Suriye Çerkeslerinden Bişer Yeroko, Kabardey-Balkar’da kurduğu One Light Studio adına hazırladığı “Adige Medya Ansiklopedisi” için Adigelerin gelenekleri, kültürleri ve sanatı hakkında geniş çaplı bir dizi belgesel çekecek. Yeroko’nun YouTube’daki yaklaşık 400 bin abonelik hesabında 362 milyon izlenme sayısı var. Yeroko, Eto Kavkaz haber sitesinden Tatyana Sviridenko’ya kendini şu sözlerle anlattı:
Ülkeden ülkeye
Annem ve babam Adige diasporasına mensup. Halep’te doğmuş olmama rağmen vatanımızın Kafkasya olduğu söylenirdi hep… Babam Suriye ordusunda generaldi, annem ise okul müdürüydü. 1991’de emekli olunca beni ve kardeşimi alıp Nalçik’e geldiler. Burada hiç yakın akrabamız yoktu ama Yeroko sülalesinden birkaç kişi ile tanıştık. Nalçik’te yaşamaya tam alışmışken Halep’e dönmek zorunda kaldık. Orada 11. sınıftan mezun oldum ve tasarım, fotoğraf, video çekimi ile ilgilenmeye başladım. Amcam bir kamera hediye etti ve zamanla fotoğrafçı olarak çalışmaya başladım.
Farklı yerlerde çalıştım: Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün ve Türkiye. Her şey iyiydi ama tam istediğimi daha doğrusu kendimi bulamıyordum. 2001 yazında babama, anneme ve erkek kardeşime Nalçik’e döneceğimi söyledim.
Biraz para biriktirince öğrenci vizesi alarak Nalçik’e geldim. Rusçayı unutmuştum ve kimseyi tanımıyordum. Rusça kurslarına yazıldım, bir daire kiraladım ve işletme fakültesine girdim. Şapsığları, Besleneyleri, Bjeduğları ve diğer Adigelerin nerelerde yaşadığını görmek için Çerkesk, Maykop ve Karadeniz kıyılarını gezdim.
Tahsilime uygun bir işte çalışmadım ama yönetim alanındaki eğitimim şu andaki işime elbette yardımcı oldu. Yerel televizyon kanalının yayınlarını inceledim. Moskova’dan ekipman alıp müzik videoları çekmeye başladım. A’dan Z’ye her şeyi kendim yaptım: Senaryoları yazdım; mekânları, kostümleri seçtim, filme alıp evde kurguladım. Zamanla Kuzey Kafkasya’nın her yerinden müzisyenlerle iletişim kurmaya başladım.
“15 yıl sonra vatandaşlık alabildim”
2008’de One Light Studio’yu kurdum. Birçok zorlukla karşılaştım: Finansman, yasal evrak işleri vs.
Sorun benim yabancı olmamdı. 15 yıl sonra vatandaşlık alabildim. Tabii ki oturup şikâyet etmekle zorluklar bitmez, her zaman bir çıkar yol bulurum. İşin sırrı basit: Zorluklar ortaya çıkıyor, arabama biniyorum ve kendimi şarj etmek için dağlara gidiyorum.
“Bu kültür için ülkeme geri döndüm”
One Light Studio’dan birçok sanatçı geçti. Klipler, konserler, CD’ler, dijital medya. Üretimle ilgili her şeyi yaptık ve yapıyoruz. Ve şimdi binden fazla tamamlanmış projemiz var
Tüm bunlara paralel olarak, ulusal kültüre ilgim hep devam etti, Kabardey dilinde Psine dergisinin ekibinde çalıştım, yedi veya sekiz sayı yayımlandı. Adige kültürüyle ilgili belgesel dizisinden oluşan bir medya ansiklopedisi fikri ortaya çıktı.
Burada geçirdiğim 20 yılı aşkın sürede ulusal kostüm, el sanatları ve müziğin tarihini derinlemesine araştırdım. Zengin bir kütüphanem ve geniş bir ulusal müzik arşivim var. Bu kültür için ülkeme geri döndüm.
Vyaçeslav Mastafov müthiş biri… Kuzey Kafkasya’da benzeri yok. Çerkes eyeri ve argen (kamış örme sanatı) konusunda büyük bir usta… Birbirimizi 19 yıldır tanıyoruz. Argenle ilgili filmimizde onun olmasını istedim. Bugün bu eşyalar sadece bir iç detay olarak duvarda asılı duruyor, peki daha önce ne için kullanılıyordu? Modern bir ustanın bu eski zanaatta neler yaşadığını göstermek istiyorum. Kadrajda sadece o olacak, oyuncu yok. Kabardey-Balkar ve Karaçay-Çerkes’te çekim yapmayı planlıyorum.
Film Kabardeyce, Rusça, Türkçe, Arapça ve İngilizce altyazılı olacak. Prömiyeri Nalçik’te yapmak istiyorum, festivallere de gönderilecek. “Adige Medya Ansiklopedisi” için yılda en fazla iki veya üç bölüm yapmaya vaktimiz olacak. Projenin sponsoru yok, kendimiz finanse ediyoruz. 20’den fazla başlık planlanıyor: Mücevher, silah, müzik aletleri, kostüm vs.
Her bölüm en az 30 dakika uzunluğunda olacak. İletmek istediğim en önemli şey, kültürümüzü kaybetmememiz gerektiğidir. Başka bir ülkede 20 yıl içinde muhtemelen daha fazlasını yapardım. Ama burada mutlu olduğum ve en istediğim şeyi yaptım. (Kısaltılmıştır)
(Fotoğraflar: Tatyana Sviridenko)
Çeviri: Serap Canbek
