-Ҳаҭырзқу Борис Шаликәа иҧа Ҷолариа; Аҧснытәи Аҳәынҭқарра абиблиотека атоурыхеи, насгьы иара уи аҭагылазаашьеи, имҩаҧыжәгоу аусқәеи иааркьаҿны шәаҳзааҭгыларц ҳҭахуп.
-Аԥсны Аҳәынҭқарра И. Гь. Папасқьыр ихьӡ зху Амилаҭтә библиотека – Аԥсны акультуратә хәышҭаара хадақәа иреиуоуп.
2021 ш. хәажәкырамза 29 рзы Амилаҭтә библиотека иахыҵит 100 шықәса. Уи аҭоурыхтә рыцхә иадҳәаланы имҩаԥаагараны иҟаз аҳәаанырцәтәи ҳколлегацәа, асасцәа злахәхараны иҟаз аусмҩаԥгатәқәа, аилатәарақәа апандемиа иахҟьаны инарҭбааны азгәаҭара ҳзалмыршазаргьы иазгәаҭан ари арыцхә иаармаҷны.
Амилаҭтә библиотека ианеиҿкааха аҽны инаркны, иахьа уажәраанӡагьы аҿари аиҳабыреи рабиԥарақәа рдоуҳатә беиара арҭбааразы институтны иҟоуп.
Аԥсны абиблиотека хада аамҭа аҭахрақәа ирықәшәо абиблиотека аус Аԥсны ахи-аҵыхәеи аиҭарҿиара аманы аҟаҵара – сареи аколлеқтиви хықәкы хадас иҳамаз, иахьагьы иҳамоу, иҳаднаҵеит аибашьра ашьҭахьтәи аамҭа.
25 шықәса инарыцны иҵуеит ари ахықәкы сацәхьамҵкәа, аԥынгылақәа иҟалозгьы сыриааины, ари акультуратә хәышҭаара напхгара асҭоижьҭеи.
Дарбан напхгаҩызаалак инапы злаку аус анагӡара игәы ацԥыҳәо, қәҿиаралагьы инаигӡартә еиԥш дҟазҵо аиҳабыра иаадырԥшуа аилкаареи, иҟарҵо адгылареи анаҩсангьы, ивагыло ауаа роуп – аколлеқтив.
Иуадаҩыз аибашьра ашьҭахьтәи аамҭа хьанҭақәа рзын ари абиблиотекахь ихынҳәыз аспециалистцәа зынӡа имаҷҩын. Абиблиотека аус азҟазацәа ззанааҭ иазыхнымҳәыз рацәаҩхеит. Урҭ гәыбӷангьы узрыҭомызт, избан акәзар ауалафахәы иамази аџьабаа араҟа ирзыԥшызи зынӡаск иҭибагомызт.
Абиблиотекахь иааиуаз рӷьырак аҿар ракәын. Урҭ жәаҳәарада, ҳгәыӷрақәа рыдаҳҳәалон, дара ақтивла иалахәын абиблиотека афонд аиқәырхара, аҟәшақәа реиҭашьақәыргылараз имҩаԥысуаз аџьабаа зцыз аус хкқәа: ҟәшацыԥхьаӡа асабеи аццышәи зыҿхысны еилажьыз ашәҟәқәа ррыцқьара, ицәаакыз ашәҟәқәа рырбара, аинвентаризациа рзура абызшәақәа рыла аихшара, абиблиотека аус аԥҟарақәа ирықәшәо, аԥхьаҩ имаҵ аура иазырхианы аҟаҵара уҳәа убас ирацәаны. Дара уи аус аҿы напхгара рырҭон, хыхь ишысҳәаз еиԥш, зхыԥхьаӡара рацәаҩымыз аспециалистцәа.
Абарҭ зегьы русеицура иабзоураны жьҭаара мза 18, 1995 ш. рзы Аԥсны аԥхьаҩцәа рзы ашәқәа аатуеит.
Ауаатәыҩсатә цивилизациа иамоу адоуҳатә еихьӡарақәеи, адыррақәеи рыҽрымардарц азы арахь иааиуеит абиԥарак аҟынтәи даҽа абиԥарак. Аԥхьаҩ иаҟара избарҭоу дыҟаӡам иара имаҵ зуа иинтеллеқт ахьынӡаҟоу, убри азоуп сара еснагь сколлеқтив рдыррақәа реизырҳара иацхрааша амҩақәа рыԥшаара сзашьҭоу, сзазхәыцуа. Абиблиотекаҿ еиҿкаан алекциатә курсқәа, урҭ акырӡа иацхраауан аҿар абиблиотека аус ибзианы рнапаҿы иааргарц азы.
Жьҭаара мза 27, 1998 ш. рзы Аԥсны аминистрцәа Реилазаара ақәҵарала И. Гь. Папасқьыр ихьӡ зху Ареспубликатә ауниверсалтә наукатә библиотека (ҳәа изышьҭаз) иаиуеит амилаҭтә библиотека астатус. Иагьахьыӡхоит Аԥсны Аҳәынҭқарра И. Гь. Папасқьыр ихьӡ зху Амилаҭтә библиотека ҳәа. Ари аҩыза астатус аиура машәырны иҟамлаӡеит. Избан акәзар, Аԥсны аибашьра ашьҭахь иҟаз аҭагылазаашьа уадаҩ аҿы зусура еиҭашьақәзыргылоз абиблиотекақәа, ашәҟәыҵәахырҭақәа русура акоординациа азызуаз иара заҵәык акәын.
Ақырҭуа агрессорцәа иаҳзыруз арыцҳара ду зныԥшуаз ирбгаз аҩнқәеи, акультуратә хәышҭаарақәеи, анаплакқәеи мацара ракәӡам изныԥшыз. Уи ихәны иннажьит ауаа рыгәқәа. Еиҳарак уи рныԥшит аҿар. Урт ирзырхынҳәтәын аҧсҭазаара иацу агәырӷьареи иссиру ашәҟәқәа рдунеии рахь абзиабара. Убри хықәкыс иҟаҵаны, Абиблиотека аусзуҩцәа, абиблиотекатә усура еиуеицшым аформақәеи аметодқәеи рхы иархәаны, аҿар адгаланы, имҩаԥыргон иаартыз ашәҟәытә цәыргақәҵақәа, еиҿыркаауан алитературатә хәылԥазқәа, ашәҟә ҿыцқәа ӡырыргон, Аҧсны Афырхацәа рԥыларакәа еиҿыркаауан.
Аԥсны анапхгареи, Акультура аминистрреи Аԥсны анҭыҵ, Урыстәыла, ма егьырҭ аҳәынҭқаррақәеи ҳареи ҳабжьара аимадарақәа, аусеицзурақәа рзы, апроектқәа рышьақәыргыларазы иҟаҳҵоз ашьаҿақәа, аҽазышәарақәа рҿы еснагь адгылара ду ҳарҭон, ҳамҩа аадыртуан.
-Абиблиотеки ҳажәлареи ирыбжоу еимадара изеиҧшроузеи, иахышәҳәауазеи?
-1999 шықәса раахыс еиуеиԥшым агәыҳалалратә, жәларбжьаратә, иҳәынҭқарратәым аилазаарақәеи ҳареи ҳабжьара ишьақәыргылаз акыр аимадарақәа ирыбзоураны Аԥсны абиблиотека аус аамҭа иақәшәо ицаразы абиблиотекатә ус иалагалоуп атехнологиа ҿыцқәа.
Амилаҭтә библиотека атехнологиа ҿыцқәа раларҵәара хырхарҭас измаз, аԥықәсларақәа аман урҭ раларҵәараҿ акомпиуторқәа рмаҷра иахҟьаны.
2008 ш. азы атехнологиа ҿыцқәа раларҵәаразы ацхыраара ду ҟазҵаз иреиуоуп Иашьар Асланқаиа (Ҳаундоҟа) напхгара зиҭоз 85-ҩык злахәуыз, «Европа иқәынхо ачерқесқәа рфедерациа». Ҳаири Қәҭарбеи, иахьа здунеи зыԥсаххьоу Унал Џьуџьуреи Афедерациа ахь иҟарҵаз ааԥхьара иабзоураны абиблиотека аус акыр ԥхьаҟа ицеит. Амилаҭтә библиотека иарҭеит ацхыраара ду: 11 компиутори асканерқәа 2. Абри аус аҿгьы ихатә харџь ала иҟаиҵаз рацәоуп Унал Џьуџьура.
Иҳәатәуп абраҟа арепатриант Али Кәыџба илагала. Иара Ҭурқәтәылантә инапала иҟаҵан иааигаз, насгьы Аҭаман Кәыџбеи иареи акраамҭа аус адулан еибырҭаз амаҭәахәқәа, ашәҟәықәҵарҭақәа, астолқәа уҳәа Амилаҭтә библиотека аҟәша хадақәа руак ҭзырҭәаауаз аҭагылазаашьа бзиа рзаԥнаҵон аԥхьаҩцәеи аусзуҩцәеи русураҿы.
2011-2015 шықәсқәа рзы Аԥсны асоциал-економикатә рҿиара Акомплекстә план абзоурала Амилаҭтә библиотека еиҭашьақәыргылан.
Иахьа иҳамоуп ҳаамҭа иашьашәалоу ахыбра. Аҟәшақәа зегьы рҟны аусура мҩаԥысуеит ИРБИС апрограмматә системала. Алектронтә каталог иахьа иҳамоу даара ахархәара ду амоуп аԥхьаҩцәа рыбжьара.
Абиблиотека еиуеиԥшым апроектқәа мҩаԥнагоит ашәҟәыҩҩцәеи, аҟазара аусзуҩцәеи, ауаажәларратә усзуҩцәеи ирызкны. Иара убас арҿиаратә баҩхатәра злоу аҿар реидкыларазы имҩаԥаагоит хышықәса раахыс апроект «Иҿыхоит сгәаҵаҿ апоезиа».
Аҿар ашәҟәы радԥхьаларазы Абиблиотека 2012 шықәса раахыс имҩыԥнагоит Жәларбжьаратәи аҿартә Арт-фестиваль «Амшын аԥшаҳәаҿтәи анеи-ааира». Уи рхы аладырхәуеит Урыстәыла аҳҭнықалақь аҟынтә еиԥш, еиуеиԥшым егьырҭ ақалақьқәа рҟынтәигьы ҳколлегацәа. Краснодартәи атәылаҿацәи, Нхыҵ-Кавказтәи ареспубликақәа рҟынтә ҳколлегацәеи ртәы ҳҳәозар иреиуоуп ари афестиваль ақтивла зхы алазырхәуа.
Иара убас, ҳара ҳзын игәырӷьара дууп ари афестиваль рхы аналадырхәуа арепатриантцәа реиԥш, иахьа аҳәаанырцә инхо аԥсуа диаспора ахаҭарнакцәа.
Ҳара ҳгәазыҳәарақәа ируаку акоуп наҟ-наҟ иҵегьы ҳџьынџьуааи ҳареи ҳабжьара аимадарақәа, аусеицурақәа рышьақәыргылара. Лымкаала ҳашәқәа аартуп дара рзы. Иаҳҭахуп аиԥыларақәа, ашәҟәқәа рӡыргарақәа еицымҩаԥаагаларц. Иԥхаӡа иахьагьы сгәы иҭоуп Маҳинур Папба лырҿиара иазкны ҳхыбраҿы имҩаԥысыз аиԥылара. Ҳфонд агәадурақәа иреиуоуп Омар Бегәаа, Мураҭ Иаган, Евлиа Челеби рышәҟәқәа. Ихаҭәаауеит есааира ҳфонд Оқтаи Чкотуа еиҭагамҭақәа рыла. Иахьыҟазаалак ҳазҿлымҳауп ҳџьынџьуаа рырҿиамҭақәа, ҳаигәырӷьоит урҭ ҳара иҳақәзыршәо есааира рхыԥхьаӡара иахьацлогьы.
Шәышықәса зхыҵуа ари Акультуратә хәышҭаара ҳахәаԥшуеит ишәҟәыҵәахырҭаны, мамзаргьы аԥхьаҩи ашәҟәи еимаздо цҳаны мацара акәымкәа, амилаҭ хдырра аҩаӡара ҳаракы иашьагәыҭны. Аҳәынҭқарра ихаҭәаау ҳәынҭқарраӡам Амилаҭтә библиотека змам ҳәа иазгәарҭахьеит аӡәырҩы. Ҳаргьы иҳалшо зегьы ҟаҳҵоит Амилаҭтә библиотека аус аҿиаразы, ҳмилаҭ еиуоу иахьыҟазаалак изырԥхо хәышҭаараны аҟаҵаразы.
Иҭабуп ҳәа шәасҳәарц сҭахуп зегьы зхы-зыԥсы зегьы ҳмилаҭтә хәышҭаара хадақәа иреиуоу – Амилаҭтә библиотека аизырҳареи, аҿиареи рзы алагала ҟазҵо. Ашықәс ҿыц 2022 шықәса ҳазҭалаз шәадныҳәалазааит! Ҽаанбзиала шәнеилааит! Шьардаамҭа шәыԥсадгьыл шәагымзааит!
-Иҭабуп даараӡа…
Борис Ҷолариа
Борис Ҷолариа иӡбахә анаҳҳәо, иҳәатәуп ҳәа ҳгәы иаанагоит иаазыркьаҿны акәзаргьы уи ирҿиаратә биографиа атәы. Далгахьеит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи арцаҩратә институт агеографиатә факультет. Аус иуан Аҟәатәи атипографиа №8 аҿы цинкографс (агазеҭқәа рзы аклишеқәа, асахьақәа ахьыҟарцо ацех аҿы, аамҭакала Аҟәатәи ареспубликатә атурист қәыԥш истанциаҿы методистс. Анаҩс дыҟан ари атипографиа адиректорс. Ақырҭуа-аԥсуа еибашьраан Гагра ақалақь ахы ианақәиҭха ашьҭахь напхгара аиҭон Гагратәи атипографиа. Усҟан Гәдоуҭатәи акьыԥхьырҭа амчхара зламаҷыз ала Гагратәи акьыҧхьырҭа «аҟәаҟәа» иқәлеит даара ирацәаны аусқәа: иҭрыжьуан ҩ-бызшәак рыла агазеҭ «Гагра», адаиджест «Все об Абхазии», (аибашьра ашьҭахь уи аҭыжьра наигӡеит Витали Шариа «Эхо Абхазии» ахьыӡҵаны, убас Аԥсны Атәылахьчара Аминистрра иатәыз Терент Ҷаниа редақторс дызмаз агазеҭ «На страже Родины»). Уа иҭрыжьуа иалагеит иара убас Аԥсны Атәылахьчара аминистрреи Иреиҳаӡоу Асовети рзаказ ала иҿыцу асимволикала амҳәырқәеи аштампқәеи, еиуеиԥшым аброшиурақәеи.
Аԥсны аӷа данықәцаха ашьҭахь Б. Ҷолариа иусура наигӡоит Аҟәатәи агазеҭтә типографиа адиреқтор иаҳасабала. Уи ашьҭахь ҿыц ишьақәыргылахаз И. Гь. Папасқьыр ихьз зху Аԥсуа милаҭтә библиотека анапхгара инапы ианырҵоит.
