хэкур lэпыlэгъу хъунэу къыщэгугъух.

Тlэшъу Светлан

Адыгэ Республикэм изаслуженнэ журналист.

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz