Aleyhinde dava açılan Çerkes gazeteci, öğretmen ve aktivist Larisa Tuptsokova, güvenlik güçlerinin Adigey’deki ailesinin evini aradığını ve akrabalarını aşırılıkçılık davasıyla bağlantılı olarak sorguladığını bildirdi. Adigey, Kabardey-Balkar, Karaçay-Çerkes ve Krasnodar Krayı’ndan yaklaşık 30 insan hakları savunucusu, Larisa Tuptsokova’nın suç delili bulunmaması nedeniyle cezai kovuşturmasının düşürülmesi talebiyle Adigey Cumhurbaşkanı Murat Kumpilov’a başvurdu. Dilekçeye imza atanlar, Tuptsokova’nın anadilinin korunmasına yaptığı önemli katkıya dikkat çekti.
Gürcistan’da yaşayan Adigece öğretmeni Larisa Tuptsokova eylül ayı sonlarında, aşırılıkçılık suçlamasıyla hakkında bir ceza davası açıldığını öğrenmişti. Yaklaşık bir ay önce, Tiflis’teki Çerkes Kültür Merkezi’nin aşırılıkçı olarak nitelendirilen sahte bir web sitesi, Larisa Tuptsokova adına makaleler yayımlamıştı.
Tuptsokova, “Ebeveynlerimin evinde arama yapılması ve yakınlarımın sorgulanmasının ardından başka bir gelişme olmadı ve yeni bir bildirim de gelmedi. Şu aşamada bir avukattan söz etmek için henüz çok erken, ancak süreç boyunca avukatlarla iletişim halindeyiz ve onlara danışıyoruz” dedi.
Tuptsokova, insan hakları savunucuları tarafından yayımlanan çağrıdan etkilendiğini belirtti. “Anavatanlarında yaşayan endişeli vatandaşlar, Adigey Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’na toplu bir çağrıda bulundu. İmzacılar arasında önde gelen insan hakları aktivistleri, kültürinsanları, biliminsanları, gazeteciler yer alıyor. Ayrıca diasporadaki Çerkesler tarafından da birçok çağrı yapıldı” dedi.
Avukat Zaur Şokuev, Adigey yetkililerinin itiraza henüz yanıt vermediğini söyledi. Şokuyev, Larisa Tuptsokova’nın Çerkes dili ve kültürünün korunması ve yaygınlaştırılmasına yaptığı çok yönlü katkıyı takdir ettiğini ve bu nedenle onu savunduğunu belirterek, “En büyük katkısı, iki komşu halk arasında bir tür kültürel köprü olan Gürcüce şiirin Adigeceye çevirisiydi. Ayrıca anadili konusunda akademik yayıncılık, derleme ve düzenleme çalışmalarında da bulundu. Kültürel etkinlikler düzenledi ve her yıl yerel şair ve yazarların yanı sıra Kuzey Kafkasya cumhuriyetlerinin temsilcilerini bir araya getiren Gürcistan’daki Kafkas Şiir Festivali’nin organizasyonunda yer aldı. Bu festival, Çerkes edebiyatının daha geniş bir kitleye ulaşmasını sağladı” ifadelerini kullandı.
Larisa Tuptsokova’nın Çerkes Kültür Merkezi’ndeki faaliyetlerinin, Rusya Yüksek Mahkemesi’nin onu aşırılıkçı örgüt olarak tanımasından çok önce, 2023 sonbaharında sona erdiğini kaydeden Sokuev şunları söyledi: “Larisa Tuptsokova’nın merkezdeki faaliyetleri ile örgütün aşırılıkçı olarak nitelendirilmesi kronolojik olarak örtüşmüyor. Ayrıca Rus Ceza Kanunu’nun 282.2. maddesi uyarınca kovuşturma başlatılabilmesi için mahkeme kararının yürürlüğe girmesinden sonra örgütün faaliyetlerine katılmaya devam ettiğinin kanıtlanması gerekiyor.
İnsan hakları aktivisti Valeri Hatajukov, diğer Çerkes aktivistlerin hedef alınabileceği ihtimalini göz ardı etmediğini söyleyerek sözlerine şöyle devam etti: “Bu yüzden ceza davasının düşürülmesini sağlamaya çalışıyoruz, çünkü bu, bir zamanlar merkezle bir şekilde bağlantısı olan diğer insanlar için emsal teşkil edebilir. Elbette böyle bir emsalin oluşmamasını umuyoruz, ancak hiçbir ihtimali göz ardı edemeyiz. Tuptsokova hiçbir zaman siyasi faaliyette bulunmadı. Hep işine odaklandı. Çerkes dilini ve kültürünü korumak ve gençler arasında yaygınlaştırmak için elinden geleni yaptı. Bu amaçla, çok sayıda edebi eseri anadiline çevirdi. Bu, dilin işleyişi ve korunması için çok önemli. Bu tür insanlar haksız yere zulüm göremez. Sağduyunun galip gelmesini umuyoruz.”
Adigey Cumhuriyet Halk Örgütü “Adige Xase-Çerkes Konseyi” Başkanı Zaurbiy Çundışko, Larisa Tuptsokova’nın Çerkes dili ve kültürünün korunması ve yaygınlaştırılmasına yaptığı katkının önemli olduğunu söyledi: “O, sadece bugün bulunduğu Gürcistan’da değil, sınırlarının ötesinde de Adige dilini korumaya ve tanıtmaya kendini adamıştır. Kendilerini anadillerini korumaya adamış insanların en azından saygıyı hak ettiğine inanıyorum.”
Larisa Tuptsokova, 14 yıldan fazla süredir Tiflis’te yaşıyor ve bu yıllar boyunca anadili konusunda birçok çalışma yaptı. İsminin açıklanmasını istemeyen imzacılardan biri şunları söyledi: “Kendini Çerkes dili ve kültürünün korunmasına ve geliştirilmesine adamış, eğitim kursları ve video materyalleri hazırlamıştır. Bu sayede Çerkesçe dersleri yalnızca Rusya’da yaşayan Çerkesler için değil, aynı zamanda dünya çapında dile ilgi duyan herkes için erişilebilir hale geliyor. Larisa Tuptsokova, Çerkes dilinin yeniden canlanmasında kilit isimlerden biri. Çerkes dili ve kültürünün gelişip büyümesini sağlamak için geleneksel yaklaşımları yeni araçlarla birleştiriyor. Bu tür vatanseverler olmadan anadili de olmaz. Bu tür insanlar zulüm görmemeli, teşvik edilmelidir.” (Kafkas Düğümü)
