Meot ‘Savaşçı Tirgatao’

2500 yıl önce Meot Tirgatao, eşi Hecataeus’un hapsedildiği kaleden kaçar ve Bosfor Kralı Satyr’e karşı savaş başlatır: Oyun yazarı Galina Lodyanova’nın yazdığı “Savaşçı Tirgatao” adlı oyunun temelini bu öykü oluşturuyor.

Lodyanova, bir kadın savaşçı öyküsü yazmaya Adigey Cumhuriyeti Devlet Akademik Halk Dansları Topluluğu Nalmes’in bir dans koreografisinden esinlenerek karar vermiş. Lodyanova, dansın üç kısımdan oluştuğunu (klasik halk dansı, solist dansı, gençlerin dansı) ve Tirgatao rolündeki dansçının parmaklarının ucunda dans ettiğini söylüyor ve “Bu üçleme bana ilham verdi” diyor.

Oyunu yazarken araştırmalar yapan, Yunan tarihçilerin yazdıklarını ve Karadeniz halklarının efsanelerini inceleyen Lodyanova, savaşçının gerçek öyküsünü değil, bir kraliçenin eline kılıç almaya zorlanmasını anlatmak istemiş.

Aşk ve ihanet öyküsü

Bu kadın savaşçının anısı, Adigey’de Bırsır Abdullah’ın “Birlik ve Uyum” adlı anıtta şekillendirilmiştir. Önde gelen Çerkes şahsiyetlerinin yer aldığı anıtın doğu tarafında “Kraliçe Tirgatao” figürü vardır.

Moda tasarımcısı Yuri Staş’ın “Savaşçı Tirgatao” kostümü Doğu Halkları Müzesi’nde sergilenmiştir.

Lodyanova oyunun kurgusundan şöyle bahsediyor:

“Oyunda işlenen aşk ve ihanet öyküsü belgelere dayanmıyor, eski metinlerde de yer almıyor. Bir kadını ve onun kaderini kadın gözüyle anlatmak için ben öyle kurguladım. Bir kız çok gençken evlendirilir ama eşi ona ihanet ederek bir kaleye hapseder ve Bosfor Kralı’nın kızı ile evlenir. Kadın kaçar ve yirmi yılı aşkın bir süre Meot bayrağı altında Bosfor Kralı’na karşı savaşır.

Oyunda Tirgatao’nun yaşamından küçük kesitler yer alıyor: Hayalleri olan bir genç kız, mutlu bir gelin, sadık bir eş, bir intikamcı ve kocaman bir ordunun komutanı… Ama hiç kadınsal bir mutluluk yaşamamış.”

Tirgatao’nun iç sesi devamlı olarak ‘Farklı bir amacın olacak, çocuk yetiştirmek ya da ekmek pişirmek değil. Kraliçe olacaksın’ demektedir.

Tirgatao bir ordunun başına geçer. Yirmi yıllık savaşın sonunda, başkenti Pantikapaeumos olan Bosfor Krallığı fethedilecek ve zafer tacı, Meotların başını süsleyecektir. Son bir saldırı gereklidir ama o, askerlerini geri çeker.

Tarihsel kaynaklarda Tirgatao’nun neden son saldırıyı yapmadığı konusunda bir bilgi yok.

Geri çekilme emrini bir zamanlar kendisini aldatan eşiyle görüştükten sonra alır. Hecataeus ondan özür diler, kendisinin cezasını çekmeye razı olduğunu söyler ama çocukları ne yapacaktır? İşte o anda Tirgatao bir kadın olduğunu hatırlar. Bu affın nedeni zayıflık değil kadınsal cömertliğidir.”
Oyunda Yunan kültürüyle Meot-Sind kültürü kesişiyor.

“Savaşçı Tirgatao” adlı oyun geçtiğimiz aralık ayında Adigey’in özerk bölge oluşunun 100. yılı etkinlikleri kapsamında düzenlenen drama yarışmasında üçüncülük ödülü kazanmıştı.

Yazar Lodyanova en büyük hayalinin oyununun Pantikapaeumos harabelerinde sahnelendiğini görmek olduğunu belirtiyor.

(www.sovetskaya-adygeya.ru)

(Kısaltılmıştır)

Çeviri: Serap Canbek