АААК ихацнаркит аԥсуаа рҭоурыхи, ркультуреи, ретнологиеи ирызку алекциақәа рцикл. Раԥхьатәи алекциа мҩаԥысит жәабран 24 рзы, иагьазкын иара итрадициатәу аԥсуа ԥҳәызба летикет. Алекциа даԥхьон АААК Иреиҳаӡоу ахеилак алахәыла, аԥсуа етнолог Марина Барцыц. Алекциаҿы лара еиҭалҳәеит итрадициатәу аԥсуа ԥҳәызба летикет закәу, ҭоурыхла аԥсуа ҳәсақәа рхымҩаԥгашьа зеиԥшраз, аԥсуаа ҳмилаҭтә культураҿы аԥҳәыс иаанылкылоз ароль, иара убас ҳазҭагылоу аамҭазы зқьышықәсала ишьақәгылоз аҵасқәа рыҽшырԥсахуа.
Аетнолог лажәаҿы хазы дазааҭгылеит кавказтәи аибашьратә культураҿы аԥҳәыс иаанылкылоз аҭыԥ, иагьазгәалҭеит Кавказ жәларқәа рҟны аԥҳәыс еснагь ҷыдала аҳаҭыр шлықәыз.
Марина Барцыц излалԥхьаӡо ала, аетикеи аетикети рыҭҵаара акырӡа аҵанакуеит, избанзар дара ауаа рхымҩаԥгашьеи реизыҟазаашьақәеи ҳәаақәырҵоит. Иаҳҳәап, аҭаацәаратә еизыҟазаашьақәа ииашаны реилкаараҿы ицхыраагӡоуп.
«Атрадициатә бзазаратә культураҿы ахаҵагьы аԥҳәысгьы хаз-хазы нхашьа, ӷьацашьа рымаӡамызт. Иеибахаз аԥҳәыс лашьцәа дырбар акәын, мамзаргьы даҽазнык хаҵа дрышьҭуан. Зыԥҳәыс дзыԥхаз ахаҵа иакәзаргьы, ихала ахәыҷқәа изааӡаӡомызт: иаҳәшьа аҩны даанхар акәын урҭ рааӡаразы, мамзар даҽазнык аԥҳәыс дааигон. Избан акәзар даҽакала нхашьа имаӡамызт, адәынтәи аусқәа зегь ҟаҵаны (аарыхра, арахә-ашәахә), аҩнтәиқәагьы рыхьӡара, ахәыҷқәагьы рхәы-рыԥхь рыҭара, рбара – аӡә имацара ишилымшо ҩашьом», – лҳәеит алектор.
Иахьатәи аамҭа далацәажәо аҵарауаҩ иазгәалҭеит аԥсуаа рхатә культуреи рҭоурыхи рҽаҟәыҭхара апроблема рзықәгылоуп ҳәа.
«Иаҳзымдыруа даара ирацәоуп, арахь аԥсҭазаара аангылаӡом, ирлас-ырлас аҽаԥсахуеит, убри аҟнытә акультура амадараҿы аиԥҟьара ҳауеит. Ҳхатә культура аныҟәгараҿы ауадаҩрақәа ҳамоуп: ахәыҷқәа ари асистема иагәылааӡаӡам, иара иааҳакәыршаны иҟазароуп», – ҳәа лгәы иаланы илҳәеит Марина Барцыц.
Лара лгәаанагара злаҟоу ала, аҭаацәараҿы арҭ адыррақәа ахәыҷы имоуазар, ашкол аҟны идырҵозароуп.
Алекциа анынҵәа уи иазыӡырҩуаз ргәаанагарақәа рҳәеит. (abaza.org)
