Erzurum’daki Çeçen Muhacirlerin İskân Yerlerine Sevki
Tahrirât-ı Telgrafiye
Numara: 361
Mektubu gönderen merkez: Erzurum
Erzurum’da yığılıp General Musa Bey gelmedikçe bir tarafa gitmeyen Çeçen muhacirler dört bine yakın olup devlet ve millete eyledikleri zâyiât şöyle dursun savunma için beş bin kadar yedek asker konuşlandırılmıştır.
Bahsedilen muhacirlerin kavgacı yaradılış ve mizaçları gereği kesin bir emir olmazsa yeni hadiseler beklenmekte bir saat içinde merkezlerine sevk edilmek için ya yukarıda anılan Musa Bey’in buraya gönderilmesi yahut kendisinin bizzat gelmesi zincirleme olarak Nusret Paşa’ya yazıldı ise de ona da cevap alınmadığından, önceki arz ve kulunuzun yazısı gereği bunlara zor kullanılmadığı müddetçe bir adım ileri gitmeyeceklerinden bu aşamada ne yapılması lazım geleceği Cenabı Hak saklasın, bir fenalık olursa sorumlu olmamak için arz ve cesaret eyledim.
Kaynak: Osmanlı Belgelerinde Kafkas Göçleri – 1, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü
Kütahya’ya İskân İçin Gönderilmişken Eski Vatanlarına Dönmek Üzere Yola Çıkan Çerkeslerin (Çeçenlerin) İkna Edilmeleri
İskân edilmek üzere Kütahya’ya gönderildikleri halde, büyük bir kısmı eski vatanları Kafkasya’ya dönmek amacıyla Sivas ve Erzurum’a doğru yolan çıkan Çerkesleri ikna etmek için yol güzergâhındaki vali ve mutasarrıflara (Sancak yöneticileri) Sadâretçe (Başbakanlık) emir gönderilmesi,
4 Haziran 1861
Hakir ve fakir bendenizin arzıdır ki
Çeçen muhacirlerden ve Hoca Mustafa ve Tatar Han ve Hüseyin ve Memiş Efendi takımlarından olup, önceden iskân maksadıyla Kütahya sancağına sevk edilen ve gönderilen yüz altmış hane nüfustan yüz otuz hane nüfusu karayoluyla eski vatanlarına geri dönmek düşüncesiyle Kütahya’dan hareketle Sivas ve Erzurum güzergâhında yola çıkmıştır. Bunlardan yedi hanesi Dersaadet’e gelmiş olduklarından büyük komisyon haklarında hane inşası ve öküz ve tohum ve iskân edilmelerine kadar ekmek verilmesi münasip görülen padişahın emri kabul ve beyan olunmuştur.
Adı geçen muhacirlerin güzellikle ikna ile orada tutulmaları, sebeplerini bulmak, yarınki posta ile gitmek üzere Sivas mutasarrıfı zincirleme olarak Paşa tarafına ayrıntıları yazıyla haber vermiş olsa da bunlar Konya, Ankara, Sivas ve Erzurum tarafından geçip gidecekleri için hükmün tebligatı icra edilerek bahsi geçenlerin durdurulmasına/ tutulmasına dair Konya eyalet valisi hazretleriyle mutasarıffa; Ankara’ya ve oradan geçip gitmiş iseler, Erzurum Valisi Paşa hazretlerine ferman ve emirdir.
Kaynak: Osmanlı Belgelerinde Kafkas Göçleri – 2, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, s.234
(Sonrasında neler olduğu meçhul ve karanlık. İstanbul’a yerleştirilen 7 Çeçen hanesinin akıbeti de o kadar merak konusu – G. Ö.)
Güncelleyen, sadeleştiren: Galip Özdemir
