Къаракъуи къуажэр 1860 гъэм хуэдзым къикlу Хьэтlохъущокъуэ Къази и гъусэу Тыркум къэlэпхъуа къуажэм ящыщ. Кайсери къалэм 135 км, Азей районым 45 км пэжыжьэщ. Хьэжрэт Къэбэрдейхэм япэрей тlысыпlэщ адрей Къундэтей къуажэхэр мы къуажэм къытепщlыкlурэ ягуэшахэщ. Къуажэр Шэгэмрэ Щхьэлыкъуэрэ и цlэу къуэжитlу зыхэсхэщ. Хэкум щыздэпсэуам хуэдэу мыбыи шыздопсоухэр.
Къуажэм зэман бжыгъэкъэ хэхэсу унэгъуэ куэди къыдэтlысхьащ, ипэ къэтlысауэ унэгъуэ куэди е хэкlуэдэжащ е нэмыщl къуажэхэмкlэ кlуэдахэщ.
Къуажэр къуажэшхуэщ, егъэджапlэ зиlэ Адыгэ къуажэ зытlущым ящыщщ. Абы къинэмыщlкlэ сымаджэщ цlыкlуи яlэу щтащ ауэ нобэкlэ врач яlэкъым. Къуажэм нобэ 50 унагъуэ хуэдиз щопсэур. lащ зэрахуэр мэл хъушищи докlыр. Илъэс зытхух хъуащи кlэртlофым зратауэ лъэщу кlэртlоф хасэр. Хэм къалэ къикlауэ фирмашхуэхэр къуажэм щолажьэр.
Ипэм къуажэм кlыщи дэту щтащ. Аунис Хьасо игъэлажьэу ар щхьа Хьасо дунейм ехыжа иужь хуащlыжащ.
Къуажэр узняйлэм къэтlыса къуажэхэм ипэ дыдэ Къундэтей къуажэу къэтlысащ. Адрей 11 къуажэхэр мы къуажэм къытепщlыкlащ. Иужькlэ Шэгэмрэ Щхьалыкъуэ жаlэу Шэгэмрэ Щхьалыкъуэ къызэрикlауэ цlэкlэ еджащ. Къуажэ дыхьэпlэр Щхьалыкъуэ къуажэщ, адрейри Шэгэмщ.
Къуажэщlыр Азей районым 45 км Кайсери къалэм 135 км пэжыжьэщ. Къуажэщlыр Мэртэзей (Карахалка), Жамботейыжъ (Олуккая), Астемырей (Шерефие), Инаркъуей (Узунпынар), Сасыкъхьаблэ (Кыркпынар), Щэныбей (Ескияссыпынар), Шыгэбэхуэй (Къурбагълык), Къундэтей (Орэншэхир), Гунащхьэблэ (Сачаягъы – Беязкъуэй) къуажэхэм ящl зэпылъщ, хъупlэшхуэ яlэщ. lащ куэд дэтщ жэм хъушэрэ мэл хъушищрэ хъуакlуэ докlыр. Нобэкlэ щlымахуэм 40 унагъуэ хуэдиз щопсэур гъэмахуэм 60-70 къохъур. Къуажэм зы еджапlэ щыlэщ адрей къуажэхэми къикl сабийхэр джымнасие нэсуху мы еджапlэм щоджэр, зы маркэт, зы оил истасйони дэтщ. Мы къуажэр узняйлэм Къундэтей щlыналъэм псоми я курыкупсэм зэрыщысым, зэрыкъуэжэшхуэм папщlэ зэпсори мыкъуажэм къеху щощахуэр. Илъэс 40 ипэ къэсыху тlууэ зэщхьэщыкlырт къуажэр, Шэгэмрэ Щхьалыкъуэ жиlэу, я мухътарри я мэжджытри щхьэхуэт. Ауэ иужькlэ зыкъуажэ ящlыжау зыдопсэухэр.
Къуэжэм дэсхэр къалэшхуэхэм щопсэухэр. Еджа якудэщ. Къулыкъущlэ якудэщ. Къалэшхуэхэм псэуныгъэ дахэ щаlэу щопсэухэр. Гъэмахуэми къуажэм къэкlуэжу щыпсэу куэдщ. Къуажэм цlэрыlуэу щыпсэуа цlыху куэду дэсащ. Къэббжын ухъмэ;
Абазэ Бэрд, Рэшад, Мэмо, Сэлами; Адыгэунэ Мусэ, Сlугъэд, Сабри; Алътыдокъуэ Гъэлым, Кирами; Ансыкъуэ Хьэжпагуэ; Аунис Мурадин, Пагуэ, Сэлэдин; Батырдэгу Сэлами; Бырс Мурадин; Гъубж Дадэ, Ихсан, Сэрвет, Рэмзи; Гъукlэпщокъуэ Ахмэт, Юсуф, Адил, Сэлэхаттин; Гъущllунэ Пагуэ, Джэвахир; Дыду Гази, Махир, Фэхми (тутlэ), Шахин; Жантемрокъуэ Камил; Жуу Гъыдэ, Сэфар; Жэбагъы Сlугъэд, Нащхуэ; Жэнакъ Гъэбдин, Сэлмэн, Фахри, Кэмал, Али, Мэндух; Зеущэ Ихьсан; Къуэжь Иззэт,Ануар, Зэхни, Нэджати, Яшар, Неджэт, Шаф, Нэджми, Джахит, Джехти, Илхами; Къалтыкъей Нух, Мухадин, Дуран; Къанlэфl Исмэл; Кlэтlыкlуей; Лэтокъуэ; Лlуп Гъэбдин, Юсуф, Аббас; Лыгуащlэ Шагъбан, Хьэджэли, Харун, Расим, Мурсэл; Мэшыкъуэ Казым, Нэзир; Науржан Хьэмид, Гъэбдин, Зулфикъэр, Татуш (Баудин), Вахап, Рушти, Икрам, Кирами; Нэгъуей Ибрахим, Мухадин, Зиядин, Сэлчук; Пшынокъуэ Рыза; Тхьазэплъ Иззэт, Хьэкы, Хьэмди, Ахмэт Зэки, Февзи, Раlуф; Уэрдым Ихсан, Умар, Сэлэдин, Фэхми; Фэрэж Хьэмид, lэбдуллах, Кадир, Вахит, Дэнял, Муджахит, Садэт, Садие, Рабия; Фlэщмухъ Гъэбдин, Ихсан; Хьэжбэвыкъуэ Исмаил, Джафэр, Фуад, Ихсан, Мэжид, Хьэмид, Хьэсан, Хусэн, Сание, Сафие; Шыкlэжь Иззэт, Шэвкэт, Нусрэт, Мухсин, Сани сиуг къинэжахэращ.
Еижи Миязава 1992 гъэм Ингилтере куащ. 1994 гъэм Ерджиес Университетым егъэджакlуэу японыбзэ яригъэщlэну щlидзащ. И Тыркубзэр лъэщт. Зы Къэбэрдеи унагъуэ нэlуасэ щахуэхъум Адыгэхэм, Адыгэбзэм телэжьыхьу щlидзащ, Къаракъуи къуажэм къуажэдэсхэм хуэдэу дэсащ. Къуажэдэсым ар фыуэ ялъэгъуащ. Я хэсыхьащ. Адыгэхэм папщlэ «Адыгэхэр тlэкlу дэхуэхэ хуэдэу щытми пщlэшхуэ яlэщ, Японхэм ещхьхэщ абы щхьэкlэ Адыгэхэр фlыщэу солъагъур» жиlэу щтащ.
