Дохутыр-офтальмолог цІэрыІуэ АфІэунэ Марат ІэщІагъэ хуэхъунур иджыри курыт еджапІэм щІэсу къыхихауэ щытащ. Ар икІи гъэщІэгъуэнтэкъым, абы и адэ АфІэунэ Анатолэ а Іуэхум къыхуигъэщІащ зыхужаІэ, нэ узыфэхэм еІэзэ дохутыр лъэрызехьэт. Тхьэшхуэм къыбгъэдилъхьа зэфІэкІым Анатолэ щыхигъэхъуащ Осетие Ищхъэрэм и къалащхьэм (абы щыгъуэ – Орджоникидзе) дэт медицинэ институтым. 1958 гъэм ар ехъулІэныгъэкІэ къиухащ, иужькІэ Урыху къуажэм дэт амбулаторэм и унафэщІу илъэсиплІкІэ лэжьащ. АдэкІэ абы и щІэныгъэм щыхигъэхъуащ Ленинград дэт, Павлов И. П. и цІэр зезыхьэ Япэ медицинэ институтым и ординатурэм. 1969 гъэм щегъэжьауэ 2006 гъэ пщІондэ АфІэунэ Анатолэ Налшык дэт Республикэ клиникэ сымаджэщым нэм щеІэзэ и къудамэм и унафэщІу лэжьащ.
ОФТАЛЬМОЛОГИЕМ и зы Іыхьэ нэхъыщхьэу щыт нэм и микрохирургие унэтІыныгъэр ди деж къыщызэзыгъэпэщар аращ, Урысей Ип- щэм япэу нэм нэджыж ІэрыщІ игъэтІысхьэнымкІэ операцэхэр езыгъэкІуэкІын щІэзыдзари Анатолэщ. Ар медицинэ щІэныгъэхэмкІэ кандидатщ, КъБР-м Узыншагъэр хъумэнымкІэ и министерствэм штатым хэмыт и офтальмолог нэхъыщхьэу щытащ. ЩІэныгъэм, лэжьыгъэм щызыІэригъхьа и ехъулІэныгъэхэм папщІэ абы къыхуагъэфэщащ «КъБАССР-м щІыхь зиІэ и дохутыр» цІэ лъапІэр. Нэм и микрохирургие унэтІыныгъэр егъэфІэкІуэным ар жыджэру телэжьащ илъэс 50-кІэ.
АфІэунэ Анатолэ и лэжьэгъу гупми, зэІэза сымаджэхэм я дежи сы-тым щыгъуи пщІэшхуэ щиІащ, ноби абы и зэфІэкІыр ялъытэу апхуэ- дэщ. Абы и ІуэхущІафэм, и лэжьыгъэм теухуауэ цІыхухэм къабгъэ- дэкІ псалъэ гуапэ куэд абы и бын-хэм зэхахащ икІи, шэч хэлъкъым, езыхэм я ІэщІагъэр къыщыхахым абыхэми мыхьэнэ гуэр а Іуэхум зэрыщагъэзэщІам. Унагъуэ жьэгум и гуащэ, адыгэбзэмрэ урысыбзэмкІэ егъэджакІуэу щыта Зое щхьэгъусэм и щІэгъэкъуэнышхуэт, сыт хуэдэ Іуэхуми тригъэгушхуэрт, адэр я бынищым я гъуазэу зэрыщытын- ми гулъытэшхуэ хуищІырт. Анэ Іущым ар къехъулІащ икІи абыхэм я гъащІэм щапхъэ зытрах цІыху нэхъыщхьэу хэтыр я адэрщ. ГъэщІэгъуэнкъым абы я бынитІыр – ипхъу нэхъыжь Мадинэрэ я щІалэ Марат-рэ – адэм и лъагъуэм зэрырикІуэжар. Мадинэ КъБКъУ-м и медицинэ къудамэр, академик Фёдоров С. и цІэр зезыхьэ, «Микрохирургия глаза» медицинэ къэхутэныгъэ центрым и ординатурэр къиухащ. И ІэщІагъэм щыпэрыуващ Налшык дэт Республикэ клиникэ сымаджэщым нэм щеІэзэ и къудамэм, мы зэманым Калининград щолажьэ. Япхъу етІуанэ Маринэ экономистщ. Марат и щхьэгъусэ Залини медицинэм а и унэтІыныгъэрщ зыхэ- тыр, ар нейроофтальмологщ, Республикэ клиникэ сымаджэщым нейрохиругиемкІэ и къудамэм щолажьэ.
Марат и гугъу пщІымэ, ар КъБКъУ-м и медицинэ факультетым щІэмытІысхьэ щІыкІэ медицинэ лэжьакІуэ хъуну хунэсат. Курыт школым и класс нэхъыжьхэм щеджэу, адэм и чэнджэщкІэ, абы Республикэ клини-кэ сымаджэщым санитару лэжьэн щыщІидзащ, и гъащІэр зытриухуэну ІэщІагъэр зыхуэдэм нэхъ куууэ икІи лъэныкъуэ куэдкІэ щыгъуазэ хъун папщІэ. 1990 гъэм ар щІэтІысхьащ КъБКъУ-м и медицинэ факульте- тым. Абы щигъэкІуа илъэсхэр гуапэу игу къегъэкІыж Марат икІи къыхегъэщ къыхиха унэтІыныгъэмкІэ щІэныгъэ куу абы зэрыщызригъэгъуэтар, и егъэджакІуэу щытахэми нобэр къыздэсым фІыщІэ яхуещІ.
1996 гъэм АфІэунэ Марат щІэтІысхьэжащ Москва дэт, Урысей медицинэ академием, илъэситІ дэкІри, а еджапІэм и аспирант хъуащ. 2001гъэм «Клинические и судебные медицинские аспекты ожоговой травмы глаз» фІэщыгъэр зиІэ и кандидат лэжьыгъэр щІэныгъэ утыку кърихьащ.
Налшык къигъэзэжа нэужь, Марат лэжьэн щыщІидзащ Шэджэм район сымаджэщым, абы къыдэкІуэуи Республикэ клиникэ сымаджэщым пІащІэгъуэкІэ дэІэпыкъуныгъэ щрагъэгъуэт и ІэнатІэм дохутыру щыІащ. 2006 гъэм АфІэунэ Анатолэ пенсэм щыкІуэм, КъБР-м Узыншагъэр хъумэнымкІэ и министерствэм ар зыпэрыта ІэнатІэр, сымаджэщым нэм и микрохирургиемкІэ и къудамэм и унафэщІ къалэныр, хуигъэфэщащ медицинэ щІэныгъэхэмкІэ кандидат, лэжьыгъэ и пІалъэ фІыуэ зыщІэ, категорие нэхъыщхьэ зиІэ дохутыр, апхуэдэуи къызэгъэпэщакІуэ Іэзэу зыкъэзыгъэлъэгъуа Марат.
Къудамэм и унафэщІ хъуа нэужь, щІалэм абы и лэжьыгъэм зэхъуэкІыныгъэхэр хилъхьэну хэтакъым, абы щызэтраубла Іуэху зехьэкІэр зэрыригъэфІэкІуэным хущІэкъуу и ІэнатІэм пэрытщ. АфІэунэм и лэжьэгъуэ махуэм жьы дыдэу щІедзэ, къудамэм щекІуэкІ Іуэхухэм игу хуэмызэгъауи унэм кІуэжынукъым. Марат и нэІэм щІэтхэм къыхагъэщ ар и псалъэм тебгъуэтэж, зыпэрыхьэр нэгъэсауэ зэфІэзыгъэкІыф, и щхьэм ткІийуэ хущыт цІыхуу зэрыщытыр. ЯхуэткІийщ ар и лэжьакІуэхэми, абы къыдэкІуэуи захуагъэм и телъхьэщи, леи къатригъэхьэнукъым. Зыпэрыт Іуэхум фІыуэ хэзыщІыкІ, Іэзагъыш- хуэ зыбгъэдэлъ ІэщІагъэлІ гупыр зэкъуэту щызэдэлажьэ къудамэщ но- бэ ар зи унафэщІыр. Шэч хэмылъуи, апхуэдэ лэжьыгъэ зэтеублар псо япэу зыдэлъагъупхъэр дохутыр куэдым щапхъэ яхуэхъуфыну зи ІэщІагъэм пэрыт АфІэунэ Маратщ.
Марат нэм епха сыт хуэдэ узыфэ- ри щыуагъэншэу къехутэри, ехъулІэныгъэ иІэу егъэхъуж. Хирургие и лъэныкъуэкІэ абы и зэфІэкІхэр къыпхуэмылъытэнщ, куэд щыгъуазэщ операцэ гугъу дыдэри абы Іэзэу зэрыригъэкІуэкІыфым. Апхуэдэ Іэзагъэм хуэкІуэфыркъым дохутыр псо-ри, емызэшу зи щІэныгъэм, зэфІэ-кІым хэзыгъэхъуэну хущІэкъурщ ар къызэхъулІэр. АфІэунэм куэдрэ къыхуихуащ сымаджэ къыхуашам и щытыкІэм теухуауэ пІащІэгъуэкІэ Іуэхур зэхигъэкІыу операцэ ищІын хуей щыхъуа. Мис апхуэдэхэм дежщ наІуэ щыхъур дохутырым и зэфІэкІри Іэ- загъри здынэсыр.
– Языныкъуэ балигъхэм жэуаплы-ныгъэшхуэ яхэлъу зэрыщымытым къыхэкІыу сабийхэм нэхъыбэрэ фэбжь ягъуэт, – жеІэ Марат. – СощІэж, илъэсиплІ хъу хъыджэбз цІыкІум анэм емыгупсысу ирита лэныстэм- кІэ и нэр иуІэжауэ операцэ зэрысщІауэ щытар. И нэкІум и теплъэр фаджэ мыхъуу нэр тхъумэфащ, ауэ абыкІэ имылъагъужу хъуащ. Сэ къызолъытэ апхуэдэ щапхъэхэр адрейхэм дерс яхуэхъупхъэу. А фэбжьыр анэмрэ бынымрэ я гум дыркъуэу игъащІэ псокІэ телъынущ. ИлъэсыщІэ махуэшхуэхэми нэхэм ехьэлІа щІэщхъу куэд цІыхухэм къащощІ, хьэрэкІытІэ драгъэлъэтейхэм я зэранкІэ.
Къапщтэмэ, хирург-офтальмологым и зэфІэкІыр куэдкІэ елъы- тащ медицинэ ІэмэпсымэхэмкІэ къызэрызэгъэпэщами, ауэ нэхъыщхьэжыр дохутырым и Іэзагъырщ. И лэжьыгъэм игури и псэри етауэ, медицинэм щІэуэ къыхыхьэ псори зэрызригъэщІэным зэрыхущІэкъурщ АфІэунэм ІэнатІэм щиІэ ехъулІэныгъэхэм лъабжьэ яхуэхъур.
Къэбэрдей-Балъкъэрым щыпсэухэр куэдрэ гупсысэу къыщІэкІынукъым, офтальмолог нэхъыфІ къыщалъыхъуэкІэ. Куэдыр фІы дыдэу щыгъуазэщ къэралым и къалэшхуэхэм щыІэ клиникэхэм щылажьэ ІэщІагъэлІ цІэрыІуэхэм ехьэехуэфын нэ дохутыр Іэзэ ди щІыналъэми зэрыщыІэм. Медицинэ дунейм зи цІэр фІыкІэ щызыгъэІуа АфІэунэ Марат апхуэдэ пщІэр, цІэрыІуагъэр къыхуихьащ и ІэщІагъэм хуиІэ лъагъуныгъэм.
Адыгэ Псалъэ