Avrupa Film Akademisi’nin 1995 yılında “Dünyanın en iyi 100 yönetmeni” listesine dahil ettiği ünlü film yönetmeni Alexander Sokurov’un 2010 yılında Nalçik’te açılan yaratıcı atölyesi, profesyonel Kafkasya sinematografisinin başlangıç noktası oldu.
Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi’nde adına yönetmenlik atölyesi kurulan Alexander Sokurov’un Kafkasyalı öğrencilerinin çalışmaları, hem eleştirmenler hem de izleyiciler tarafından takdir gördü ve birçok uluslararası film festivalinde ödüller aldı.
Atölyenin mezunları arasında Vladimir Bitokov, Beslan Zakuraev, Marianna Kazancheva, Maryana Kalmikova, Kira Kovalenko, Tina Mastafova, Malika Musayeva, Oleg Xamokov, Gadzhimurat Efendiev, Kantemir Balagov, Anzor Dokhov ve Alexander Zolotukhin yer aldı.
“Kuzey Kafkasya’da sinemaya ilgi gösterilmiyor”
Sokurov, mart ayında Telegram’daki hesabından yaptığı açıklamada, Kuzey Kafkasya’da sinemaya ilgi gösterilmediğini söyledi. Sokurov’un açıklamasında şu ifadeler yer aldı:
“Kafkasyalı genç yönetmenlerin eserlerini sergileme girişimleri, dağıtımcıların kendi yönetmenlerinin filmlerini engelleme ve değersizleştirme tavırlarına maruz kalıyor. Sanki insanlara ‘kendilerine yabancı’ bir kültürü dayatıyormuşuz gibi…
Kafkasya’nın ne seyircisi ne ulusal bürokrasisi ne de burjuvazisi bu ‘kültür’le ve bu ‘sanat’la ilgileniyor.
Bölgenin geleceğinde, siyasal İslamcılık kaçınılmaz gibi görünüyor.”
‘Kuşunu Arayan Kafes’e üç ödül
Çeçen yönetmen Malika Musayeva’nın “Kuşunu Arayan Kafes” filmi, 3-6 Mart tarihleri arasında Hantı-Mansiysk’te düzenlenen 21. Spirit of Fire (Ateşin Ruhu) Festivali’nden üç ödülle döndü.
Alexander Sokurov’un sinema atölyesinden mezun olan 31 yaşındaki Malika Musayeva’nın Çeçen kadınların yaşamlarından kesitler sunarak genç bir kadının özgürlük hayalini anlatan film, festivalde “En İyi Rus Filmi” seçilerek Altın Tayga ile ödüllendirildi.
“En İyi Kadın Oyuncu” (Xadija Batayeva) ve “En İyi Görüntü Yönetmeni” (Dmitry Nagovsky) ödüllerini de kazanan Çeçence filmin çekimleri, İnguşetya’nın Çeçenya sınırındaki Arştı Köyü’nde yapılmıştı. Cannes Film Festivali, 2022 yılında filmin yarışmaya girmesini engelleyince yönetmen Alexander Sokurov, festival organizatörlerini ayrımcılık yapmakla suçlamış, Musayeva için “Görkemli bir yeteneğe sahip, eşsiz bir kadın” demişti.
İlk gösterimi 73. Berlin Film Festivali’nde yapılan, Emily Bronte’nin Uğultulu Tepeler’ini anımsatan filmin müziklerini Murat Kabardokov yaptı.
Çeçenya doğumlu Musayeva, ilkokulu bitirdiği Almanya’dan Rusya’ya geri dönerek, Kabardey-Balkar’ın başkenti Nalçik’teki Alexander Sokurov’un film atölyesinde eğitim almıştı.
Film hakkında…
Yaxa ve Madina çok yakın arkadaştır. Okuldaki dersleri bittikten sonra yeşil dağ yamaçlarında koşarlar ya da samanlıkta oturup sohbet ederler, zamanlarını böyle geçirmektedirler. Yaşadıkları küçük köyde bunların dışında yapacak pek bir şey yoktur. Madina okuldan sonra evlenmek istemektedir, ablası Xeda’nın evliliğinde ne kadar mutsuz olduğunu gören Yaxa ise köyünden ayrılıp büyük bir şehre istemektedir. Xeda da mutsuzdur ama çocuğundan ayrılamaya cesaret edemediği için boşanamaz. Yaxa’nın birçok hayali, ailesinin ise Yaxa’nın geleceği için kendi planları vardır. Filmde, her biri kendi iç çatışmasını yaşayan ama kurtulmayı hayal eden kadınların, özgürlüğü kısıtlayan “kafes”e kapatılmaya çalışılmasına bir gönderme yapılıyor.
‘Düğümler’
Kabardey-Balkarlı yönetmen Oleg Xamokov’un “Düğümler” filmi ödül kazandı.
Kabardey dilinde çekilen filmin konusunun Nart destanlarındaki Adiyüf efsanesine dayandığını, Zarina Kanukova tarafından senaryolaştırıldığını belirten Xamokov’un “Düğümler”i, 3-6 Mart tarihleri arasında Hantı-Mansiysk’te “Küçük Ulusların Kültürü” temasıyla düzenlenen 21. Spirit of Fire (Ateşin Ruhu) Festivali’nde YARUS sosyal platformunun özel ödülünü kazandı. YARUS’tan yapılan açıklamada, “Düğümler filmine aile draması türünde üstün profesyonellik ve kusursuz psikolojik hassasiyet nedeniyle ödül verildiği” açıklandı.
Ünlü yönetmen Alexander Sokurov’un Nalçik’teki sinema atölyesinden mezun olan Xamokov’un ilk uzun metrajlı filmi olan “Düğümler”in ilk gösterimi, Çin’de düzenlenen 4. Hainan Adası Uluslararası Film Festivali’nde yapılmıştı.
Başrollerini Svetlana Mamreşeva ve Robert Saralp’ın paylaştığı filmde, yaşça kendisinden oldukça büyük olan kamyon şoförü Berd ile evlenen 17 yaşındaki Dina’nın öyküsünü izliyoruz. Dina ve Berd, köyün en büyük evini inşa eder. Ama bu ev, zamanla zapt edilemez bir kaleye dönüşecek ve Dina ile Berd’i adeta rehin alacaktır. Filmin kostüm tasarımlarını Madina Saralp, müziklerini Murat Kabardokov yaptı.
Oleg Xamokov, 1987 yılında Kabardey-Balkar Cumhuriyeti’nde doğdu. Kuzey Kafkasya Devlet Sanat Enstitüsü’nün tiyatro bölümünden ve Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi Alexander Sokurov Yönetmenlik Atölyesi bölümünden mezun oldu. Öğrenimi sırasında “Anneye Mektup”, “Nartlar Ülkesi”, “Düş”, “Canlı”, “Ordu”, “Antigone” adlı kısa filmler çekti.
Kantemir Balagov sinemayı bıraktı
Sokurov’un öğrencilerinden 32 yaşındaki Kabardey yönetmen Kantemir Balagov, 6 Nisan gecesi Twitter hesabından İngilizce ve Rusça olarak yaptığı “Tükendim. İki film yeter de artar bile” paylaşımından sonra tüm sosyal medya hesaplarını sildi.
Balagov’un 2017’de çektiği ilk filmi “Tesnota – Yakınlık”, 70. Cannes Film Festivali’nde FIPRESCI (Uluslararası Film Eleştirmenleri Federasyonu) ödülünü kazanmıştı.
2019 yılında çektiği ikinci filmi Dylda – Uzun Kız” ise Cannes’da hem FIPRESCI hem de “En İyi Yönetmen” ödüllerine layık görülmüş, Rusya tarafından Oscar’a aday gösterilmişti.
Ukrayna’da başlayan savaşta Ukrayna’yı destekleyen Balagov, kız arkadaşı Kira Kovalenko ile birlikte Amerika Birleşik Devletleri’ne yerleşmek için Rusya’yı terk etmişti.
The Hollywood Reporter’a göre bir sonraki projesi, New Jersey’deki Çerkeslerle ilgili bir film olacaktı.
Sokurov, Balagov’un sinemayı bırakma kararına çok üzüldüğünü belirtti ve “Umarım bu kararından geri döner. Yönetmenlik konusunda özel bir yeteneği var” dedi.
