- ?Нохчийн Республикехь къоман дезде – Республикин де – даздо сентябрь беттан 6-чу дийнахь. Нохчийн халкъана собаран, дозаллан, маршонан символ хилла и де.
?Товбецан-беттан 1-чу дийнахь Нохчийнчоьх ишколашкахь деша дIаволавелла 309796 дешархо.
- ?Нохчийн Республикин Финансийн министерствехь дуьненчохь ахча кхолладаларан исторех лаьцна «Ахчанан эволюци» цIе йолу гайтам хилира. Гайтам схьабелла хан нисъелла товбецан-беттан 8-чу денца- Финансистийн денца.
?Къоман театрийн V Ерригроссин «Федераци» фестивалан гурашкахь Соьлж-ГIалахь М.Ю. Лермонтов цIарца йолу театр чохь гайтам бира хIири режиссеро Джелиев Казбекас хIоттийначу «ЦIеран бурка» боху спектаклан. Драматически театран сцени тIехь гайтира адаман Iаламца а, акхарошца а кхетам ца хиларх лаьцна дийцар. Спектаклин сюжет- жIаьлин адамалла а, адаман луьралла а ю. И постановка къорге йолу дахаран агIонах хьакхаелла ца Iаш, хьовсархочунна адам массо а садолчу хIуманца мел къиза хила тарло а дуьйцу.
- ?Соьлж-ГIалахь хир бу боккха барамехь йолу – къоман театрийн V Ерригроссин «Федераци» фестиваль. Ерриг пачхьалкхера театран искусствон тоьлла векалш вовшахтоьхнера цо. Фестиваль лаьттара 2024-чу шеран товбецан-беттан 14-чу дийне кхаччалц.
?«Культура» къоман проектан а, «Нохчийн Республикин кхоллараллин адамаш» регионан проектан а гурашкахь Соьлж-ГIалахь дIаяьхьира Рамазанова Лирин «Цхьааллин а, ламастийн а кепаш» цIе йолу гайтам. «Слава» мемориалан комплексан гайтаман залехь гайтира художникан тоьллачу произведенеш юкъара 70 кхаччалц сурт а, дагестанхойн къоман 10 духар а.
- ?2 сентябрехь, Х.Нурадилов цIарахчу Нохчийн пачхьалкхан драматически театрехь, театран библиотека схьайиллина. Тайп-тайпанчу хенашкара авторийн произведенеш гулйира театран искусство евзаш болу нахас. Цара гулдина ду дукха театран журналаш, масала: «Театрал», «Сцена» иштта кхидерш а, тайп-тайпанчу шарашкар газеташ. Таханлерчу дийне кхаччалц 300 сов экземпляр библиотекехь йу. Жайнаш еша йиш ю ешаран чоьнашкахь, цигахь, театран атмосферехь, веанчун аьтто бу муьлхха а книга схьа а эцна, иза еша а, шена яздарш дан а, статьяна я диссертацина оьшуш йолу театран материал гулйан а. Жайнашийн юкъайогIу хIинцалера литература хилла ца Iаш, 1912-чу шершкар йерш а йу.
?Х. Нурадилов цIарца йолу нохчийн пачхьалкхан драматически театран гIишлон хьалхах театран цIе олу Советан Союзан Турпалхочунна Нурадиловн лерина хIоллам схьабиллира.
- ?Нохчийн халкъан инструментийн оркестран юбилей концерт хилира. Концерт лерина яра оркестр кхоьллина 15 шо кхачарна, цуьнан куьйгалхочун, Нохчийн Республикин халкъан артистан Багацаев Рамзанан жигаралла дIайолаелла 45 шо кхачарна а. Сийлахь цIе «Нохчийн халкъан артист» йелла цигахь – Акбулатов Хизирна, Хасимиков ИсмаьIална; сийлахь цIе «Нохчийн Республикан хьакъволу артист» – Эдильсултанов Iисана, Абуев Асламбекна; «Къинхегаман тIеIаткъам» -Сааев Вахана; баркаллин кехат Нохчийчоьнан Куьйгалхочунгар – Токаев Сайдсалахьна.Ткъа иштта совгIат дина Нохчийчоьнан Культуран министерствон «Культура кхиорна» томмагIца совгIат- Маккаев Султанна, Асхабов Хадижатна, Суипов Бисланна, Эльдарбаев Мусана.
?Соьлж-ГIалахь еш ю 2500 меттиг хира йолуш юкъара дешаран учреждени. Школа схьайоьллур ю лахьанан- баттахь.
- ?«Дешаран шо долалуш «Геоскан» компанийн тобано а, «Просвещени» издательствон АО-но а арахийцира 8-9-чу классашкахь къинхьегаман (технологин) школашкахь юкъаяьккхина йолу «Пилот воцу кеманаш-дронаш» цIе долу дарс. Билгалдаьккхина ду, цу пособехь дронийн классификацих а, дизайнех а, дронийн дуьненахь йолчу тенденцех а, говзаллех а лаьцна хаамаш.
?Перухь дIахьочу 18 шо кхачанза болчу кегийрхойн дуьненан чемпионатехь дашо мидал яьккхина спортхочо Кантаев Абу-Бакарас. Республикан дзюдон школа чекхъяьккхина ву Абу-Бакар.
- ?Нохчийн Республикера гроссмейстерш толамхой а, призерш а хилла Къилбаседа Кавказан федеральни округан шахматийн чемпионатехь зударшна а, божаршна а юкъахь. Чемпионат дIайахара товбецан-беттан 6-чу дийнахь, Пятигорскехь. Цигахь дакъалецира уггар нуьцкъалчу шахматех 72 ловзархочо. Турнирехь Нохчийчоьнан цIарах дакъалоцуш вара кхоъ спортхо – Яндарбиев Руслан, Саидов Билухьаьж, Дебзиев Джабраил. Нохчийчуьрчу Шахматисташа лаккхара говзалла гайтира, республикин сий-ларам айбош. Луьра къийсам дIабаьхьначул тIаьхьа Къилбаседа Кавказан федералан гонан чемпионатехь толамхо хилира Яндарбиев Руслан. Сийлахь шолгIа меттиг яьккхира Саидов Билухьаьжас. Тоьллачарна юкъахь вара Дебзиев Джабраил а, цо 6,5 балл а яьккхира. Зударшна юкъахь Къилбаседа Кавказан федеральни гонан чемпион хилира ГIебарта-Балкхаройчуьра говза шахматистка Шахмурзова Фатима.
?Товбецан-беттан 1-чу ден товбецан-беттан 7-чу дийне кхаччалц Гудермесехь хIора шарахь дIахьур бу парашютан баккхийчеран къийсадаларш. Европехь уггаре а яккхийчех йолчу, вай махках йолу, «Гудску» авиаIаморан центрехь хир ю спортан ши мероприяти.
- ?Ерригроссин кикбоксинг спортан барамаш дIахьур бу Соьлж-ГIалахь товбецан- беттан 19-23-чу деношкахь. «Колизей» цIе йолчу спортан залехь дIахьур ду мехкан къовсадаларш. Дакъалацархошна мидалш а, сертификаташ а, чемпионан доьхканаш а лур ду, ткъа иштта Benoy Travel компанин маьхза «Нохчийн лаьмнаш» цIе йолу экскурси совгIатна лур ю.
?Нохчийн Республикехь кемсийн плантацешкахь дIайолаелла ялта гулдаран мур. КIоштахь коьртачу декъана кемсаш лелайо Шелковски а, Наурски а кIошташкахь. Кху шарахь республикехь стоьмийн ерриге а майда яра 3776 гектар, царех 2800 гектар стоьмийн латтанаш дара. 2024-чу шарахь 25 эзар тонна ялта гулдина ду. Карарчу хенахь «Луч-15» Агрофирман бошмашкахь ялташ гулдар дIахьош ду. Коьртачу декъана кхузахь кхиадо зезагаш, хач, нектарин, тайп-тайпана Iежаш, масала: Моди, Джона Принц, Голден, Ред чиф цIе йерш.
Лелина хIосташ:
Grozny-inform.ru, chechnyainfo.com
