Adigey veya Adige Cumhuriyeti günümüzde Rusya Federasyonu’na bağlı özerk cumhuriyetlerden biridir. Yaklaşık 7.600 kilometrekarelik bir alanı kapsamaktadır ve 500.000 civarında bir nüfusa sahiptir. Cumhuriyet nüfusunun üçte biri ise Adigey’in başkenti olan Maykop (Мейкъуапэ) şehrinde ikamet etmektedir. Nüfusun %25’ini Çerkesler oluşturmakla birlikte nüfusta belirgin bir artış gözlemlenmektedir.
Adige Özerk Cumhuriyeti geçmişten günümüzde farklı ad ve anayasalarla gelmiştir. Çerkes (Adige) Özerk Oblastı (oblast: bölge), 27 Temmuz 1922’de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti’ne (RSFSC) bağlı olarak Kuban-Karadeniz Oblastı topraklarında, çoğunlukla Çerkes halkının yaşadığı bir bölge olarak kuruldu. O dönemdeki idari merkez Krasnodar şehriydi. Kuruluşundan kısa bir süre sonra 24 Ağustos 1922’de Adige (Çerkes) Özerk Oblastı olarak yeniden adlandırıldı. Varlığının ilk iki yılında özerk bölge Rusya SFSC’nin bir parçasıydı, ancak 17 Ekim 1924’te RSFSR içinde yeni oluşturulan Kuzey Kafkasya Krayı’nın (Kray: Rus İmparatorluğu ve Rusya SFSC’sinde bir tür coğrafi idari bölünüm) yetki alanına devredildi.
Temmuz 1928’de Adige Özerk Bölgesi (Adige Otonom Oblastı) olarak yeniden adlandırıldı. 10 Ocak 1934’te özerk bölge, Kuzey Kafkasya Krayı’ndan çıkarılan yeni Azak-Karadeniz Krayı’nın bir parçası oldu. Maykop, 1936 yılında özerk oblastın idari merkezi haline getirildi. Adige Özerk Bölgesi, 13 Eylül 1937’de kurulduğunda Krasnodar Krayı’nın bir parçası oldu.
3 Temmuz 1991’de ise bölge, Rusya Federasyonu’nun yetki alanına giren bir cumhuriyet statüsüne yükseltildi. Cumhuriyetin ilk cumhurbaşkanı 5 Ocak 1992’de seçilen Carıme Aslan (Джарымэ Аслъан) oldu. Adigey’in şu anki başkanlık görevini ise Kumpil Murat (КъумпIыл Мурат) sürdürmektedir. Adige Cumhuriyeti 7 farklı rayona (ilçe-bölge) ayrılmaktadır.
Shovgenovsky Rayon
Adige dilindeki karşılığı Şeucen Kazdığo (Шэуджэн къедзыгъо). Cumhuriyetin orta kuzey kesiminde yer alır ve kuzeyde Krasnodar Krayı’nın Ust-Labinsky Bölgesi, kuzey ve kuzeydoğuda Krasnodar Krayı’nın Kurganinsky Bölgesi, doğu ve güneydoğuda Koshekhablsky Bölgesi, güneyde Giaginsky Bölgesi, güneybatıda Krasnodar Krayı’nın Belorechensky Bölgesi ve batıda Krasnogvardeysky Bölgesi ile komşudur. Alanı 521,43 kilometrekaredir. İlçenin idari merkezi Khakurinokhabl’ın kırsal bölgesi yani auludur.
2010 nüfus sayımı itibariyle ilçenin toplam nüfusu 16.997’dir. Shovgenovsky Bölgesi’nin tarihi, Adige (Çerkes) Özerk Oblastı’nın kurulduğu 27 Temmuz 1922 yılına kadar uzanıyor. O zamanlar, özerk bölge üç okrugdan (oblastlardan daha özerk ama cumhuriyetlerden daha bağımlı federal bölümler) oluşuyordu; bunlardan biri Farssky, modern Shovgenovsky Bölgesi topraklarını kapsıyordu. 5 Ağustos 1924’te Farssky Okrug’un adı Khakurinokhablsky Bölgesi (Хакуринохабльский район) olarak yeniden adlandırıldı. 7 Aralık 1956’da Khakurinokhablsky Bölgesi kaldırıldı ve toprakları Koshekhablsky, Giaginsky ve Krasnogvardeysky bölgeleri arasında paylaştırıldı. Ancak 12 Ocak 1965’te ilçe Shovgenovsky adı altında yeniden kuruldu. Tüm tarihi boyunca Khakurinokhabl aul’u bölgenin idari merkezi olarak hizmet vermiştir.
Teuchezsky Rayon
Adige dilindeki karşılığı Teucej Kazdığo (Теуцожь къедзыгъо). Adige Cumhuriyeti’nin batısında yer alır ve kuzeyde Krasnodar şehri, Krasnodar Rezervuarı ve Krasnogvardeysky Bölgesi, doğu ve güneydoğuda Krasnodar Krayı’nın Belorechensky Bölgesi, Güneyde Krasnodar Krayı’nın Goryachy Klyuch’u ve batıda Takhtamukaysky Bölgesi ile komşudur. İlçenin alanı 700 kilometrekaredir. İdari merkezi Ponezhukay’ın kırsal bölgesidir.
2010’da gerçekleştirilen nüfus sayımına göre ilçenin nüfusu 20.643’tür.
İlçe 7 Şubat 1929’da Psekupsky Bölgesi (Псекупский район) olarak kuruldu ve 1938’de Ponezhukaysky (Понежукайский район) ve 1940’ta Teuchezhsky olarak yeniden adlandırıldı.
7 Aralık 1956’da Takhtamukaysky Bölgesi ile birleştirildi, ancak kısa bir süre sonra, 5 Ağustos 1957’de bugünkü haline getirildi.
Takhtamukaysky Rayon
Adige dilindeki karşılığı Takhtamukaye Kazdığo (Тэхъутэмыкъуае къедзыгъо). Adige Cumhuriyeti’nin batısında yer alır ve Krasnodar Krayı’nın Krasnoarmeysky Bölgesi ve kuzeyde Krasnodar şehri toprakları, doğuda Teuchezhsky Bölgesi, güneyde Krasnodar Krayı’nın Goryachy Klyuch kasabası toprakları ile sınır komşusudur. Güneyde ve batıda ise Krasnodar Krayı’nın Seversky Bölgesi ile komşudur. İlçenin alanı 463,6 kilometrekaredir. İdari merkezi Takhtamukay’ın Takhtamukay aul olarak da adlandırılan kırsal bölgesidir.
2021 nüfus sayımına göre ilçenin toplam nüfusu 122.759’dur. İlçe ilk olarak 2 Eylül 1924’te kurulup, birkaç yıl sonra 7 Şubat 1929’da kaldırılmıştır. 31 Aralık 1934’te bölge yeniden kuruldu ve 1 Şubat 1963’te Teuchezhsky Kırsal Bölgesi’yle birleştirilinceye kadar varlığını sürdürdü. İlçe 25 Nisan 1983’te Oktyabrsky adı altında modern haliyle yeniden kuruldu. 1990 yılında ise yeniden Takhtamukaysky olarak adlandırıldı.
Maykopsky Rayon
Adige dilindeki ifadesi Mıyekuape Kazdığo (Мыекъуапэ къедзыгъо). Cumhuriyetin güneyinde yer alır ve kuzeyde Giaginsky Bölgesi, doğuda Krasnodar Krayı’nın Mostovsky, güneyde Krasnodar Krayı’nın Soçi şehri toprakları, batıda ve güneybatıda Krasnodar Krayı’nın Apsheronsky Bölgesi ile komşudur. İlçenin alanı 3.667 kilometrekaredir. İdari merkezi Tulsky’nin kırsal bölgesidir.
2010 nüfus sayımı itibariyle ilçenin toplam nüfusu 58.439’dir. Bu bölgenin öncülü ilk olarak 28 Aralık 1934’te Azak-Karadeniz Krayı’nın idari bölümü olarak kuruldu. 10 Nisan 1936’da Tulsky olarak yeniden adlandırıldı.
Azak-Karadeniz Krayı, Eylül 1937’de Krasnodar Krayı ve Rostov Oblastı’na bölündüğünde, Tulsky Bölgesi eskinin bir parçası olarak kaldı. 21 Şubat 1940’ta Adige Özerk Bölgesi’nde Maykopsky Bölgesi kuruldu ve 28 Nisan 1962’de Krasnodar Krayı’nın Tulsky Bölgesi onunla birleştirildi.
Krasnogvardeysky Rayon
Adige dilinde ifadesi Krasnogvardesyke Kazdığo (Красногвардейскэ къедзыгъо). Cumhuriyetin kuzeybatısında yer alır ve kuzeyde Krasnodar Krayı’nın Ust-Labinsky Bölgesi, doğuda Shovgenovsky Bölgesi, güneyde Krasnodar Krayı’nın Belorechensky Bölgesi ve batıda Krasnodar Rezervuarı ile sınır komşusudur. Teuchezhsky Bölgesi (batıda) ve Krasnodar Krayı’nın Dinskoy Bölgesi (kuzeybatıda) ile sınırları, Krasnodar Rezervuarı’nın sularından geçmektedir. İlçenin alanı 725,52 kilometrekaredir.
Toplam nüfusu 2010 nüfus sayımı itibariyle 30.868’dir. 25 kırsal yerleşim yeri, belediye bölgesi içindeki 7 kırsal yerleşim birimine dahil edilmiştir.
Giaginsky Rayon
Rusça adı Giaginsky, Adige dilinde ise Djedje Kazdığo (Джэджэ къедзыгъо), cumhuriyetin kuzey orta kesiminde yer alır ve kuzeyde Shovgenovsky Bölgesi, doğu ve kuzeydoğuda Koshekhablsky Bölgesi, güneydoğuda Krasnodar Krayı’nın Mostovsky Bölgesi, güneyde Maykopsky Bölgesi ve Krasnodar Krayı’nın Belorechensky Bölgesi ile sınır komşusudur. İlçenin alanı 756,54 kilometrekaredir.
2010 nüfus sayımı itibariyle ilçenin toplam nüfusu 31.766’dır. Giaginsky Bölgesi, 31 Aralık 1934’te Azak-Karadeniz Krayı’nın ilçelerinin küçültülmesi sonucunda kuruldu. 10 Nisan 1936’da krayın Maykopsky Bölgesi’ne bağlı Khansky Selsoviet, Giaginsky Bölgesi ile birleştirildi ve Giaginsky Bölgesi, Maykop şehriyle birlikte Adige Özerk Oblastı’na devredildi.
Koshekhablsky Rayon
Adige dilinde ifadesi Koshable Kazdığo (Кощхьэблэ къедзыгъо). Cumhuriyetin doğusunda yer alır ve kuzeyde ve kuzeydoğuda Krasnodar Krayı’nın Kurganinsky, doğuda Krasnodar Krayı’nın Labinsky Bölgesi, güneyde Krasnodar Krayı’nın Mostovsky bölgesi, batıda Giaginsky Bölgesi ve Shovgenovsky ile komşudur. İlçenin alanı 606,7 kilometrekaredir.
2010 nüfus sayımı itibariyle ilçenin toplam nüfusu 30.422’dir. 24 kırsal yerleşim yeri, belediye bölgesi içindeki 9 kırsal yerleşim birimine dahil edilmiştir. Koshekhabl aul’u (aul: köy) hem idari hem de belediye bölgesinin idari merkezi olarak hizmet vermektedir. Ayrıca rayon içerisinde Blechepsin, Khodz, Egerukhay gibi büyük aul’ları da barındırmaktadır.
