Ağustos 2020’de gerçekleştirilen “Avrupa’nın Yetenekleri” adlı yarışmada 550 sanatçı arasından birinci seçildiğinde, kendisiyle yapılan bir söyleşiyi okuduğumda haberdar olmuştum Adam Açmiz’den.
15 Mart 1988’de Adigey Cumhuriyeti’nde doğan Açmiz’in gerçekten de “on parmağında on marifet” var.
-Kendinizden bahseder misiniz? Kimdir Adam Açmiz?
-Adigey Cumhuriyeti’ne bağlı Tahtamukay Köyü’nde dünyaya geldim. Adigey Devlet Üniversitesi’nin tarih bölümünden mezun oldum. Çocukluğumdan itibaren etnografyaya ilgim vardı, en çok da halkımızın tarihine ve kültürüne… Şunu söyleyebilirim ki yenilenmeye ve gelişmeye açık olan Adige kültürü, insanların tarihsel hafızasında muhafaza edilebilecek ve günlük yaşama aktarılabilecek bir olgudur.
Etnografik araştırmalara ve arkeolojik kazılara katıldım, ayrıca müzecilik deneyimim oldu. Üniversitede okurken çeşitli öğrenci tiyatro çalışmalarına katıldım. Rusya’da popüler olan KVN-Club ile gezi ve karşılaşmalara katılıp ulusal mizahla ilgili gösteriler yaptım.
Üniversiteyi bitirdikten sonra bir kültür enstitüsünde sanat yönetmeni oldum. Sonrasında ise şiir yazmaya ve beste yapmaya başladım. Şiir ve şarkılarımın çoğu Rusça ama Adigece olanlar da var. Etnik müziğe ilgi duyunca “Udzh” (Wuig) adlı Adige enstrümantal müzik grubu ile çalışmalarım başladı.
-Müzik, yaşamınıza nasıl girdi?
-Müzik ve şiir her zaman hayatımın bir parçası oldu. Halam akordeon çalar, amcam hikâye ve şiirler yazardı. Büyükbabam ise misafirlere şikepşine çalarak eski şarkıları söylerdi.
Farklı kültürlerin benzerlikleri
-Birçok festivale katıldınız ve kültürünüzü tanıttınız. Farklı kültürlerin benzerlikleri ile ilgili çalışmalarınız var, anlatır mısınız?
-Hayatımın çoğunu kültür çalışmalarına adadım. Tahtamukay Köyü Bölge Kültür Merkezi sanatçısıyım. Adigey ve Rusya’nın diğer bölgelerinde konserlere katılıyorum. Birçok yerde etkinlikler düzenleyip Adige halkının kültürel farklılığını sergilemeye çalışıyorum.
İnegöl’de bir festivale katılıp bir grupla şarkı söylemiştim. “Udzh” grubu ile Kayseri’de bir festivale katıldık. Avrupa’daki uluslararası yarışmalara giderken İstanbul Havalimanı’ndan aktarmalar olabiliyor ama İstanbul’da kalmadım.
2018 yılında İspanya Costa Brava Festivali’ne katıldım, Rusça bir şarkı ile eski bir Adige şarkısını seslendirdim. 2019’da ise Fransa’da gerçekleştirilen “Paris’te Rus Mevsimleri” adlı kültürel proje kapsamında Kafkasya katılımcısı olarak yine Rusça ve Adigece şarkılar söyledim. Fransızlar çok beğenmişti.
Adigelerin de tıpkı Fransızlar gibi ayrıntılı kültür normları var. Adigelerde at yetiştirme, peynir yapımı ile ilgili kurumlar var, Fransızlarda da var. Fransızlarda şövalyeye ait bir ahlak kodu var ve Adigelerde de Xabze dediğimiz sistem var.
19. yy başlarında Çerkesya’yı ziyaret eden Fransız jeolog ve gezgin Xavier Hommaire de Hell (1812-1848) şöyle der: “Çerkesler Kafkasya’da cesur ve savaşçı ruhu soylu bir tavırla temsil etmektedir. Cesaret, zeka, güzellik: Doğa onlara şövalyelik ruhları ve ulusal özgürlük aşkları ile birleştirdikleri ve asla mahrum kalmadıkları soylu bir haysiyet bahşetmiş.”
Acı dolu şarkılar
-Geleceğe dair projeleriniz…
-Halkımızı ve kültürümüzü hiç tanımayan insanlara Adigeler hakkında bilgi veriyor olmaktan çok mutluyum. Kültürler arasındaki benzerlik ve farklılıkları araştırmayı seviyorum. Bu nedenle de geleceğe dair planlarım bu konudaki eğitim çalışmalarına devam etmek üzerine kurulu…
Costa Brava’da gerçekleşecek olan festivallerden birine katılmayı umuyorum. İspanyol ve Portekiz fado şarkı geleneği hakkında daha fazla bilgi sahibi olup o acı dolu şarkıları öğrenmek istiyorum. Adigelerin de benzer acıları anlatan eski ağıtları var. Halkların müzikal karakterlerinin bu yönleri çok enteresan…
-Şiir, müzik, sanat yönetmenliği, organizatörlük, tarih, etnografya ve bestekârlık. Yorucu olmalı…
-Her zaman yeni bir şeyler öğrenmek istiyorum, ilgi alanlarım çok.
Söylediklerinizin dışında da hobilerim var: Doğa fotoğrafçılığını ve dalış yapmayı da seviyorum. Bir de İngilizcemi geliştirmek, İspanyolca ve Türkçe öğrenmek istiyorum. Gezmekten ve devamlı hareket halinde olmaktan hoşlanıyorum. Her şeyden önce tüm bu yeteneklerimi ve ilgi alanlarımı halkımın yararına kullanmaya çalışıyorum. Nerede konuşursam konuşayım; Adigey Cumhuriyeti’nde yaşadığımı ve en kadim halkın bireyi olduğumu söylemekten gurur duyuyorum.
21 Mayıs 1864
-Bir tarihçi olarak 21 Mayıs 1864 sizin için ne anlama geliyor?
-Sembolik tarih olan 21 Mayıs 1864 bizlere birleşmemiz, farklı ülkelerde yaşayan soydaşlarımızla iletişim içinde olmamız, dilimiz ve kültürümüzü korumamız, kültürel zenginliğimizi geliştirmemiz gerektiğini hatırlatıyor.
Geçmişimizi bilmemiz ve atalarımızı onurlandırmanın dışında şunları yapmalıyız: Birlik içinde olmak, eğitim almak, bilimsel çalışmalar yapmak, sorunları barışçıl yollarla çözmek, birbirimizi daha fazla ziyaret edip Adige kültürüyle ilgili büyük festivaller düzenlemek, belgeseller çekmek, şarkılar yapmak ve kültürel zenginliğimizi tüm dünyaya göstermek…
Halkımızın gücü, birlik içinde olursak artacaktır.
***
Adam Açmiz
Adigey Cumhuriyeti Onur Sanatçısı, Rusya Yazarlar Birliği Üyesi, Kültürel proje“MIFK AM” Yaratıcı Direktörü, KVN* Şampiyonu, Enem Köyü Kültür ve Spor Merkezi Sanat Yönetmeni, Kamıl Müzik Grubu solisti, Tahtamukay Köyü Bölge Kültür Merkezi sanatçısı.
Ödüller
Rusya’da gerçekleştirilen “Anavatanın Kronik Tarihi” ve “Tarihte İnsan, XX. yy” başlıklı araştırma yarışmalarının ödülleri, anavatanının kültürel mirası ile ilgili tarih araştırması konusunda Caucasian Knot Haber Sitesi’nin özel ödülü, Constellation 2011 edebiyat ödülü, Adigey Cumhuriyeti Gençlik İşleri Komitesi ödülü, “Kuban Halk Sanatları” başlıklı sergi organizasyonuyla ilgili olarak Ermenistan Cumhuriyeti’nin onur diploması, “Altın Maydan – 2016” projesindeki sahne becerisi nedeniyle Kırım Cumhuriyeti’nden teşekkür mektubu, Adigey Cumhuriyeti “Yılın Kültür İşçisi – 2015” birincilik ödülü.
Yarışmalar
2016: Petersburg Sonbaharı Festivali”nin “Pop Vokal” ve “Halk Şarkısı” dallarında birincilik.
2018: “Uluslararası Akdeniz Efsaneleri Festivali”nin “Pop Vokal” ve “Etnik Şarkı” dallarında birincilik.
2019: “Heritage (Miras)” adlı edebiyat yarışmasında birincilik. Paris’te gerçekleştirilen “Rusya Mevsimleri Festivali”nde 7 ödül.
2020: “Avrupa’nın Yetenekleri” yarışmasında birincilik.
*KVN (Neşeli ve Zekiler Kulübü) – Çeşitli takımlardan (eğitim kurumları, üniversiteler, işletmeler, şehirler vb.) oluşan ekiplerin sorulan sorulara mizahi cevaplar verme, verilen konularda doğaçlamalar yapma, önceden hazırlanmış sahneleri canlandırma yarışmaları…
