ЩОЛЭХЪУ ДАМЫГЪЭР КЪЫЗЫХЭКIАР
Талъостэн и къуэ Щолэхъурэ къуршым щыпсэу къущхьэ лIакъуэлIэш Къэбан и къуэмрэ зэныбжьэгъут. Ахэр зекIуэ зэдэкIуэхэрт, хъунщIэ къащIуи я хабзэт. Зэгуэрым Къэбан и къуэр къэкIуащ Щолэхъу и деж. Жэщым хуэхьэщIэри, пщэдджыжьым зэпсалъэу хьэщIэщым здыщIэсым, Къэбан и къуэм жиIащ:
-Иджы, Щолэхъу, сэ хъыбару зэхэсхащ модэ хышхуэ тIуащIэ гуэрым зы шыбз хакIуэпщIэ бэлыхь дэтуи, ар къэдмыхуу хъунукъым. Сэ сыкъыщIэкIуар аращи, дыгъакIуи къэдгъэху.
Талъостэн и къуэ Щолэхъу къэпсалъэри:
-Хъарзынэщ, дыкIуэнщ икIи къэтхунщ, ди насып хэлъу щытмэ, ауэ нобэ жыпIэу тумыгъэчыныхь. Сэ зы Iуэху гуэр сиIэщи, ар зэпызуд хъунукъым. Гъэзэжи, зы тхьэмахуэ хуэдэ дэгъэкIи, къакIуэ,-жиIащ.
Къэбан и къуэм идакъым:
-Уэлэхьи, Щолэхъу, згъэзэж мыхъуну, сэ си гъуэмылэкIи сыткIи зызэзгъэпэщри сыкъежьащ, уи Iуэхур къэбгъанэ мыхъунурэ унэмыкIуэфынумэ, сэ сежьэнущ.
Талъостэн и къуэ Щолэхъу арэзы хъуащ:
-Хъунщ-тIэ, ежьэ, гъуэгу махуэ, сэ мызыгъуэгуанэкIэ сынежьэфынукъым,-жиIэри.
Арати, Къэбан и къуэр и закъуэ ежьащ. ЗдэкIуам нэсри, жыг лъагэ гуэр и щхьэкIэр плъапIэ ищIри, махуищкIэ абы исащ, къех-дэкIуеижми, зиплъыхьу, гъуэгу хуэхъунур зригъащIэу. Зытес жыгыр зыхэт къамылылъэм зы пщIэгъуалэ гуэр хэтт уэдыкъуауэ. Хым къыхэкIыурэ а махуищ жыгыщхьэм щисам зы хакIуэ гуэр къыхуэкIуэурэ а пщIэгъуалэм дэкIуеящ. Ар Къэбан и къуэм илъэгъуащ. ЩIэкIуа шыбз хакIуэпщIэр махуэ еплIанэм кърихужьэщ, пщIэгъуалэри абы къыхигъэхьэри, къихущ аби къэкIуэжащ.
Талъостэн и къуэ Щолэхъу деж Къэбан и къуэр екIуалIэри зыщигъэпсэхужащ. Махуищ хуэдиз и хьэщIэщ исауэ, къыщежьэжынум, Талъостэн и къуэ Щолэхъу зыхуигъэзащ:
-Сэ сежьэжынущ иджы, Талъостэн и къуэ, уэ хэди, уфIэфIыр нэ хэплъапщIэу къыхэх,-жиIэри.
Талъостэн и къуэми зригъэщIэгъуэкIакъым:
-Сыхэдэмэ, мо пщIэгъуалэр къыхызох,-жиIащ.
Къэбан и къуэм ар имыдэу:
-Iэу, ар дауэ хъун? «Къэбан и къуэм къритащ» жаIэу ар хъункъым. Хэди мо нэхъ дэгъуэ дыдэхэм ящыщ къыхэх.
АрщхьэкIэ Талъостэн и къуэр жиIам текIакъым.
-Нэхъ шы дэгъуэхэр хъер пхухъу, сэ къыхэсхар къызумытмэ, нэгъуэщI къыхэсхыркъыми, сыхуейкъым,-жиIащ.
-АтIэ, дауэ тщIын, узот,-жиIэри шыр Щолэхъу къритащ. Адрейхэр ихури, Къэбан и къуэр кIуэжащ.
Ауэрэ зыкъом дэкIщ, и пIалъэр къэсри, пщIэгъуалэр лъхуащ. Къилъхуа шыщIэр илъэс хъури, дамыгъэ тридзэн хуей хъуащ. Щолэхъу фIэфI хъуащ дамыгъэ щыIэхэм нэмыщIу дамыгъэщIэ гуэр шыщIэм тридзэм. Арати, Щолэхъум шыщIэм тридзэну хуэзэпэхъурейуэ зы дамыгъэ къитхъыхьащ. Ар, еупщIыж щIыкIэу, пхъуищ иIэти, яригъэлъэгъуащ. Ипхъу нэхъыжьыр къэпсалъэри жиIащ:
-Тхьэ, хъуным, ауэ си цIэкIэ зы къуапэ цIыкIу хэзгъэхъуэнущ,-жиIэри, хъурейм къарэкъэш цIыкIу гуищIыхьащ.
Ипхъу етIуанэри къэпсалъэри:
-Сэри си цIэкIэ хрет а дамыгъэм зы къуапэ цIыкIу,-жиIэщ, Iэбэри абыи зы къарэкъэш цIыкIу хъурейм гуищIыхьащ.
Жан нэхъыщIэри Iыхьэншэ хъуакъым:
-Мы дамыгъэм сэри си цIэкIэ зы къуапэ цIыкIу хэщIа ирехъу,-жиIэри, къарэкъэш ещанэр хъурейм гуищIыхьащ.
Зэадэзэпхъухэр дамыгъэмкIэ арэзы зэхуэхъухэри, шыщIэм традзащ. ШыщIэ цIыкIур ин хъуащ, шыфIи къыхэкIащ. Абы жэрыгъэкIэ, гуащIэкIэ, бэшэчыгъэкIэ къылъэщIыхьэ щымыIэ хъуащ. Щолэхъу шы лъэпкъыгъуэкIэ зэджэри къыщежьэр абдежщ.
Аращ Щолэхъу дамыгъэр къызытекIар. Дамыгъэр къэзыгупсыса Талъостэн и къуэ Щолэхъу и цIэр фIащауэ аращ.
Зыгъэхьэзырар
Табыщ Муратщ
