Dıjın Çurey’in tezi kitaplaştı

Uzun yıllardır Abhazya’da yaşayan Dıjın Çurey’in Abhazya Devlet Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü Filoloji Bilimi Kürsüsü’ne sunduğu “Ritüeller, Geleneksel Halk Şarkıları ve Enstrümantal Yapısı ile Türkiye’de Yaşayan Abhaz-Adige Diasporası” başlıklı doktora tezi kitap olarak yayımlandı. 

Dr. Hamit Yüksel, Çurey’in tezini şu ifadelerle değerlendirmişti:  

“Adı geçen tez, diaspora Çerkeslerinin manevi mirasına yönelik kültürel değerlerini koruduklarının göstergesi olan verileri ortaya koyması açısından önemli bir çalışmadır. Bu çalışma diasporadaki Abhaz-Adige topluluklarının varoluş, ayakta kalma, kültürel aktarım pratikleri ile süreğenliğini sağlama çabasını resmetmesi açısından literatüre önemli katkı sağlamaktadır. Çalışma ayrıca diasporadaki Adige-Abhaz halklarının asimile olarak yok olmadan ayakta kalmalarını sağlayabilecek önerilerde de bulunmaktadır. 

Tez çalışmasında SSCB döneminde olsun, RF döneminde olsun Adige-Abhaz halklarının Çerkesya’da ve diasporada bir bütün olarak aynı yüreği taşıdıklarının çıktılarını da görmek mümkündür. Bu durum Dıjın Çurey’in tez çalışmasını şimdiye kadar yapılanlardan farklı ve üstün kılmaktadır. Bu bağlamda diasporada daha önce toplanan oruoate, müzik, pşıse vs. saha çalışmalarından farklı olarak; toplanan dataların arşivlerde alıkonulmadan bir doktora tezinde kullanılması tezin yazarı Dıjın Çurey’in önemli bir bilimsel etiği haiz olduğunu göstermektedir. Tez çalışması bununla da kalmayarak Dıjın Çurey’in kendi Adige-Abhaz halkına karşı olan sorumluluklarının da bilincinde olarak hareket ettiğini göstermesi bakımından bir kat daha önemli hale gelmektedir. 

Bu tezde Çerkes diasporasının şimdiye kadar yapılmamış olan şarkı enstrümanları ile ritüellerinin belirli bir özel araştırma yöntemi ile toplanan verilerin kapsamlı sistematik analizi başarılı bir şekilde yapılmış olup, Adige-Abhaz geleneksel kültürel pratiklerinin sistemik bir fenomen olarak analizi çekici bir şekilde ortaya konmuştur. 

Bahse konu olan tez hedeflediği; Adige-Abhaz etnik kültüründe meydana gelen değişiklikleri gözlemleyerek, karşılaştırmalı analizini yapmış olup Türkiye’de yaşayan Adige ve Abhazların ritüel geleneği ve ilgili folklor, müzik ile dans sanatının durumunu nesnel ölçüler içerisinde ortaya koyması açısından literatüre önemli bir katkı sağlamıştır. 

Dıjın Çurey, tezini kaleme alırken veri toplama kaynak alanı olarak tezin konusuna uygun yer ve yöreleri seçmiş olup, yaptığı gözlem, anket, görüşme ve izlenimlerini başarılı bir şekilde analiz ederek tezine yansıtmıştır. 

Bahse konu tez, bundan sonra yapılacak Adige-Abhaz halklarına ait kültürel çalışmalarda önemli bir kılavuz olarak biliminsanlarına ışık tutacaktır.”