Ekim ayında Osetya kültür hayatındaki birçok yıldız kaydı. MaxDug (Çağımız) dergisinin eski baş editörlerinden, “Devlet Halk Şairi”, yayıncı, çevirmen Qozatı Æxşar (Хъодзаты Мæхæмæты фырт Æхсар / “Сæтæлæгон Сæтæлæг”), 85 yaşında hayata gözlerini yumdu.
1964 yılında ilk şiir kitabı “Cesaret” (Æхсар) yayımlanan Qozatı’nın birçok şiir kitabı ve “Beni Affet Zeraşşa” (Ныббар мын, Дзерассæ) başlıklı bir de kısa öykü kitabı vardı. “On İki Telli” (Дыууадæстæнон) adlı şiir kitabı Nart Destanları’na dayanıyordu ve oradaki “Yol” (Фæндаг) şiirinde Oset halkının kaderine dair düşüncelerini dile getirmişti. Qozatı aynı zamanda Puşkin’den Blake’e birçok klasiği de Osetçeye çevirmişti. Qozatı’nın çocuk kitapları ile edebiyat üzerine eserleri de var. Şiirlerinde çoklukla vatan aşkını ve sosyal konformizme karşı durma konularını, klişelerin dışında sosyal adaleti ve ulusal gelenekleri önceleyen bir dille işlemiştir, bu nedenle “Osetya’nın Vicdanı” sıfatıyla da anılırdı. Türkiye’ye göçen soydaşlarıyla ilgili olarak da “Cambolat’ın Şarkısı” (Дзамболаты кадаг) başlıklı bir dizi şiir ve “Yol” (Фæндаг) isimli bir şiiri de vardır.
Мæ Уд Æмæ Мæ Къодах
Мæ къодах ныууагътон æххормаг хъæдхойæн,
æз хъæдхойæн загътон: «Дæ бар уал у, хой йæ,
дæ бар у мæ къодах, уым зулчъытæ — фаг,
уыдзæни дæ гуцъа æдзухæй дæр дзаг.
Мæнæн та уал, курын, дæ базыртæ авæр:
зæрдæцъæх дæн зæххæй, о, бамбар мæ уавæр,
мæ къодах — мæ уацар, мæ къодах — мæ уаргъ».
Æхцонæй мæ фæндыл ысразы и маргъ.
Йæ базыртæ радта. Ныр арвæй мæ удæн
фæхъуысы йæ зарæг, фехъуысы йæ худын.
Сæрибары арвæй дæлæмæ кæсы.
Мæ къодах та тæрфы фæлладæй хуыссы.
Æрцарди дзы хъæдхой, уый буц у йæ цардæй:
Сæумæйæ изæрмæ фæхойы йæ «сартæй».
(1992)
“Osetya’nın Altın Sesi” Mamşıratı Taşoltan’ı da (Мамсыраты Сосланбеджы Фıрт Тасолтан) ekim ayı içinde 85 yaşında yitirdik. Kuzey Osetya’nın ilk radyo ve televizyon spikerlerinden, “Cumhuriyetin Halk Sanatçısı”, Kuzey Osetya radyosunun efsanevi sesi, “GTRK Alania Altın Mikrofon” yarışmasının birincisi şarkıcımız, COVID-19 sonrası yaşadığı kalp komplikasyonlarına dayanamadı maalesef. Ses, diksiyon, anadil ve folklor bilgisi okumasını parlak, etkileyici ve anlaşılır hale getiren Taşoltan Oset efsaneleri ve geleneklerini seslendirdi, sayısız şiir ve nesir eserlerini de kaydetti. Ulusal sanat radyoculuğu tarihinin en iyi sayfalarının o dönemde ve Taşoltan’ın katılımıyla yazıldığını söylemek abartı olmaz. Birkaç yıl önce Oset Kültür Festivali için İstanbul’a gelmişti ve eşsiz sesini canlı dinleme şansını yakalamıştık.
Ruxşag u, Taşoltan.
İstanbul Osetya Kültür Günleri 13 29.11.14 Tasoltan Mamsurov ve Alla Hadikova: https://youtu.be/jrPFSadE69c
Роман “Гъе, мардзæ, исчи!..” – Владимир Гаглойты (кæсы Мамсыраты Тасолтан): https://vk.com/music/playlist/-163671439_1
Булат Газданов – Тасолтан Мамсуров, “Агурын Дæу”: https://www.youtube.com/watch?v=tFcgufw-OJs
