-Gürcistan SSC’nin Abhazya SSC’yi tanıması hakkında-
Kasım 1917’de Abhazya’da ilk temsili iktidar organı olan Abhaz Halk Konseyi kuruldu. Mayıs 1918’de Batum Konferansı’nda Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti ilan edildi. Abhazya, destekçilerin planlarına göre bu cumhuriyetin ayrılmaz bir parçası idi. Aynı konferansın ardından, alınan karar gereğince Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan cumhuriyetleri de bağımsızlıklarını ilan ettiler.
Haziran 1918 tarihinde ise Abhazya toprakları Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti’nin birlikleri tarafından işgal edildi, halkın siyasi ve ulusal hakları baskı altına alındı. Abhaz Halk Konseyi ve yerel nüfusun bilinçli direnişi ile 4 Mart 1921’de Kızıl Ordu birlikleri Abhazya’daki Gürcü Demokratik Cumhuriyeti’ni devirdiler.
31 Mart 1921 tarihinde Abhazya Devrimci Komitesi, Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin kuruluşunu kabul ederek, bir bildiri ile tüm Sovyet hükümetlerine ilan etti. 1,2
Bildiri şöyleydi:3, 4
“1921 г. марта 31. — Извещение по радио ревкома Абхазии об образовании Абхазской советской Социалистической Республики
Москва — Ленину, Сталину, Чичерину
Баку — Председателю Ревкома Азербайджана Нариманову
Тифлис — Председателю Ревкома Грузии Махарадзе
Темир-Хан-Шура — Председателю Ревкома Дагестана Джелалу Корхмасову
Владикавказ — Председателю Ревкома Горской Республики Кирову
Эриван — Председателю Ревкома Армении Бегзадяну
Всем советским республикам
Всем, всем, всем!
Волею трудящйхся родилась новая Социалистическая Советская Республика — Абхазия.
Олею трудящйхся родилась новая Социалистическая Советская Республика — Абхазия.
Первый съезд Советов крестянских и рабочих депутатов Абхазии окончательно решит судьбу народа. Советская Республика маленького народа служит наглядным примером великой освабадительной роли Красной Армии и является новой пощечиной, которую нанесла Великая Октябрская революция угнетателям малых народов — империалистам всех стран и их лакеям — социал-предателям.
От имени трудящйхся молодой советской Абхазии шлем горячий привет Великой Рабочей-Крестянской строне — советской России и всем советским республикам.
Мы расчитываем на братскую поддержку всех советских республик и выражаем уверенность, что Социалистическая советская Республика Абхазии в союзе с ними будет с честю отстаивать великие завоевования российской рабоче-крестанской революции и помогать делу Социальной революции во всем мире.
Да здраствует братский союз рабоче-крестянских советских республик.
Да здравствует великая борьба трудящихся за коммунизм.
Да здравствует Коммунистический Интернационал.
Да здравствует всемирная пролетарская революция.Ревком ССР Абхазии Эшба, Лакоба, Акиртава”
(ЦГАА, ф. 38, д. 74,л. 52)
1.↑ ЦГАА, ф. 38, д. 74, л. 176
“31 Mart 1921 – Abhazya Devrimci Komitesi’nin Abhaz Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin oluşumuna ilişkin radyo bildirimi
Moskova – Lenin, Stalin, Çiçerin’e,
Bakü – Azerbaycan Devrimci Komitesi Başkanı Nerimanov’a,
Tiflis – Gürcistan Devrimci Komitesi Başkanı Makharadze’ye,
Temir-Khan-Shura – Dağıstan Devrim Komitesi Başkanı Jelal Korkhmasov’a,
Vladikavkaz – Dağ Cumhuriyeti Devrimci Komitesi Başkanı Kirov’a,
Erivan – Ermenistan Devrim Komitesi Başkanı Begzadyan’a,
Bütün Sovyet cumhuriyetlerine,
Herkes duysun!
Emekçilerin iradesiyle yeni bir Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti doğdu: Abhazya.
Abhazya Köylü ve İşçi Temsilcileri Sovyetleri Birinci Kongresi nihayet halkın kaderini belirleyecek. Küçük bir halkın Sovyet Cumhuriyeti, Kızıl Ordu’nun büyük kurtuluş rolünün açık bir örneğidir ve Büyük Ekim Devrimi’nin küçük halkları ezenlere, yani tüm ülkelerin emperyalistlerine, sosyal hainlere ve onların uşaklarına indirdiği yeni bir tokattır.
Genç Sovyet Abhazya’nın emekçi halkı adına, Büyük İşçi ve Köylü tarafına, yani Sovyet Rusya’ya ve tüm Sovyet cumhuriyetlerine sıcak selamlar gönderiyoruz.
Tüm Sovyet cumhuriyetlerinin kardeşçe desteğine güveniyoruz ve Abhazya Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti’nin onlarla ittifak halinde Rus İşçi Devrimi’nin büyük başarılarını onurlu bir şekilde savunacağına ve tüm dünyada Sosyal Devrim davasına yardım edeceğine olan güvenimizi ifade ediyoruz.
Yaşasın işçi ve köylü Sovyet cumhuriyetlerinin kardeşlik birliği.
Yaşasın emekçi halkın komünizm uğruna büyük mücadelesi.
Yaşasın Komünist Enternasyonal.
Yaşasın dünya proleter devrimi.
Abhazya SSC Devrimci Komitesi Eşba, Lakoba, Akirtava”
Bu tarihi karar 21 Mayıs 1921 tarihinde Gürcistan SSC tarafından resmen tanınıyordu.5, 6, 7, 8, 9
№ 116
ДЕКЛАРАЦИЯ РЕВКОМА ГРУЗ. ССР О ПРИЗНАНИИНЕЗАВИСИМОСТИ СОВЕТСКОЙ СОЦИАЛИСТИЧЕСКОЙРЕСПУБЛИКИ АБХАЗИИ
21 мая 1921 г.
Меньшевистская власть, будучи по существу властьюгрузинской буржуазии, наряду с угнетением трудящихся Грузии, с особенной силой подавляла всякое проявление револю-
ционной самодеятельности национальных меньшинств, что создавало страшный антагонизм между отдельными национальностями Грузии, национальностями, испокон веков живущимив Грузии.
Советская же власть принципу угнетения противопоставляет равенство и братский союз всех трудящихся без различия наций.
Единственно верным средством изживания национальныхпредрассудков и закрепления действительного союза трудящихся она считает право наций на самоопределение, провозглашенное Великой Октябрьской революцией.
Исходя из этого Революционный Комитет Социалистической Советской Республики Грузии признает и приветствуетобразование независимой Социалистической Советской Республики Абхазии и полагает, что вопрос о взаимоотношенияхмежду ССР Грузии и ССР Абхазии окончательно будет решенна первом съезде Советов рабочих и крестьянских депутатовкак Абхазии, так и Грузии.
Пусть трудящиеся обеих социалистических республик сами определят форму тесного объединения и братского сотрудничества между собою.
Ревком ССР Грузии
“GÜRCİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ DEVRİM KOMİTESİ’NİN Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin Bağımsızlığına İlişkin Deklarasyonu:
21 Mayıs 1921
Doğası gereği burjuva olan Menşevik iktidarı, ulusal azınlıkların devrimci hareketini bastırmış ve yüzyıllar boyunca Gürcistan’da yaşayan belirli azınlıklar arasındaki düşmanlığı beslemiştir.
Sovyet iktidarı bu konuya farklı bir yaklaşım getirerek tüm işçiler arasında kardeşçe ilişkiler ve eşitlik ilkesini öne çıkarmıştır.
Büyük Ekim Devrimi tarafından ilan edilen kendi kaderini tayin hakkı, ulusal önyargıların ortadan kaldırılması ve işçiler arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi için en iyi çare olarak kabul edilmektedir.
Yukarıda belirtilenlerden hareketle Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Devrimci Komitesi, Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin kuruluşunu tanır ve memnuniyetle karşılar ve Gürcistan SSC ile Abhazya SSC arasındaki ilişkilerin Gürcistan’ın yanı sıra Abhazya işçi ve köylülerinin ilk Kongre’sinde kararlaştırılacağına inanır.
Her iki sosyalist cumhuriyetin işçileri yakın ve kardeşçe işbirliği biçimlerine karar versinler.
Gürcistan SSC Revcom’u”
Aralık 1922 tarihinde Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Transkafkasya Federasyonu’nun bir bileşeni olarak SSCB’nin kuruluş anlaşmasını imzaladı.
1925’te ise hem TSFSC’den hem de SSCB’den ayrılma hakkına sahip egemen bir devlet ilan edildiği Abhaz SSC Anayasası kabul edildi.10
Tarihçi Levan Toidze’ye göre Stalin, yaklaşık aynı dönemde “Pravda” gazetesinde Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti’nde Osetyalıların, Abhazların ve Ermenilerin nasıl baskı altına alındığını ve Gürcistan’ın komşuları pahasına nasıl genişlediğini tartışıyordu.
Sergo Orjinikidze ise şöyle diyordu:
“Abhazya bağımsızlık istediğinde Abhazya komünistlerine bu kadar küçük bir devletin bağımsızlığının imkânsız olduğunu belirttik ama kabul ettik. Biz diyorduk ki: Abhaz halkının açılan yaraları henüz iyileşmediyse Abhazya bağımsız olsun. Bırakın Menşeviklerin açtığı yaraları iyileştirsin, ancak gelecekte Abhazlar da Sovyet komşusu Gürcistan ile yakın bir birliğin gerekliliğine ikna olacaklar.”
Her şeye rağmen Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bu statüsünü, Gürcü milliyetçilerinin Abhazya topraklarında ve siyasi organlarına çoğunluk sağlamakla geçirdiği 10 yıl boyunca korudu. Yıllar boyunca, Abhazya’ya Gürcü göçü özendirildi ve hızlandı.11 Şubat 1931 tarihinde, Abhazya Sovyetleri VI. Kongresi’nde çoğunluğu ele alan Gürcü milliyetçileri, Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ni Gürcistan SSC içinde, Özerk Abhazya Cumhuriyeti’ne dönüştürme kararı aldılar. 11
Abhazya halkı ve sivil toplum kuruluşları, aydınları bu karara şiddetle karşı çıkarak itirazlarını yüksek sesle duyurmaya çalıştılar. 1957, 1967, 1978, 1989 yıllarında halk toplantıları ile sürekli dile getirdiler. Abazaca okullar kapatıldı, dil yasaklandı, yüzlerce Abhaz aydını bir gecede yok edildi, Yaşba, Lakoba gibi ileri gelen liderler susturuldu.
Bu tartışmalı karar sürekli itirazlarla, 14 Ağustos1992 tarihinde, milliyetçi Gürcü birliklerinin Abhazya cumhuriyetini işgaline kadar sürdü.
2008 yılında Abhazya Cumhuriyeti’nin bağımsızlığının Rusya Federasyonu tarafından siyasi ve fiili olarak tanınması ile noktalandı.
Dünya ulusları, Birleşmiş Milletler Örgütü, bölge ülkeleri, yeryüzündeki tüm siyasi kuruluşlar ve halklar anlamalıdırlar ki bir halk kendisidir; zorla, asla başka bir halk yapılamaz.
Özgürlüğümüze, halkımızın iradesine saygı duyun ki, size saygı duyalım!
Kaynakça:
1- Tarih (presidentofabkhazia.org)
2- აფხაზეთის რევოლუციური კომიტეტი – ვიკიპედია (wikipedia.org)
3- Batum Konferansı
7- Cemal Gamakharia, Badri Gogia, Abhazya-Gürcistan’ın Tarihi Bölgesi. Tiflis, 1997, s. 473/ (Rusça)
8- http://www.rrc.ge/law/declar_1921_05_21_e.htm?lawid=112&lng_3=en
10- Anri Çengenia, Abhazya-Gürcistan İlişkileri 11 Aralık 2007, TASAM | Abhazya – Gürcistan İlişkileri
11- საბედისწერო 1922 წელი – როგორ შეიცვალა საქართველო ასი წლის წინ (radiotavisupleba.ge)
Ekler:
Belge 1. Menşeviklere karşı bildiri
Belge 2. Lenin’e telgraf
Belge 3. Abhazya’nın bağımsızlık bildirgesi
belge 4. Gürcistan’ın Abhazya’yı tanıma bildirgesi
(Kaynak: Evrak (historyrussia.org))
