21 Mayıs’ta Köln Çerkes Derneği’nin (Tscherkessischer Kulturverein e.V.) Etnografya Müzesi’nde (Rautenstrauch-Joest-Museum) (Köln-Almanya) düzenlediği “Çerkes Soykırımı Sempozyumu”na katıldım. Sempozyumun düzenlendiği salonun girişinde soykırımın tarihçesiyle ilgili bilgiler, haritalar ve o dönemle ilgili kişileri de içeren küçük bir serginin yanı sıra panele katılanların kitapları da satışa sunuldu.
Ahmet Edis moderatörlüğünde gerçekleşen sempozyumda açılış konuşmalarını Köln Çerkes Derneği Başkanı İrfan Genel ve Avrupa Çerkes Dernekleri Federasyonu 2. Başkanı Zaur Temirkanov yaptılar.
Sempozyumun başında Ensemble Gughe’den (Umut) Janet Djanchate, kapanış öncesinde de Aykut Djanchate diaspora, sürgün ve vatan özlemini anlatan “Xame Xeku” ve “Oshamaxue” parçalarını söylerken, gruptan Blan Jaloqua ve Mert Haetsuk akordeonlarıyla eşlik ettiler.
Daha sonra yakın dönemde Frankfurt Üniversitesi’nde Oset dili konulu doktora tezini yeni bitirmiş dilbilimci Dr. Emine Şahingöz, ilk bölümde “Kafkas dilleri”, ikinci bölümde ise “1866-1877 yılları arasında Kafkasya” konulu sunumlarını yaptı. Yakında İngilizce yayımlanması planlanan tezin pek çok dilbilimci tarafından ilgiyle okunacağını düşünüyorum.
Onu takiben İsviçreli tarihçi ve yazar Daniel Zander son dört yıldır üzerinde çalıştığı ve yeni yayımlanan “Çarın Soykırımı: Rusya’nın Kafkasya’daki Çerkeslere Karşı Savaşı, 1765-1864” [Der Völkermord des Zaren: Russlands Krieg gegen die Tscherkessen im Kaukasus 1765-1864] kitabında yer alan bazı bilgileri paylaştı. Kitabın İngilizceye ve belki Türkçeye çevrilmesi okuyucu kitlesini artıracaktır.
Kısa bir aranın ardından yine Frankfurt Üniversitesi Felsefe Bölümü mezunu şair ve yazar Safiye Can (Huaj), ödüller kazanmış Almanca şiir kitaplarından bazı şiirlerini okudu. İlk iki şiirini kendisi Almanca seslendirirken, Zaur Temirkanov Adigece çevirilerini paylaştı. Safiye Can’ın ödüllü şiir kitaplarından biri olan “Rose und Nachtigall” [Gül ile Bülbül] “en çok ve uzun süreli satılan kitap” unvanını da kazanmış.
Son olarak, 2013 yılında Hamburg Etnografya Müzesi (Museum für Völkerkunde Hamburg) müdürü iken Çerkeslerle ilgili anlamlı bir sergi de düzenleyen, yıllar önce Uzunyayla’ya giderek Çerkeslerle tanışan Prof. Dr. Wulf Küpke soykırım (volkermord) ve toplu katliam (massenmord) terimlerinin nasıl kullanıldığını, kullanılabileceğini de içeren bir sunum yaptı.
Sempozyum tüm konuşmacıların katılımı ve soru-cevap ile başarıyla tamamlandı.
*Freie Universität Berlin
