Mihail Gorbaçov ve Kuzey Kafkasya

0
258

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) son lideri Mihail Gorbaçov, tedavi gördüğü hastanede 30 Ağustos’ta 91 yaşındayken hayatını kaybetti. 

Devletin resmi tören düzenlemediği Gorbaçov’un cenaze töreni, daha önce Lenin, Stalin ve Brejnev’in de törenlerinin gerçekleştiği Sendikalar Evi’nde 3 Eylül’de yapıldı.


Çağdaşlarının çoğu, Gorbaçov’un yönetim yıllarını bir yandan Soğuk Savaş’ın sonu ve umutlar çağı, diğer yandan da SSCB’nin çöküş dönemi olarak hatırlıyor. 

Kuzey Kafkasya için perestroyka dönemi, halkların gelenekleri ve geçmişleri hakkında açıkça konuşabildiği, ulusal demokratik hareketin yeniden canlandığı bir dönemdi.  

Kavkaz.Realii haber sitesi, Kuzey Kafkasyalı insan hakları aktivisti ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden, perestroyka yılları ve Mihail Gorbaçov’un ülke tarihinde oynadığı role ilişkin anılarını paylaşmalarını istedi. 

Hatajuko Valeri (Kabardey-Balkar İnsan Hakları Merkezi Başkanı): Mihail Gorbaçov’un saltanatı, büyük umutların zamanıdır. Perestroyka’nın başlamasıyla, daha önce yarı yasak bir konumda bulunan kuvvetler yasallaştırıldı. Özgürlük ve ortaya çıkan yeni fırsatlar sadece Gorbaçov ile bağlantılı. 

Perestroykaya karşı kurulan “Olağanüstü Hal için Devlet Komitesi”, Kuzey Kafkasya’da destek bulmadı. Örneğin, bizim cumhuriyetimizde güçlenen ulusal demokratik hareket, Valery Kokov’u (Kabardey-Balkar Yüksek Konseyi eski başkanı) ve “Olağanüstü Hal için Devlet Komitesi”ni destekleyen hükümeti istifaya zorladı. Mitingler, yürüyüşler, iki haftalık açlık grevi oldu ama bunu başardık. Yüksek Kurul seçimleri sırasında, ulusal hareketin birkaç temsilcisi görev aldı ve tam teşekküllü bir grup oluşturma fırsatı oldu. 

Ve sonra Gorbaçov ile bağlantılı olmayan olaylar başladı. Rusya Federasyonu’nun ilk başkanı Boris Yeltsin ve maiyeti, fiilen görev bıraktırdığımız güçleri siyasi arenaya geri döndürdü. Aynı Kokov, Kabardey-Balkar’ın başkanı oldu. 

Görünüşe göre ülkenin yeni liderliği, geçmiş partinin taraftarlarıyla ortak bir dil bulmanın daha kolay olacağını düşünmüştü, aynı dili konuşuyorlardı zaten. Bu nedenle, giderek güçlenen ulusal-demokratik hareket, ilk Çeçen savaşından sonra bu yöneticilere yenik düştü. 

Sivil toplum kuruluşları ortadan kaldırılmasaydı, en azından Kabardey-Balkar’da radikal İslamcı yapıların ortaya çıkmasına izin vermezdik. Ancak Moskova farklı karar verdi. 

Hüseyin İskhanov (Viyana’daki “İçkerya” Kültür Merkezi”nin başkanı): Gorbaçov’un ölümüyle ilgili çeşitli insanların yorumlarını okuduğumda, onun yönetimi altındayken devlet ve toplum yapısında meydana gelen değişimlerin bağlantılarını fark ediyorum. Buradaki kilit soru şu: Özgürlük nedir ve ne kadar değerlidir? 

Gorbaçov döneminde SSCB sakinleri düşündüklerini söyleme hakkına sahipti, sınırlar açıldı, ilk kooperatifler ortaya çıktı. Bütün bunları kaybetmiş olan bugünkü Putin Rusya’sının sakinleri, Gorbaçov’u minnetle hatırlamalıdır. Putin’in ve kısmen Yeltsin’in elimizden aldığı özgürlüğü o vermişti. 

Mihail Gorbaçov, zamanının en ilerici insanlarından biriydi, dünyayı farklı görüyordu. Farklı bir yaşam örneği inşa etmek için kısa sürede toplumu değiştirmeyi başarmıştı. Bu nedenle bütün ülke, özellikle ulusal cumhuriyetlerde, onun reformlarına karşı çıkan darbeyi desteklememişti. (kavkazr) Kısaltılmıştır. 

  

Çeviri: Serap Canbek 

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz